یازدهمن روز از تظاهرات اعتراض آمیز مردم مصر "روز رفتن" نامگذاری شده بود. مخالفان حسنی مبارک خواهان کناره‌گیری او از قدرت شده‌اند و امروز را (جمعه ۱۶ بهمن ۸۹) آخرین مهلت او برای استعفا از سمت ریاست جمهوری اعلام کرده‌اند. جنبش اعتراضی در دو روز گذشته با حمله‌ی هواداران مبارک به درگیری‌های خونینی کشیده شد که حدود ۲۰ کشته و پنج هزار زخمی برجا گذاشت. امروز از شدت درگیره‌ها به مراتب کاسته شده است.

آرامش نسبی در میدان تحریر

هزاران نفر از مخالفان حسنی مبارک میدان تحریر در مرکز قاهره را به اشغال خود درآورده‌اند. ظاهرا نیروهای ارتش امروز تلاش‌های خود برای جدا نگه داشتن حامیان و مخالفان مبارک را تشدید کرده‌اند. راه‌های ورود به میدان به وسیله‌ی ارتش بسته شده تا حامیان مبارک که در روزهای گذشته با چاقو و چماق به مخالفان حمله می‌کردند امکان ایجاد درگیری را پیدا نکنند.

مخالفان پیشتر قصد داشتند امروز به سوی کاخ ریاست جمهوری حرکت کنند. بر اساس گزارش‌های دریافتی از قاهره چنین حرکتی انجام نشده است. گفته می‌شود با توجه به حضور جمعی از حامیان مبارک در خیابان‌های فرعی نزدیک مرکز شهر و احتمال بروز درگیری‌های خشونت‌آمیز، تظاهرکنندگان ترجیح داده‌اند میدان تحریر را ترک نکنند. این میدان که که در حفاظ نیروهای ارتش قرار دارد به مهمترین پایگاه مخالفان تبدیل شده است.

دیدار وزیران از معترضان

عمرو موسی دبیرکل مصری اتحادیه عرب ظهر امروز در جمع تظاهرکنندگان حاضر شد و پس از آن به دفتر این اتحادیه که در همان نزدیکی قرار دارد رفت. موسی یکی از نخستین سیاستمدارانی است که آمادگی خود را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری مصر اعلام کرده است. از او به عنوان یکی از افرادی نام برده می‌شود که می‌توانند در انتقال قدرت در مصر نقش موثری بازی کند.

به جز شخصیت‌های سرشناس اپوزیسیون، روز جمعه محمد حسین طنطاوی، معاون نخست وزیر و وزیر دفاع مصر نیز در اقدامی غافلگیرکننده به میدان تحریر آمد تا با معترضان گفتگو کند. به گزارش تلویزیون دولتی مصر وزیر بهداشت نیز اعلام آمادگی کرده است به میان تظاهرکنندگان در میدان تحریر برود. ناظران خودداری ارتش از مقابله با معترضان و حمایت از آنها در برابر حمله‌ی حامیان مبارک را نتیجه‌ی رایزنی‌های پشت‌پرده‌ی کشورهای غربی، به ویژه آمریکا، با فرماندهان ارتش و سیاستمداران مصر عنوان می‌کنند.

رایزنی آمریکا با مقامات مصر

بنابر گزارش‌ها تعدادی از مقامات ارشد آمریکا به عنوان فرستاده‌ی باراک اوباما به قاهره سفر کرده‌اند تا در مورد شرایط انتقال قدرت با سیاستمداران این کشور مذاکره کنند. منابع خبری در آمریکا عصر امروز گزارش داده‌اند در کاخ سفید رایزنی‌های فشرده‌ای در مورد افزایش احتمالی فشار بر مبارک در جریان است. تا کنون از نتیجه‌ی این رایزنی‌ها خبرهای موثقی منتشر نشده است.

وزیر دفاع ایالات متحده گفته است همتای مصری‌اش در یک گفتگوی تلفنی با او اطمینان داده نیروهای ارتش به مقابله با مخالفان نخواهند پرداخت. همچنین از واشنگتن خبر می‌رسد یکی از نمایندگان کاخ سفید اظهار داشته اوباما مایل است انتقال قدرت در مصر به صورت مسالمت‌آمیز و از طریق مذاکرات به گونه‌ای انجام شود که بیانگر اراده‌ی مردم مصر باشد. ظاهرا قرار است اوباما دیدگاه‌های خود در مورد چگونگی تغییر در مصر را ساعت نه شب به وقت اروپای مرکزی رسما اعلام کند.

تلاش دولت برای نرم کردن مخالفان

در همین حال اقدام‌های دولت مصر برای جلب نظر و آرام کردن معترضان همچنان ادامه دارد. در پی اعلام ممنوع الخروج شدن دو وزیر کابینه‌ی سابق امروز نیر خروج وزیر صنایع از کشور ممنوع اعلام شد. ظاهرا دادستان کل کشور علیه برخی از وزیران و مقام‌های ارشد حکومتی به اتهام‌های چون فساد مالی اعلام جرم کرده است.

همچنین شامگاه جمعه وزیر دارایی مصر اعلام کرد که قرار است به آسیب دیدگان ناآرامی‌های اخیر غرامت پرداخت شود. به گزارش منابع دولتی او از اختصاص یک بودجه‌ی ۶۳۰ میلیون یورویی به این امر سخن گفته است. به رغم این مهمترین درخواست مخالفان همچنان کناره‌گیری فوری حسنی مبارک از قدرت است که از حدود سی سال پیش بر مصر حکومت می‌کند.

عصر جمعه شایعه‌ای مبنی بر استعفای مبارک در میان تظاهرکنندگان در میدان تحریر پخش شد که دقایقی طولانی شادی و جشن تظاهرکنندگان را به دنبال داشت. این خبر که مخالفان در انتظار شنیدنش لحظه شماری می‌کنند اندکی بعد تکذیب شد.

"ضرورت استفاده از نفوذ اروپا"

در همین حال سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در خاتمه‌ی دیدار خود در بروکسل خواهان انتقال سریع قدرت در مصر شده‌اند. این کشورها تاکید کرده‌اند این تغییر باید به تشکیل دولتی منجر شود که بر بنیادی گسترده استوار باشد. گرچه اغلب اعضای اتحادیه اروپا خواهان صدور بیانیه‌ای صریح‌تر بوده‌اند توافق همه جانبه‌ای در این زمینه حاصل نشده است.

وزیر دفاع آلمان کارل تئودور تسو گوتنبرگ که در مراسم افتتاح کنفرانس امنیتی مونیخ سخن می‌گفت از اتحادیه اروپا خواست نقش فعال‌تری در مصر بر عهده بگیرد. او اظهار داشت "اروپا از نفوذی برخوردار است که باید از آن استفاده کنیم." انتظار می‌رود صدراعظم آلمان آنگلا مرکل و هیلاری کلینتون وزیر خارجه ایالات متحده که فردا همراه با شمار دیگری از مقام‌های بلندپایه‌ی اروپایی در کنفرانس مونیخ شرکت می‌کنند مواضع خود را در مورد تحولات مصر آشکارتر بیان کنند.

BK/MM