ابهام پیرامون نقش سپاه قدس در "طرح ترور" در آمریکا
۱۳۹۰ مهر ۲۱, پنجشنبه
طرح جنجال‌برانگیز، پرابهام و خنثی‌شده‌ی ترور عادل الجبیر، سفیر عربستان در واشنگتن، که از سوی مقامات آمریکایی به حکومت ایران و نیروی قدس سپاه پاسداران نسبت داده شده بود، حالا با سؤالات، تردیدها و ابهامات فراوانی روبرو شده است.
برخی از تحلیل‌گران در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که این طرح غیرحرفه‌ای‌تر از آن است که بتوان آن را به رهبران جمهوری اسلامی نسبت داد و احتمالا نقش "عناصر خودسر وابسته به حکومت ایران" در طرح‌ریزی برای اجرای این عملیات تروریستی که به «عملیات شورلت» موسوم شده است، پررنگ‌تر است. اساس استدلال آنها این است که «گروه‌های حامی ترور در نهادهای نظامی وابسته به جمهوری اسلامی، معمولا حرفه‌ای‌تر از این‌عمل می‌کنند.»
این تحلیل‌گران، فقدان هماهنگی در سطوح بالای نظام جمهوری اسلامی را نشان‌دهنده عدم حمایت رسمی مقامات ارشد حکومتی از این طرح تروریستی می‌دانند. به اعتقاد آنها مدارک مستند و نشانه روشنی از حمایت، مشارکت یا حتی آگاهی مقامات بلندپایه حکومت ایران از چنین طرحی وجود ندارد.
برخی از کارشناسان نظامی و سیاسی می‌گویند اقداماتی نظیر درخواست از عوامل وابسته به کارتل‌های مکزیکی قاچاق مواد مخدر برای چنین طرحی، با الگوی فعالیت‌های نیروی قدس که شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌است، هم‌خوانی ندارد.
این در حالی است که مقامات آمریکایی مدعی شده‌اند مدارک کاملا شفافی در تائید این خبر در اختیار دارند. در همین رابطه در شکایت‌نامه مقامات قضایی آمریکا عنوان شده است که یک عضو ارشد سپاه قدس از خویشاوندان نزدیک متهم است.
در این شکایت‌نامه تصریح شده که متهم اندکی پس از دستگیری، شخصا در حضور مقامات آگاهی آمریکا با رابط خود در سپاه قدس تماس گرفته و در باره طرح توطئه با وی گفت‌وگو و مشورت کرده است.
رسول نفیسی، پژوهشگر ایرانی ساکن آمریکا که تا کنون تحقیقات گسترده‌ای درباره فعالیت‌های سپاه پاسداران انجام داده، به خبرگزاری فرانسه گفته است: «انتخاب هدف، زمان‌بندی عملیات و عواملی که برای اجرای طرح انتخاب شده‌اند، تردید برانگیرند.»
نفیسی با اشاره به ماجرایی نظیر ترور رهبران کرد در رستوران میکونوس آلمان، گفته است: «معمولا یک گروه سازمان‌یافته برنامه‌ریزی برای عملیاتی از این دست را انجام می‌دهد، اما در این مورد خاص به نظر می‌رسد که فقط یک بازیگر وجود دارد.»
جزئیات مرتبط با این عملیات خنثی‌شده ترور از روز گذشته به سرعت در دنیای رسانه‌ها منتشر شد، اما همه مقامات ایرانی از همان ابتدا نقش حکومت و نهادهای نظامی وابسته به آن در طرح‌ریزی این عملیات را انکار کردند.
سردار حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه، اقدام مقامات آمریکایی در نسبت دادن این طرح به رهبران ایران را «سناریویی نخ‌نما و بی‌اساس» خواند که برای «انحراف افکار عمومی دنیا از نهضت ضد سرمایه‌داری در وال‌استریت» و «ایجاد شکاف میان امت اسلامی» طراحی شده است.
«حرفهایگری مرگ‌بار نیروی قدس را از یاد نبرید»
رابرت بائر، از افسران سابق سیا در خاورمیانه و ستون‌نویس مجله تایم در امور امنیتی و اطلاعاتی، در مقاله‌ای نوشته است که تشریح طرح ترور خنثی‌شده توسط رئیس پلیس فدرال آمریکا (FBI) بی‌شباهت به «سناریویی هالیوودی» نیست.
به اعتقاد بائر هیچ نشانه‌ی قانع‌کننده‌ای از هم‌خوانی این «طرح مبتدیانه» با مهارت‌های گروه‌های تروریست وابسته به جمهوری اسلامی ارائه نشده و نمی‌توان دریافت که ایران چه انگیزه‌ای برای اجرای چنین طرحی می‌توانست داشته باشد.
رابرت بائر در مجله تایم نوشته است: «سپاه قدس که به‌عنوان حامی یا مجری این طرح ترور از آن نام برده شده، در دهه ۱۹۸۰چندین طرح بمب‌گذاری و آدم‌ربایی در بیروت اجرا کرده، بمب‌گذاری در سفارت اسرائیل در سال ۱۹۹۲ و مرکز فرهنگی بوینس آیرس در سال ۱۹۹۴ را اجرا کرده و در ماجرای کشتن پنج سرباز آمریکایی در کربلا در سال ۲۰۰۷ نیز بی‌تردید نقش داشته است.»
این کارشناس مسائل امنیتی می‌پرسد: «وقتی در پس همه این اقدامات می‌توان یک حرفهایگری مرگ‌بار دید، چه‌طور می‌توان پذیرفت که این نیروی قدس چنین طرح عجیب و به‌هم‌ریخته‌ای را طراحی کند؟»
به اعتقاد رابرت بائر «نیروی قدسی‌ها» در ترور، حرفه‌ای و سازمان‌یافته عمل می‌کنند و معمولا «از میان شیعیان حزب‌الله لبنان و گروه‌های دیگر، بازوهای اجرایی خود را انتخاب می‌کنند. در این طرح هم آنها به سادگی می‌توانستند از مسلمانان شیفته خمینی بهره بگیرند و طبعا استفاده از آنها برای جمهوری اسلامی، مطمئن‌تر از قاچاق‌چیان مکزیکی مواد مخدر است.»
«اجرای چنین طرحی خودکشی سیاسی جمهوری اسلامی است»
روزنامه وال‌استریت ژورنال هم در مطلبی به قلم فرناز فصیحی، احتمال ایفای نقش سپاه قدس در طرح‌ریزی این عملیات و برنامه‌ریزی برای اجرای آن را چندان پررنگ نمی‌داند. در مقاله وال‌استریت ژورنال به این نکته اشاره شده که هدف از تاسیس نیروی قدس در دهه ۱۹۸۰، صدور انقلاب اسلامی از طریق یک نیروی نظامی فعال در بیرون از مرزهای ایران بوده و در سه دهه گذشته این نیرو با آموزش شبه‌نظامیان و ارتباط با گروه‌های تروریست واسطه و مسلح‌کردن آنان، اهداف خود را دنبال کرده است.
فرناز فصیحی در این مطلب به نقل از حسین موسویان، از اعضای سابق تیم سیاست‌گذاری هسته‌ای ایران که اکنون ساکن آمریکا است، می‌نویسد: «انجام چنین عملیاتی می‌تواند خودکشی سیاسی جمهوری اسلامی باشد و نیروی قدس نیز تا کنون هرگز به‌صورت مستقل و بدون تایید مقامات بالاتر وارد عمل نشده است.»
خبرها و نظرها به سرعت در حال انتشار است و با توجه به اهمیت این پرونده امنیتی بدیهی است که در ساعت‌ها و روزهای آینده مقامات دولتی ایالات متحده اطلاعات و جزئیات بیشتری منتشر خواهند کرد که ممکن است اساس استدلال کارشناسان و تحلیل‌گرانی قرار گیرد که معتقد به نقش‌آفرینی حکومت ایران و مداخله مستقیم مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی در این عملیات‌اند.
در روزهای آینده ممکن است ابهامات و تردیدهای فضای پرالتهاب کنونی تا حد زیادی برطرف شود و بتوان برای بسیاری از پرسش‌ها پاسخ‌های دقیق‌تری یافت.
احسان نوروزی
تحریریه: پارسا بیات