کاترین اشتون انگلیسی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پیش از نشست چهارجانبه‌ی مسکو، به نوار غزه سفر کرد. اشتون روز پنجشنبه از غزه دیدار کرد تا تصویری از وضعیت ارسال و توزیع کمک‌های اتحادیه اروپا به این منطقه به‌دست آورد. این اتحادیه بزرگ‌ترین حامی مالی باریکه غزه است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سفر چند ساعته خود، با نمایندگان تشکیلات یاری‌رسان سازمان ملل در امور آوارگان فلسطینی دیدار و گفت‌وگو کرد. نماینده اتحادیه اروپا برای دیدار از نوار غزه موافقت‌نامه ویژه از دولت اسرائیل دریافت کرده بود. ارتباط غزه، از زمانی‌که در سال ۲۰۰۷ به کنترل تشکیلات حماس درآمده، با دنیای خارج قطع شده است.

چندی پیش نیز تشکیلات خود گردان فلسطین، آمادگی خود برای از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم با اسراییل را به اطلاع جورج میچل، نماینده ویژه آمریکا در امورخاورمیانه رسانده بود. اکنون اما موضع‌گیری‌های جدید اسرائیل و اعلام ساخت واحدهای مسکونی جدید در مناطق شرقی بیت‌المقدس، ممکن است به مانعی جدید بر سر مذاکرات یادشده تبدیل شوند.

اشتون روز پنجشنبه (۱۷ مارس / ۲۶ اسفند) با شیمون پرز، رئیس جمهوری اسرائیل نیز در اورشلیم دیدار کرد. نماینده اتحادیه اروپا به پرز گفت که به منطقه آمده تا از مذاکرات صلح پشتیبانی کند. به نوشته منابع خبری، اشتون در این دیدار خواستار توقف شهرک‌سازی‌های اسرائیل در مناطق فلسطینی‌نشین شده است. پرز نیز پاسخ داده که تلاش‌ها برای یافتن راه درست برای ازسرگیری مذاکرات صلح با فلسطینیان در جریان است.

نقش اتحادیه اروپا در بازسازی غزه

اتحادیه اروپا خواستار آن است که تاثیرگذاری‌اش در امور خاورمیانه و اختلافات میان فلسطینیان و اسرائیل بیشتر شود و این اتحادیه در روند تحقق صلح در خاورمیانه سهم بیشتری داشته باشد. پس از آخرین حمله‌ی اسرائیل به نوار غزه (۲۷ دسامبر ۲۰۰۸ تا ۱۸ ژانویه ۲۰۰۹) که در پی خمپاره‌اندازی به جنوب اسرائیل رخ داد، هزار و ۴۰۰ فلسطینی و ۱۳ اسرائیلی کشته شدند. پس از آن کمیسیون اتحادیه‌ی اروپا اعلام کرد که کمکی ۵۸ میلیون یورویی در سال ۲۰۰۹ برای غزه در نظر گرفته است. البته سیاست‌های منفعلانه‌ی اتحادیه اروپا در قبال جنگ یادشده، در آن زمان انتقاد نهادهای مختلف بین‌المللی از جمله "سازمان عفو بین‌الملل" را برانگیخت.

وزیران خارجه اتحادیه اروپا در اوایل ماه دسامبر گذشته (۲۰۰۹) نیز با تصویب قطع‌نامه‌ای حمایت خود را از روند صلح اعلام کردند. این وزیران در ابتدا می‌خواستند در قطعنامه خود بیت‌المقدس را به‌عنوان پایتخت فلسطین یا پایتخت مشترک فلسطین و اسرائیل اعلام کنند، اما با اعتراض اسرائیل متن این قطعنامه تغییر یافت و از بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت آینده‌ی این دو کشور نام برده شد.

برخورد بر سر جایگاه بیت‌المقدس نزد کشورهای اتحادیه اروپا در حالی است ک مخالفت با سیاست اسرائیل در این اتحادیه رو به افزایش است. به‌ویژه پس از بمباران غزه و نابسامانی بیش از پیش شرایط ساکنان این منطقه، مخالفت‌ها با سیاست اسرائیل در خاورمیانه در کشورهای اتحادیه اروپا نیز فزونی گرفته است. اگر نیمی از اعضای این اتحادیه خواستار سیاستی قاطع با اسرائیل‌اند، نیمی دیگر و از جمله آلمان و فرانسه، خواستار نرمش بیشتر در مقابل اسرائیل هستند.

بی‌سبب نیست که اولین قطعنامه تهیه شده توسط دولت سوئد که ریاست ادواری شورای اتحادیه اروپا را به عهده دارد، لحنی تند و منتقدانه نسبت به اسرائیل داشت. در این قطعنامه تقسیم بیت‌المقدس برای به‌وجود آمدن دو پایتخت، یکی برای اسرائیل و دیگری برای کشور آینده فلسطین، در نظر گرفته شده بود. الکساندر اشتوب، وزیر خارجه فنلاند، در زمان صدور قطع‌نامه‌ی یادشده گفت که این قطع‌نامه حاوی نکات پراهمیتی‌ست که همه کشورهای اتحادیه اروپا باید آنها را بپذیرند. این نکات شامل توقف شهرک‌سازی از طرف اسرائیل، قبول دو کشور اسرائیل و فلسطین و تعیین حدود بیت‌المقدس است.

اتحادیه اروپا و بیت‌المقدس

بخش شرقی بیت‌المقدس در سال ۱۹۶۷ توسط نیروهای اسرائیلی اشغال شد و از آن زمان زیر کنترل این نیروها قرار دارد. در همان زمان شورای امنیت سازمان ملل متحد این اشغال را محکوم کرد. اتحادیه اروپا نیز اشغال بخش شرقی این شهر را نپذیرفته است. اتحادیه اروپا کرانه غربی رود اردن، نوار غزه و شرق بیت‌المقدس را جزو خاک کشور فلسطین می‌داند؛ البته کشوری که قرار است در آینده تاسیس شود. آلمان خواستار شروع مذاکرات صلح و تحقق "نقشه راه"ی ا‌ست که در سال ۲۰۰۲ توسط آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد پیشنهاد شد. بر مبنای این طرح، شرایط بیت‌المقدس باید در پایان مذاکرت صلح مشخص شود.

PB/FW