چیزی که احتمالا مسئله شخصی جولیان آسانژ بنیانگذار ویکی‌لیکس است، اکنون همانند چگونگی انتشار اسناد محرمانه از سوی این پایگاه اینترنتی، به مسئله‌همگان در جهان تبدیل شده است. هیچکس به درستی نمی‌داند که در آن دو شب ماه اوت، واقعا در سوئد چه گذشت. اما به سختی می‌توان از تعقیب سرسختانه دادستانی سوئد، چیز دیگری جز ارتباط آن با "دندان‌قروچه" ابرقدرت خشمگین آمریکا علیه ویکی‌لیکس، فهمید.

برای یک ابرقدرت، دردناک است که مجبور باشد در نهایت ناتوانی ببیند چگونه یک گروه کوچک رازهایش را برای همه جهان برملا می‌کند. اول با افشای جنگ افغانستان، بعد با اسناد جنگ عراق و سرانجام با مکالمات وزارت خارجه. اما این ناتوانی جای خود را به خشم ‌می‌دهد و در این خشم است که ایالات متحده آمریکا در عمل با خطر باختن وجهه خود روبرو است.

از اسناد حضور در افغانستان، در نهایت چه چیزی به دست آمد جز تایید آنچه که پیشتر بسیاری از منتقدان گفته بودند: هیچ چیز در افغانستان خوب نیست. آیا در بنیاد چیز نویی در اسناد جنگ عراق وجود داشت که ما را مجبور کند تصویری را که از این جنگ داریم تغییر دهیم؟ طبعا این که کارکنان دیپلماسی آمریکا هفته‌ها بیش از هرچیز به پوزش‌خواهی و محدود ساختن زیان‌ها سرگرم باشند، زحمت آفرین است. اما زیان‌ها جدی و برجای ماندنی است؟

زیان اکنون در آنجا است که هیلاری کلینتون موضوع را در سطح "حمله به جامعه جهانی" بالا می‌برد یا آسانژ به تناوب خائن، تروریست و جنایتکار خطرناک نامیده می‌شود. زیان واقعی آنجا است که سیستم پرداخت آنلاینی "پی‌پال" حساب‌های ویکی‌لیکس را می‌بندد، "ماسترکارد" دیگر پرداخت‌ها را به حساب این سرویس افشاگر واریز نمی‌کند و آمازون به عنوان معامله گر اینترنتی ویکی‌لیکس را از شبکه‌خود بیرون می‌اندازد. آزادی عقیده، همچنان در نخستین فصل قانون اساسی ایالات متحده مورد تاکید قرار می‌گیرد و بسیار گسترده‌تر از آنچه در آلمان هست، تفسیر می‌شود.

اما حالا در شبکه‌های اینترنتی چینی این پرسش مطرح است که رفتار آمریکا با ویکی‌لیکس واقعا تا چه حد با آزادی عقیده در ایالات متحده تناسب دارد؟

میان کسی که در یک وزارتخانه یا یک شرکت داده‌ها و اسناد را می‌دزدد و کسی که دسترسی به این اسناد را ممکن می‌سازد، باید به دقت تمایز قایل شد. فراوانی مواد منتشر شده، بی‌تردید زمینه کیفیت تازه‌ای از انتشار اسناد محرمانه را فراهم می‌کند. وقتی واقعا ۸۰۰ هزار نفر به داده‌های محرمانه شبکه دولتی آمریکا دسترسی دارند، که انتشارات ویکی‌لیکس از آن‌ها سرچشمه گرفته است، دیگر سربرکشیدن اسناد محرمانه در افکار عمومی نباید هیچکس را به شگفتی وادارد.

در یونان کهن، گه‌گاه رسانندگان پیام‌های ناخوشایند را اعدام می‌کردند. در قرن بیست و یکم، باید جهان پیشرفته‌تر از این باشد و ابرقدرت ایالات متحده آمریکا باید بزرگی‌اش را نشان دهد. آمریکا، با جنگ صلیبی علیه آسانژ، این را نشان نمی‌دهد.

Matthias von Hein

JT/FW