ابهام در باره موفقیت کنفرانس صلح خاورمیانه در پاریس
۱۳۹۵ دی ۲۶, یکشنبه
نمایندگان بیش از ۷۰ کشور در کنفرانس صلح خاورمیانه در پاریس شرکت دارند. از اسرائیل و فلسطین نماینده‌ای حضور ندارد. نخست وزیر اسرائیل کنفرانس را ضد اسرائیلی خوانده و آن را همتراز ترور گروه‌های اسلام‌گرا قرار داده است.
عکس: picture-alliance/dpa
تبلیغات
در کنفرانس صلح خاورمیانه که به ابتکار دولت فرانسه امروز (۱۵ ژانویه/ ۲۶ دی) در پاریس برگزار می‌شود نمایندگان ۷۰ کشور و نهادهای بین‌المللی شرکت دارند، ولی از سوی اسرائیل و فلسطین نماینده‌ای در کنفرانس حضور ندارد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، بارها با انتقاد از ابتکار فرانسه، از این که کنفرانس پاریس به محملی برای "دیکته کردن" شرایط صلح به اسرائیل تبدیل شود ابراز نگرانی کرده است. او کنفرانس را "دست‌کاری‌شده" توصیف کرده که هدفش "تصویب دیدگاه و مواضع ضداسرائیلی" است. نمایندگان فلسطین اما تلاش فرانسه را ستوده‌اند. عبدالله فرنجی، مشاور محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، در این باره گفته است: «وقت آن رسیده که اروپا خود وارد عمل شود و در روند صلح خاورمیانه به طور فعال مشارکت کند.»
در کنفرانس پاریس جان کری، وزیر خارجه دولت آمریکا، نیز شرکت دارد. کنفرانس دارای اهمیتی نمادین تلقی می‌شود که از تلاش دولت اوباما در آخرین روزهای کاری‌اش و نیز سایر مدافعان ایجاد کشور مستقل فلسطینی در راستای فشار بر اسرائیل و فلسطینی‌ها برای بازگشت به مذاکرات صلح حکایت دارد.
نتانیاهو گفته است که این کنفرانس با "تمرکز بر شهرکسازی اسرائیل در مناطق فلسطینی همچون ترورهای گروه‌های اسلام‌گرا امید صلح را بر باد می‌دهد". از نظر نتانیاهو نه شهرک‌سازی‌ها که در دوران زمامداری او به طوری بی‌سابقه گسترش یافته، بلکه ترور فلسطینی‌ها مانعی در راه صلح است. او اعتقاد دارد که هیچ رابطه‌ای میان شهرکسازی اسرائیل در مناطق اشغالی و افزایش تمایل به خشونت در میان فلسطینی‌ها وجود ندارد.
بنیامین نتانیاهو با انتقاد از اینکه کنفرانس پاریس ادامه شهرکسازی اسرائیل در مناطق اشغالی را مانعی در برابر صلح می‌داند، در این کنفرانس شرکت نکرده استعکس: AFP/Getty Images/M. Alexandre
در خردادماه گذشته نیز کنفرانس مشابه‌ای در پاریس برگزار شد که در آن نیز اسرائیل شرکت نکرد و دولت فرانسه برای برقراری توازن از فلسطینی‌ها هم دعوت به عمل نیاورد. این کنفرانس با موفقیتی توام نبود.
ابتکار برگزاری کنفرانس پاریس بعد از تصویب اخیر قطعنامه بی‌سابقه علیه شهرکسازی اسرائیل در مناطق اشغالی قوت گرفت. در جریان تصویب این قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل در دسامبر گذشته (۲۰۱۶)، آمریکا در اقدامی کم‌سابقه قطعنامه را وتو نکرد، بلکه به آن رای ممتنع داد.
در پیش‌نویس قطعنامه پایانی کنفرانس پاریس نیز شرکت‌کنندگان از مصوبه شورای امنیت در محکوم‌کردن شهرک‌سازی‌های اسرائیل در مناطق اشغالی استقبال کرده‌اند.
در این پیش‌نویس با تاکید بر لزوم دستیابی به یک "راه حل عادلانه، فراگیر و دائمی برای پایان دادن به نزاع فلسطینی-اسرائیلی" از اهمیت التزام دو طرف به این راه حل و "اقدامات فوری در راستای توقف رویکردهای منفی، از جمله اعمال خشونت‌آمیز و شهرکسازی گسترده، و آغاز مذاکرات مستقیم و معنادار" سخن گفته می‌شود. در این پیش‌نویس همچنین آمده است که این مذاکرات باید "خواست‌های دو طرف را تحقق بخشد که از جمله آنها حق ملت فلسطین در ایجاد دولت مستقل فلسطینی، پایان اشغالگری که از سال ۱۹۶۷آغاز شده و حل تمام مسائل بر اساس قطعنامه‌های سازمان ملل از جمله قطعنامه ۲۴۲ سال ۱۹۶۷ و ۳۳۸ سال ۱۹۷۳" است.
کنفرانس پاریس در حالی برگزار می‌شود که سیاست دولت جدید آمریکا به ریاست دونالد ترامپ در زمینه مناقشه اسرائیل و فلسطین چندان روشن نیست. ترامپ در کارزار انتخاباتی خود قول داد که به انتقال بحث‌انگیز سفارت آمریکا در اسرائیل به بیت‌المقدس جنبه عملی ببخشد. فلسطینی‌ها شرق بیت‌المقدس را از آن خود می‌دانند و اقدام احتمالی ترامپ در مغایرت با دیدگاه‌های فلسطینی‌ها و اعراب است. سفیر پیشنهادی ترامپ برای اسرائیل نیز از حامیان شهرکسازی در مناطق اشغالی به شمار می‌رود. به همه این دلایل، نتانیاهو امیدوار است که به قدرت رسیدن ترامپ با حمایت دولت او از ادامه شهرک‌سازی‌ها و عدم فشار بر اسرائیل در این زمینه، استوار باشد. یکی از دلایل سر باز زدن اسرائیل از شرکت در کنفرانس صلح پاریس همین امید عنوان می‌شود. ترامپ بعد از تصویب قطعنامه اخیر سازمان ملل در توئیتی نوشت که بعد از ورود او به کاخ سفید چنین اتفاقاتی نخواهد افتاد.
نظرسنجی گسترده در خاورمیانه: ۸۹ درصد اعراب مخالف داعش هستند
نتایج گسترده‌ترین نظرسنجی انجام‌شده در خاورمیانه نشان می‌دهد که ۸۹ درصد اعراب مخالف داعش هستند. طبق این نظرسنجی رویکرد و سیاست آمریکا، ایران و روسیه در قبال اعراب منفی ارزیابی شده است.
عکس: Mohammed Abed/AFP/Getty Images
نظرسنجی گسترده
"دولت اسلامی" (داعش)، دموکراسی، دین و مذهب، اسرائیل، مهاجرت و فرار و سیاست‌های منطقه‌ای از موضوعاتی بود که در نظرسنجی گسترده در خاورمیانه مطرح شد. در این نظرسنجی که از سوی مرکز عربی تحقیقات و مطالعات سیاسی انجام گرفت، بیش از ۱۸ هزار نفر از ۱۲ کشور منطقه شرکت جستند که عبارتند از مصر، الجزایر، عراق، اردن، لبنان، مراکش، کویت، فلسطین، عربستان سعودی، سودان، تونس و موریتانی.
عکس: Fotolia/Sonja Schul
داعش از دید اعراب
نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که ۸۹ درصد اعراب مخالف "دولت اسلامی" (داعش) هستند. میزان این مخالفت در کشورهایی زیاد است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر داعش و پیامدهای حضور آنها در منطقه هستند: لبنان (۹۹ درصد)، عراق (۹۷ درصد)، اردن (۹۷ درصد). به ویژه اردن و لبنان از کشورهایی هستند که با معضل آوارگان سوری دسته و پنجه نرم می‌کنند.
عکس: Imago/Xinhua
بشار اسد و آینده سوریه
۶۲ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی سرنگونی بشار اسد (تصویر) و رژیم‌اش را بهترین گزینه برای آینده‌ی سوریه می‌دانند. ۱۲ درصد نیز خواهان نابودی تمامی نیروهای اپوزیسیون در سوریه هستند. ۹ درصد نیز بر این باورند که پیش از یافتن راه‌حلی سیاسی برای سوریه باید "دولت اسلامی" را در این کشور نابود کرد.
رویکرد اعراب به اسرائیل تغییری نکرده است. ۷۵ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفته‌اند که حاضر نیستند، اسرائیل را به رسمیت بشناسند. به اعتقاد آنان مسئله فلسطین به همه اعراب مرتبط است و نه تنها به فلسطینیان.
عکس: Reuters/M. Torokman
نامحبوب بودن ایران، آمریکا و روسیه
آمریکا، ایران و روسیه از نامحبوب‌ترین کشورها در بین اعراب هستند. ۶۲ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی سیاست‌های خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال اعراب را رد می‌کنند. ۶۵ درصد مخالف سیاست‌های آمریکا و۵۴ درصد نیز مخالف سیاست‌های روسیه در برابر اعراب هستند. این در حالی است که ۵۹ درصد آنان سیاست‌های خارجی ترکیه در مقابل اعراب را مثبت ارزیابی می‌کنند.
وضعیت دشوار اقتصادی
۲۹ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفته‌اند که درآمد کافی برای برای پوشش نیازمندی‌های اولیه خود ندارند. میزان درآمد ۴۸ درصد آنان به اندازه‌ای است که تنها می‌توانند معیشت روزانه خود را تامین کنند. ۲۰ درصد آنان نیز اذعان داشته‌اند که از میزان درآمدشان بالاست و آنها از این رو امکان پس‌انداز دارند.
عکس: DW/I. Chaloub
ترک زادگاه
۲۳ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی گفته‌اند که مایل به ترک وطنشان هستند، البته به دلایل مختلف. در حالی که ۹۵ درصد اردنی‌ها به خاطر دلایل اقتصادی میل دارند، کشورشان را ترک کنند، ۷۵ درصد از عراقی‌ها نبود امنیت کافی در کشورشان را دلیل این خواسته عنوان کرده‌اند.
عکس: Reuters
دموکراسی و اسلام
نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که ۷۱ درصد به سازگار بودن اسلام و دموکراسی باور دارند. نظر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی در مورد برقراری دموکراسی در وطنشان متفاوت است. در حالیکه ۴۴ درصد معتقدند که کشورشان آمادگی برقراری دموکراسی را دارد، ۴۸ درصد به این آمادگی اعتقاد ندارند.
عکس: Mohd Rasfan/AFP/Getty Images
باورهای مذهبی
۸۷ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی خود را مؤمن می‌دانند. ۲۴ درصد از این رقم کسانی هستند که گفته‌اند، بسیار متدین هستند و ۶۲ درصد نیز خود را تا اندازه‌ای مذهبی می‌دانند. ۶۰ درصد از پرسش‌شوندگان گفته‌اند که ارزش‌هایی مانند صداقت، نوع‌دوستی و کمک به دیگران اساس باورهای آنها را تشکیل می‌هد. ۳۹ درصد نیز متدین و مؤمن بودن را در پیروی از آیین‌ها و موازین دینی و مذهبی می‌بینند.
عکس: picture-alliance/dpa/V. Denis
سکولاریسم
شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی در رویکرد و موضع‌شان در قبال سکولاریسم دو دسته‌اند. ۵۲ درصد آنان خواهان جدایی دین از سیاست هستند و ۴۴ درصد مخالف این جدایی‌اند.
عکس: Reuters/M. Abd El Ghany
بهار عربی
۷۵ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی "بهار عربی" را رویدادی منفی ارزیابی می‌کنند. قربانیان بیش از اندازه، هرج و مرج و نیز نبود امنیت از دلایلی است که آنان در ارزیابی منفی خود به آن اشاره کرده‌اند. ۳۴ درصد اما "بهار عربی" را رویدادی مثبت می‌دانند که سرنگونی رژیم‌های مستبد و فاسد را در پی داشته است. ناگفته نماند که در سال ۲۰۱۱ تنها ۲۴ درصد نگاهی منفی به بهار عربی داشتند.
