گزارش سه مأمور تحقیق شورای حقوق بشر سازمان ملل چهارشنبه (اول ژوئن/ ۱۱ خرداد) در ژنو سوئیس منتشر شد. بر اساس این گزارش، «مدارکی وجود دارد دال بر اینکه علاوه بر نیروهای دولتی، شورشیان ]لیبی[ نیز مرتکب اعمالی شده‌اند که می‌تواند مصداق جنایت جنگی باشد». این هیئت تحقیق شمار تلفات درگیری‌های لیبی از فوریه‌ی سال جاری (۲۰۱۱) تا کنون را بین ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر برآورد کرده است. نیروهای هوادار سرهنگ قذافی در این گزارش ۹۲ صفحه‌ای از زمان آغاز ناآرامی‌ها و پیش از آن به قتل، شکنجه و تجاوز جنسی محکوم شده‌اند؛ اعمالی که از آنها به‌عنوان بخشی از «حملات سازمان‌یافته و گسترده علیه شهروندان غیر نظامی» نام برده شده است. چنین اقداماتی مصداق جنایت علیه بشریت هستند.
"جرم" شورشیان سبک‌تر است. گروه کارشناسی شورای حقوق بشر سازمان ملل اتهام‌های وارد شده به نیروهای مخالف دولت لیبی را جزیی از «حملات سازمان‌یافته و گسترده علیه شهروندان غیرنظامی» نمی‌داند، اما در عین حال تصریح می‌کند که شورشیان نیز به جنایات جنگی مبادرت می‌ورزند. در گزارش منتشرشده در ژنو از هر دو سوی کشمکش لیبی خواسته شده تا پس از تحقیقاتی شفاف و همه‌جانبه، متخلفان را به دست قانون بسپارند.

۴۷ کشور عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل در فوریه‌ی گذشته به اتفاق آرا تصمیم گرفتند کمیسیونی را مسئول رسیدگی به جنایات احتمالی دولت قدافی علیه بشریت کنند. شریف بسیونی کارشناس مصری، مأمور تحقیق سابق سازمان ملل در پرونده‌های جنایات جنگی، هدایت این کمیسیون را بر عهده گرفت. مأموران بخش عمده‌ی تحقیقات خود را در طرابلس، پایتخت لیبی که هنوز در دست نیروهای دولتی است و در بنغازی، مقر اصلی شورشیان انجام دادند.

تمدید مأموریت ناتو و ادامه‌ی درگیری‌ها

چهارشنبه هم‌چنین اعلام شد که ناتو مأموریت نظامی خود در لیبی را ۳ ماه دیگر ( تا پایان تابستان) تمدید کرده است. آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی، در «پیامی روشن» خطاب به رژیم سرهنگ قذافی گفت: «ما مصمم به ادامه‌ی مأموریت خود برای محافظت از شهروندان هستیم». انگلیس، فرانسه و آمریکا نیز در هفته‌های آینده تلاش می‌کنند با تشویق دیگر اعضای ناتو برای همکاری در مأموریت لیبی، وظایف را بین کشورهای بیشتری تقسیم کنند. در مجموع ۱۷ کشور با نزدیک به ۲۰۰ هواپیما و ۱۸ کشتی جنگی در مأموریت نظامی لیبی شرکت دارند؛ مأموریتی که شامل انسداد راه‌های دریایی، تحریم تسلیحاتی و بمباران هوایی هواداران قذافی است. ناتو حمله‌ی نظامی به لیبی را با استناد به قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل علیه رژیم لیبی آغاز کرد. بر اساس این قطعنامه، "هر اقدامی" برای حفاظت از جان غیر نظامیان این کشور مجاز است. آلمان که به رأی‌گیری برای مأموریت نظامی ناتو در لیبی رأی ممتنع داده بود، تمایلی به شرکت در حملات ندارد.
در سوی دیگر، نبرد مخالفان دولت و نیروهای وفادار به رهبر لیبی هم‌چنان ادامه دارد. شاهدان عینی شامگاه چهارشنبه (۱ ژوئن) از انفجار شدید یک بمب در بنغازی، مقر اصلی شورشیان خبر دادند. این حادثه ظاهرا در پارکینگ هتل محل اقامت دیپلمات‌های خارجی رخ داده و به گفته‌ی یک سخنگوی شورشیان، تلفاتی بر جای نگذاشته است.

PB/SJ