در عصر دیجیتال، با افزایش برق‌آسای ضریب نفوذ اینترنت در سراسر جهان، پیشروی زندگی آنلاین در زندگی آفلاین شهروندان هر روز محسوس‌تر از دیروز است. اما اهمیت زندگی آنلاین گاه از حد می‌گذرد و به‌سادگی تبدیل به اعتیاد می‌شود.

حالا با افزایش وابستگی شهروندان به جهان مجازی، شمار معتادان به "فیلدهای" گوناگون وابسته به اینترنت هم روز به روز افزایش می‌یابد و سیری صعودی در پیش گرفته است. همه ما، اگر خودمان از همین معتادان نباشیم، حتما دور و برمان چند نفری از آنها را سراغ داریم؛ معتاد به بازی‌های آنلاین، معتاد به شبکه‌های اجتماعی آنلاین، که بخش عمده‌ای از زندگی‌اش را در فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب یا گوگل پلاس سپری می‌کند و انواع دیگری از اعتیاد آنلاین که موجب می‌شود شخص دست‌کم برای مدتی زندگی‌اش را وقف جهان سایبری کند.

حالا گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد تغییرات پدید آمده در مغز کاربران معتاد به اینترنت، شباهت بسیاری به مشکلات پدید آمده در مغز الکلی‌ها یا معتادان به کوکائین دارد. این نخستین بار است که چنین شباهت‌ها و ارتباطاتی میان گونه‌های کاملا متفاوت اعتیاد کشف می‌شود.

روزنامه ایندیپندنت گزارش داده که پژوهشگران در بررسی دقیق اسکن‌های MRI تهیه‌شده از مغز کاربران جوانی که به اختلال اعتیاد به اینترنت دچارند، و با تطبیق این تصاویر با اسکن‌های تهیه‌شده از معتادان به الکل و مواد مخدر، دریافته‌اند که به فیبرهای «ماده سفید» مغز این افراد هم آسیب‌های مشابهی وارد می‌شود.

مغز کاربرانی که ساعت‌های متمادی از زندگی خود را صرف اینترنت می‌کنند و پشت کامپیوتر می‌نشینند، رفتاری غیرطبیعی دارد و آسیب‌های وارد شده زندگی اجتماعی و شخصی آنها را کاملا تحت تاثیر قرار می‌دهند. پژوهشگران می‌گویند با یافته‌های این تحقیقات، می‌توان ریشه‌های بسیاری از اختلالات رفتاری را کشف و برای درمان آنها اقدام کرد.

اعتیاد؛ سویه تاریک اینترنت

بر اساس آمار منتشرشده، ۵ تا ۱۰ درصد از کاربران اینترنت، معتاد محسوب می‌شوند، به این معنی که نمی‌توانند رفتار خود در قبال این پدیده تکنولوژیک را کنترل و مدیریت کنند. بخش بزرگی از معتادان، "گیم‌بازها" هستند. این دسته از کاربران معمولا چنان غرق در کامپیوتر می‌شوند که گاه حتی خوردن و نوشیدن را برای مدتی طولانی از یاد می‌برند. اکثر آنها با مشکلات جدی در زمینه تحصیل، کار و روابط خصوصی مواجه می‌شوند. معتادان شبکه‌های اجتماعی هم بخش بزرگی از جمعیت معتادان به اینترنت جهان را تشکیل می‌دهند.

هنریتا بادن‌جونز، روانکاو در امپریال کالج لندن، که تنها کلینیک ترک معتادان اینترنت در بریتانیا را مدیریت می‌کند، درباره کسانی که در دام اعتیاد به اینترنت گرفتار می‌شوند، می‌گوید: «گیم‌بازها معمولا هیچ توجهی به متن زندگی ندارند و به هیچ تعهدی پایبندی نشان نمی‌دهند. آنها در طول زمان توان برقراری ارتباط احساسی با هر پدیده‌ای در خارج از جهان بازی‌ها را از دست می‌دهند.»

کار حتی در بعضی از موارد به جایی رسیده که شخص معتاد به اینترنت، در اثر فعالیت مستمر و بی‌وقفه، جانش را از دست داده است. کریس استنیفورت، کاربر معتاد "ایکس‌باکس"، چندی پیش پس از ۱۲ ساعت بازی مداوم، بدون این‌که هیچ بیماری خطرناکی در پیشینه‌اش داشته باشد، بر اثر لخته شدن خون درگذشت.

در موردی دیگر، بر اثر اعتیاد مادری ۲۸ ساله به اینترنت، فرزند سه‌ساله‌اش در اثر گرسنگی جان باخت و حالا این مادر آمریکایی به ۲۵ سال حبس محکوم شده است. با گسترش امکانات تکنولوژیک و وابستگی فزاینده زندگی‌های آفلاین به جهان آنلاین، سویه‌های تاریک اینترنت ممکن است در آینده قربانی‌های بیشتری هم بگیرد.

احسان نوروزی
تحریریه: شهرام اسلامی