ابراز نگرانی چهار قدرت غربی از گسترش برنامه هستهای ایران
۱۴۰۳ آذر ۴, یکشنبه
آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان نسبت به گسترش برنامه هستهای ایران در واکنش به تصویب قطعنامه در شورای حکام، شدیدا ابراز نگرانی کردند. چهار کشور از ایران خواستند همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را از سر بگیرد.
تبلیغات
تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) همراه با آمریکا در بیانیهای که روز شنبه ۲۳ نوامبر (۳ آذر) از سوی وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شد اعلام کردند، ایران "به جای اینکه به قطعنامه شورای حکام با همکاری پاسخ دهد، با گسترش بیشتر برنامه هستهای خود به روشهایی واکنش نشان داده است که هیچ توجیه صلحآمیز معتبری هم ندارد."
در ادامه این بیانیه آمده است: «ما انتظار داریم که ایران دوباره گفتوگو و همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را از سر گیرد.»
بیانیه کشورهای غربی بعد از واکنش ایران به قطعنامه شورای حکام صادر شده است. جمهوری اسلامی در واکنش به تصویب قطعنامه علیه این کشور در شورای حکام، این اقدام را "سیاسی و غیرسازنده" خواند.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، گفت تهران در مقابل فشارهای سیاسی "کوتاه" نمیآید. او تاکید کرد غنیسازی اورانیوم بعد از قطعنامه قطع نشده و حتی افزایش هم پیدا کرده است.
به گفته کمالوندی این اقدام ایران ظرفیتهای غنیسازی اورانیوم را "به طور قابل توجهی" افزایش خواهد داد. با این حال، مقامات ایرانی مدعی شدند همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در زمینه مسائل فنی و امنیتی ادامه خواهد داشت.
کشورهای غربی نگران هستند که ایران از اورانیوم غنیشده برای توسعه سلاحهای هستهای استفاده کند. جمهوری اسلامی اما این اتهام کشورهای غربی را همواره رد کرده است.
طبق گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران تنها کشور غیرهستهای است که سلاح اتمی ندارد اما اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی دارد و در حال حرکت به سمت غنیسازی اورانیوم تا ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت بمب اتم است.
در قطعنامهای که روز پنجشنبه ۲۱ نوامبر توسط شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصویب شد، از ایران خواسته شده است که "تعهدات قانونی خود" را طبق پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) که در سال ۱۹۷۰ تصویب شده است، برآورده کند.
این پیمان کشورهایی مانند ایران را ملزم میکند که فعالیتهای هستهای خود را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داده و تحت نظارت این سازمان قرار دهند اما ایران از همکاری با این نهاد سرپیچی کرده و درباره برخی فعالیتهای مشکوک در سایتهای هستهای خود با شفافیت پاسخ نداده است.
قطعنامه شورای حکام از ایران خواسته است، توضیحات معتبر درباره ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در دو مکان اعلامنشده ارائه دهد و آژانس را از مکان فعلی مواد هستهای یا تجهیزات آلوده مطلع کند. قطعنامه همچنین خواستار فراهم کردن دسترسی بازرسان به مکانها و مواد مورد نظر شده است.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی به رافائل گروسی، مدیرکل این آژانس ماموریت داده است تا بهار آینده یک "گزارش جامع" درباره سؤالات بیپاسخ مربوط به برنامه هستهای ایران ارائه دهد.
به گفته دیپلماتهای غربی، اگر تهران همچنان پاسخی ارائه ندهد، پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد.
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.