گسترش ویروس کرونا سیمای عمومی جامعههای بشری را دگرگون کرده است. تعطیلی موقت یا همیشگی بنیادها و دگرگونی عادتها و شیوههای رفتاری، زندگی مدنی را یکسره تغییر داده است، جهان مد نیز از این روند برکنار نمانده است.
تبلیغات
آخرین گزارش بنگاه ریپلای Reply، متخصص در تحلیل دادههای آماری، نشان میدهد که علاقه به مد و آرایش روز فروکش کرده است. میزان تقاضا در بازار مد به نسبت سال ۲۰۱۹ تا ۲۳ درصد پایین آمده است.
از این نظر عرصه مد در شش ماه گذشته به شدت آسیب دیده و زیان آن تنها با حرفههای گردشگری و صنایع خودرو قابل مقایسه است.
یکی از عوامل این دگرگونی، تحول در دنیای کار است. از زمان گسترش پاندمی شیوه دورکاری، یا کار از خانه، کمابیش در همه جوامع رواج یافته است. روشن است که در چنین شرایطی کراوات و کیف دستی و کفش پاشنهبلند از رونق میافتد. طبق آماری که از آمریکا رسیده از هر ده نفر فقط یک نفر در دورکاری، منظم و مرتب لباس میپوشد.
از سوی دیگر روشن است که جامههای "راحت" خانگی جای بیشتری در زندگی امروزی باز کردهاند: لباس ورزشی، کفش کتانی، تیشرت و...
در دوره اوج پاندمی علاقه به لباسهای خانگی در خیلی از کشورها بالا رفت. برای نمونه در بریتانیا تقاضا برای پوشش اوقات فراغت تا ۴۳۳ درصد افزایش داشت.
به نظر لارس براون، کارشناس صحنه مد در هامبورگ، در دنیای امروز لباس قبل از هر چیز باید راحت و بیتکلف باشد.
گرایش به پوشاک راحت و سبک برای نمونه در فروش فرآوردههای شرکت نایکی به خوبی دیده میشود. این تولیدکننده وسایل ورزشی در همین بحران کرونا بین ماههای ژوئن تا اوت سال جاری تا ۱۱درصد یعنی تا حدود یک و نیم میلیارد دلار بیشتر سود کرد.
همین گرایش در سایر شرکتهای تولیدکننده پوشاک راحت و سبک دیده میشود، مانند شرکت اسپانیایی بالنسیاگا یا شرکت سنیکر.
پاندمی در ریزش ارزش سهام برخی از شرکتهای مد که لباسهای اداری و رسمی تولید میکنند، نیز مشهود بود؛ برای نمونه ارزش سهام هوگوباس تا ۵۰ درصد پایین آمد. این شرکت برجسته جهان مد اعلام کرد که فروش آن در دوران پاندمی تا حدود ۶۰ درصد افت کرده است.
از آن زمان این برند میکوشد با ابتکارات نوآورانه شیوه تولید را تغییر دهد و به مشتریان خود پوشاکی همساز با شرایط تازه و منطبق با ذوق و سلیقه امروز عرضه کند. برای نمونه هوگوباس به تازگی لباسی "گیاهی" عرضه کرده، به ترتیبی که کاملا با رهنمودهای سازمانهای حمایت از حیوانات منطبق باشد.
به نظر کارشناسان آینده جهان مد به دو عامل بستگی دارد: چندوچون تحول پاندمی کرونا و شیوه کار در جهان آینده. چنانچه دورکاری همچنان رواج داشته باشد، طبیعی است که لباس رسمی و کیف و کراوات رفته رفته فراموش میشود.
دانستنیهای جالب از تاریخ ناشناخته پوشاک
پاشنه کفش اختراع سربازان ایرانی بود و پاپیون را یک زن فرانسوی اختراع کرد. بعضی از اجزای امروزین کفش و لباس آنقدر عادی شدهاند که حالا دیگر بسیاری نمیدانند از کجا آمدهاند و چطور به اینجا رسیدهاند.
عکس: Fotolia/Dron
پاشنه کفش
بسیاری از اجزای امروزین کفش و لباسها آنقدر عادی شدهاند که حالا دیگر کسی نمیداند ریشه آنها کجا بوده و چگونه تا به امروز رسیدهاند. کمتر کسی میداند که چرا کفشها پاشنه دارند یا اینکه پاشنه کفش در آغاز اصلا برای مردان ابداع شده بود.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Kalaene
ابداع ایرانیان
قرنها پیش سربازان ایرانی در نبردها برای اینکه پایشان در رکاب اسب لیز نخورد، قطعه چوبی را به زیر کفشهاشان میخ میکردند.
عکس: Chn.ir
پاشنه کفش اشرافی
قرنها بعد از ابداع ایرانیان، لویی چهاردهم در سال ۱۷۰۱ برای نخستین بار از کفش پاشنهدار قرمز و جوراب سفید استفاده کرد. از آن زمان کفش پاشنهدار در میان اشراف فرانسوی مد شد و نشانی از مقام و مرتبه اجتماعی بود.
عکس: gemeinfrei
در خدمت زنان
بعد از انقلاب فرانسه، پاشنه کفش مردان کوتاه شد ولی بر ارتفاع پاشنه کفش بانوان افزوده و به تدریج در بین بانوان مد شد.
عکس: Fotolia/Franz Pfluegl
کراوات و کرواسی
کراوات برای نخستین بار در سال ۱۶۶۰ از سوی نیروهای کروات (کرواسی امروز) که در خدمت ارتش فرانسه بودند استفاده شد. به تدریج "کروات مآبی" (a la cravatte) در میان اشراف فرانسه رایج شد.
عکس: picture-alliance/akg-images
کراوات امروز
امروزه استفاده از کراوات با کت و شلوار یکی از رایجترین فرمهای پوشش برای مردان در سراسر جهان است.
عکس: Fotolia/ArTo
باد و دکمه روی یقه
در اواخر قرن نوزدهم بازیکنان "جنتلمن انگلیسی" چوگان از اینکه باد هنگام سوارکاری یقه پیراهنشان را "نامرتب" میکرد، ناراحت بودند و به همین خاطر دو دکمه روی یقه دوختند.
عکس: Bornanews.ir
مد شدن دکمه روی یقه پیراهن
چند سال بعد جان بروک آمریکایی، طراح لباسهای مردانه، در یک تورنمت چوگان دکمه مزبور را روی یقه لباس ورزشکاران دید و بعد از بازگشت به آمریکا از آن در تهیه پیراهن مردانه استفاده کرد که به زودی فراگیر شد.
عکس: picture-alliance/dpa
جیب پنجم
در سال ۱۸۹۰ اولین سری شلوار جین "Levis 501" تولید شد. 01 به معنی اولین سری و 5 به معنی پنج جیبه بود. گاوچرانهای آمریکایی از این جیب برای نگهداری پول خورد و یا ساعت جیبی استفاده میکردند.
عکس: AP
مد شدن شلوار جین
وقتی جیمز دین و مارلون براندو، ستارههای مشهور هالیوود با این شلوار جین به همراه یک کاپشن چرمی، تیشرت سفید و دستمال گردن قرمز در فیلمهاشان ظاهر شدند، شلوار جین در بین نسل "یاغی" دهه ۱۹۵۰ به سرعت مد شد. البته جیب پنجم مدتهاست که در همه انواع شلوار و دامن جین در بین مردان و زنان رواج یافته است.
عکس: AP
سردوشی
سردوشی برای نخستین بار روی دوش لباسهای سربازان نیروی زمینی ارتش بریتانیا در هنگام جنگ جهانی اول دوخته شد. دلیل این امر حمل اسلحه و اعطای نشان نظامی بود.
عکس: TASCHEN
همفری بوگارت و سردوشی
در سال ۱۹۴۲ برای اولین بار همفری بوگارت در فیلم کازابلانکا از بارانی و کتی استفاده کرد که دارای سردوشی بودند. این فیلم باعث شد که مردم به استفاده از سردوشی روی لباسهاشان علاقهمند شوند و همه میخواستند سردوشی داشته باشند.
عکس: AP
فراگیر شدن سردوشی
سردوشی تنها به کت و پالتو محدود نماند بلکه حتی روی پیراهن و پلوور نیز جای گرفت.
عکس: picture-alliance/dpa
زنانه بودن پاپیون
پاییون برای اولین بار توسط مادام پومپیدور فرانسوی که معشوقه لویی پانزدهم بود ابداع شد. در آن زمان نصب پاپیون روی گردن برهنه یک "رسوایی" محسوب میشد.
عکس: picture-alliance/Heritage Images
وقتی پاپیون مردانه شد
پاپیون که بعدها مورد استفاده مردان نیز قرار گرفت در قرن نوزده میلادی بسیار محبوبتر از کراوات بود و از سال ۱۸۷۰ اندازه آن بهتدریج کوچکتر شد تا به اندازه امروزین آن رسید.
عکس: privat
رقابت با کروات
پایپون امروزه به اندازه گذشته محبوب نیست و کراوات جای آن را گرفته است. البته هنوز هم در بسیاری از مراسم رسمی از پاپیون استفاده میشود.
عکس: privat
جیب بغل پا
شلوار چتربازان نیروی هوایی ارتشهای آمریکا و انگلیس در سالهای دهه ۱۹۳۰ میلادی به جیب بغل پا مجهز شدند. دلیل نصب این جیب حمل خشاب اسلحه و وسایل مورد نیاز دیگر چتربازان بود.
عکس: picture-alliance/dpa/National Archives and Records Administration
جیب بغل و هیپهاپ
بیست سال پیش برای اولین بار طرفداران موسیقی هیپهاپ از جیب بغل پا روی شلوارهاشان استفاده کردند تا بتوانند در کنسرتها وسایل بیشتری با خود همراه داشته باشند. جیب بغل به سرعت بین نسل جوان فراگیر شد و امروزه بسیاری از شلوارها به این جیب مجهز هستند.