کارشناسان مالی می‌گویند صندوق مالیاتی دولت‌های غربی همه ساله از دریافت میلیارد یورو محروم می‌ماند و این ناشی از کلک‌های حقوقی و دستاویزهای قانونی است که شرکت‌های بین‌المللی به آنها متوسل می‌شوند. تنها در اتحادیه اروپا این خسران به ۷۰ میلیارد یورو می‌رسد.

به همین خاطر، وزیران دارایی کشورهای اتحادیه اروپا می‌کوشند برای جلوگیری از فرار مالیاتی در پوشش قانون، ساز و کاری بیندیشند. به همین منظور، قرار شده اطلاعات مربوط به عبور شرکت‌های تولیدی از مرز معافیت مالیاتی در سال جاری، بین اعضای اتحادیه مبادله شود.

وزیر دارایی آلمان، وولفگانگ شویبله معتقد است که این مکانیسم کمکی خواهد بود برای عادلانه کردن نظام پرداخت مالیات و تطابق آن با موازین قانونی.

بیشتر بخوانید: رکوردشکنی آلمان در کسب درآمدهای مالیاتی

کمیسیون اتحادیه اروپا مدت‌هاست فعالیت مالی شرکت‌هایی مانند استارباکس، آیکیا، اپل یا مک‌دونالد را رصد می‌کند. ظن قوی وجود دارد که این شرکت‌های پولساز با شیوه‌هایی چون دستکاری در بیلان سود و فروش و بالا بردن هزینه‌ها، از پرداخت مالیات واقعی شانه خالی می‌کنند و به همین خاطر، فرصت رقابت تولیدکنندگان متوسط در بازار را می‌گیرند؛ امری که مانع پیشرفت کمپانی‌های محلی نیز می‌شود.

میشائیل ترویر، نماینده آلمانی پارلمان اروپا در انتقاد از این روند می‌گوید: «کافه‌ها و دکه‌های قهوه فروشی کوچک مجبورند مالیات بدهند اما استارباکس با آن همه کافه‌های زنجیره‌ای با انواع شگردها از پرداخت مالیات حقیقی طفره می‌رود.»

بهشت‌های مالیاتی

وزرای دارایی اتحادیه اروپا در صددند فهرستی تهیه کنند که نشانگر میزان پرداخت مالیات شرکت‌های یاد شده در این یا آن کشور باشد. وزیر دارایی هلند می‌گوید تبادل اطلاعات در این زمینه، به شفافیت‌های مالیاتی کمک بزرگی خواهد کرد. هلند در حال حاضر بهشت مالیاتی این شرکت‌هاست.

در عین حال قرار نیست تنها در سطح ملی به تبادل اطلاعات این شرکت‌ها بسنده شود بلکه در آینده، سود این شرکت‌ها در سطح بین‌المللی نیز لحاظ می‌شود. تا کنون این شرکت‌هااظهارنامه‌های مالیاتی خود را تنها برای کشوری تنظیم کرده‌اند که دفتر و مقر مرکزی‌شان در آن قرار دارد.

دامنه شرکت‌هایی که از پرداخت مالیات واقعی طفره می‌روند به فیسبوک و آمازون نیز می‌رسد. به طور نمونه، فیس‌بوک در سال ۲۰۱۲ هیچ‌گونه مالیات شرکتی در آمریکا نداده و در سال ۲۰۱۴ تنها ۴۳۲۷ پوند به اداره مالیات بریتانیا پرداخته است.

بیشتر بخوانید: گوگل موظف به پرداخت ۱۷۲ میلیون یورو مالیات معوقه شد

وقتی مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار فیسبوک بخش عمده‌ای از ارث نوزادش یعنی ۹۹ درصد سهامش در فیس‌بوک را که ارزشی معادل ۴۵ میلیارد دلار دارد، وقف ایجاد آرمان‌شهری فناورانه کرد، منتقدان او گفتند این اقدام برای گریز از مالیات بود.

کنسرن مادر، یعنی گوگل باید در سال جاری، اطلاعات مالی خود را به مقامات آمریکایی ارائه کند. گوگل در فاصله سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵، معادل ۲۴ میلیارد پوند در بریتانیا درآمد داشته اما فقط ۱۸۰ میلیون پوند مالیات داده است.

شرکت آیکیا نیز چند رسوایی مالیاتی داشته است. بنیان‌گذار اینشرکت برای ندادن مالیات سنگین در سوئد، سال‌ها در سوئیس زندگی کرد. در نوامبر ۲۰۱۴ مشخص شد که این شرکت با سود ۲/۵ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۰ تنها ۴۸ هزار یورو مالیات پرداخته است.

بسیاری از شرکت‌های خاطی، مدت‌ها مقر خود را به لوکزامبورگ انتقال داده بودند. این اقدام واکنشی بود به دعوت دولت لوکزامبورگ از آنها که میزان مالیات بر درآمد در این کشور را یک درصد درآمد تعیین کرده است. شرکت‌هایی چون آمازون، مایکروسافت، اپل، استارباکس و آیکیا برای فرار از مالیات سایر کشورهای اروپایی که میانگین آن ۱۶ درصد است، مقر خود را لوکزامبورگ معرفی کردند.