کمیساریای سازمان ملل متحد برای امور آوارگان (UNHCR)، معتقد است که سازماندهی کمک‌های اضطراری برای آوارگان پاکستان، وظیفه‌ای است که تعهد جدی می‌طلبد. به باور این نهاد، ابعاد این بحران گسترده، ناشناخته مانده است و هنوز از سوی کشورهای غربی، کمک کافی به این منطقه نمی‌رسد.

ارقام باورنکردنی

کیلیان کلاین‌اشمیت، هماهنگ‌کننده‌ی کمیسیاریای سازمان ملل برای امور آوارگان، از آغاز هجوم نظامی ارتش پاکستان به دره‌ی سوات، آرام و قرار ندارد. وی که از سال ۱۹۹۲ برای این نهاد سازمان ملل فعالیت می‌کند، تا کنون بحران‌های زیادی را از نزدیک به چشم دیده است. او در بالکان، جمهوری دمکراتیک کنگو و روآندا بوده است. ولی آنچه در پاکستان دیده، برای او هم تازگی دارد.

کلاین‌اشمیت می‌گوید: «در وضعیت کنونی، با ابعادی غول‌آسا سروکار داریم. ما الان بیش از دو میلیون آواره‌ی داخلی داریم که از اوت سال پیش فراری شده‌اند. اخیرا و بویژه در ماه مه، بیش از یک و نیم میلیون نفر آواره شده‌اند و شمار آنان در حال افزایش است. این‌ها ارقامی هستند که ما تا کنون در چنین ابعادی با آن‌ها روبرو نبوده‌ایم».

فقر مضاعف

تنها ده درصد آوارگان راهی اردوگاه‌هایی می‌شوند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن در بیرون از منطقه‌ی جنگی و در فضای باز زیر تابش شدید آفتاب برپا شده‌اند. برای نمونه در ناحیه‌ی «مردان»، حدود یک میلیون آواره در اردوگاه‌ها زندگی نمی‌کنند، بلکه مردم تنگدست این منطقه آنان را نزد خود پذیرفته‌اند. به گفته‌ی هماهنگ‌کننده‌ی سازمان ملل، در واقع مردم فقیر، مردم فقیر را نزد خود پناه داده‌اند و فقر اندر فقر، یعنی فقر مضاعف.

ناحیه‌ی «مردان» نخستین ایستگاهی است که فراریان از منطقه‌ی جنگی به آن می‌رسند. شمار ساکنان این منطقه از آغاز ماه مه تا کنون دوبرابر شده است. کلاین‌اشمیت از بی‌ثباتی اجتماعی گسترده در این منطقه سخن می‌گوید که در هر صورت رشد چندانی نداشته است.

به باور کلاین‌اشمیت: «ما باید همه به‌طور مشترک برای انسان‌های این منطقه بیشتر سرمایه‌گذاری کنیم. آنان احساس می‌کنند که در موردشان کوتاهی شده و قربانیان واقعی جنگ فراگیر علیه ترور هستند. همین همبستگی با آوارگان جنگ و پشتیبانی از آنان، می‌تواند هر لحظه به نفرت علیه هر چیزی تبدیل شود که با این جنگ در ارتباط است».

کشورهای کمک‌کننده تا کنون حدود ۲۲۵ میلیون دلار برای کمک به کاهش درد و رنج آوارگان پاکستانی اختصاص داده‌اند، ولی این مبلغ به هیچ وجه کافی نیست. کمیساریای آوارگان سازمان ملل معتقد است که این رقم تنها برای برپایی چادرها و تهیه‌ی پتو برای آوارگان کافی است و خود کمیساریای سازمان ملل برای رفع نیازهای فوری آوارگان تا پایان سال به ۸۰ میلیون دلار دیگر نیاز دارد.

نگرانی درباره‌ی بلوچستان

کمیساریای سازمان ملل به کشورهای غربی هشدار می‌دهد که در پاکستان مرتکب همان خطایی نشوند که در افغانستان شدند. فقط زمانی می‌توان در این جنگ پیروز شد که در کنار راهبردی نظامی، یک راهبرد انسان‌دوستانه برای توسعه نیز ارائه شود.

سازمان ملل با نگرانی زیاد به تحولات منطقه‌ی قبیله‌نشین در ایالت بلوچستان پاکستان نیز چشم دوخته است. در آنجا نیز واحدهای ارتش پاکستان با نیروهای طالبان و متحدان افراطی آن در جنگ‌اند. در آنجا نیز هزاران آواره در حرکت هستند. مساله تنها محدود به مناطق قبیله‌نشین نیز نیست، بلکه باید کل مناطقی را که در امتداد مرز قرار دارند زیر نظر گرفت.

بی‌تردید آنچه اکنون در پاکستان روی می‌دهد، تاثیری مستقیم بر اوضاع افغانستان خواهد داشت. در هر دو سوی مرز مشترک میان این دو کشور، پشتون‌ها زندگی می‌کنند. طالبان از میان پشتون‌ها برخاسته‌اند و اکنون هم به مناطق پشتون‌نشین عقب‌نشینی می‌کنند.

Katrin Schilling

BM/BB