چهل و هشتمین اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس با مباحث و سوال‌هایی روبروست که در اقتصاد جهان کمتر سابقه داشته‌اند. حضور دونالد ترامپ هم توجه به این اجلاس را دو چندان کرده است.
عکس: World Economic Forum/M. Nutt
تبلیغات
سیاستمداران ارشد و مدیران شرکت‌های بزرگ و موسسات مالی جهان بار دیگر در داووس سوئیس گرد هم می‌آیند تا در اجلاس‌های "مجمع جهانی اقتصاد" به بحث و تبادل نظر در باره روندها و چشم‌اندازهای اقتصاد جهان بپردازند. ترامپ هم امسال در میان مهمانان است. در باره موفقیت این اجلاس نظرهای متفاوتی وجود دارد.
سال پیش اجلاس سالانه "مجمع جهانی اقتصاد" در داووس سوئیس تحت‌الشعاع حضور شی جین پینگ، رئیس جمهور چین بود. او آمده بود تا در پیامی تلویحی به واشینگتن از اقتصاد آزاد و جهانی‌شدن آن دفاع کند. و این در روزهایی بود که دونالد ترامپ تازه پا به کاخ سفید گذاشته بود. موفقیت او در کسب کلید کاخ سفید از جمله مدیون شعارهایی بود که در نقد جهانی‌شدن اقتصاد و تجارت آزاد و در دفاع از سیاست‌های حمایتی از اقتصاد بومی بر زبان آورد و در شعارهایی مانند "احیای عظمت آمریکا" یا "آمریکا قبل از هر چیز" تجلی یافت.
امسال ماجرا برعکس شده است. دونالد ترامپ به احتمال زیاد مهمان اصلی اجلاس است و در عوض از شی جین پینگ خبری نیست. با توجه به مواضع ترامپ در باره اقتصاد جهان و الویتی که برای اقتصاد آمریکا قائل است معلوم نیست که سخنرانی او در روز جمعه (۲۶ ژانویه/ ۶ بهمن) در داووس با روح و سابقه این اجلاس که در حمایت از جهانی‌شدن اقتصاد است سازگاری داشته باشد.
ترامپ به تازگی چین را به دلیل "دزدی مالکیت معنوی و غیرملموس" دستاوردهای علمی و فنی آمریکا به تحمیل جریمه‌هایی سنگین تهدید کرده که ابعاد آنها "حتی در مخیله رهبران چین هم نمی‌گنجد". سخنرانی او در داووس از این جهت نیز واجد توجه بیشتری شده است.
دانستنی‌هایی در مورد داووس سوئیس
هر سال سران‌کشورها، مدیران شرکت‌ها و چهره‌ها و شخصیت‌های مهم جهان در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس شرکت می‌کنند. چرا داووس؟ اطلاعات و دانستنی‌های جالب در مورد داووس در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters
داووس منطقه‌ای در کانتون (استان) گرابوندن (Graubünden) سوئیس است که در ارتفاع یک هزار و ۵۶۰ متری قرار گرفته است. داووس از شش منطقه "دورف"، "پلاتس"، "فراون‌کیرشه" ، "گلاریس"، مون‌اشتاین" و "ویزن" تشکیل شده و یازده هزار و ۶۰ نفر در این منطقه زندگی می‌کنند.
عکس: Reuters
آلکساندر اشپنگلر، پزشک آلمانی که به دلایل سیاسی به سوئیس مهاجرت کرده بود در سال ۱۸۵۳ میلادی پی برد که هوای ییلاقی منطقه داووس تاثیر بسیار مثبتی بر روی بیماران ریوی و مبتلا به آسم دارد. دو سال بعد اولین آسایشگاه تاسیس شد و به‌مرور زمان هتل‌های بسیاری احداث شد که میزبان بیماران شدند.
عکس: picture-alliance/robertharding/R. Moiola
از سال ۱۹۲۳ میلادی به این سو مسابقات هاکی روی یخ با نام "کاپ اشپنگلر" در داووس برگزار می‌شود. این تورنومنت که در روزهای تعطیل عید کریسمس و سال نو برگزار می‌شود قدیمی‌ترین رقابت هاکی روی یخ جهان محسوب می‌شود و میزبان ۸۰ هزار نفر تماشاچی است.
عکس: picture alliance/KEYSTONE/M. Duchene
آرتور کونان دویل، پزشک و نویسنده معروف اسکاتلندی و خالق شخصیت شرلوک‌هولمز در زمستان سال ۱۸۹۴ شرح سفر و اسکی بازی‌در داووس را در مجله "The Strand" به چاپ رساند. این مقالات باعث شد تا داووس به محل محبوب انگلیسی‌ها برای اسکی‌بازی تبدیل شود.
عکس: picture-alliance/Mary Evans Picture Library
مسابقه اسکی بین نمایندگان مجالس قانونگذاری انگلیس و سوئیس که سالانه در داووس برگزار می‌شود نیز به‌عنوان میراث بجای مانده از مقاله "آرتور کونان دویل" محسوب می‌شود. این مسابقات امسال در روز ششم ژانویه برگزار شد. برندگان آن در عکس دیده می‌شوند.
عکس: picture alliance/KEYSTONE/G. Ehrenzeller
توماس مان، نویسنده مشهور آلمانی با کتاب "کوه جادو" که در سال ۱۹۲۴ منتشر شد، داووس را به شهرت رساند. درمانگاهی که در کتاب از آن صحبت می‌شود "والد سناتوریم" (Waldsanatorium) است که بعدا به "هتل والد" تبدیل می‌شود.
عکس: AFP/Getty Images
نام داووس در سال ۱۹۳۶ به تیتر خبرها نیز راه یافت. ویلهلم گوستلوف، رئیس تشکیلات نازی‌های منطقه با تیراندازی داوید فرانکفورتر، دانشجوی آلمانی که در سال ۱۹۱۷ به سوئیس مهاجرت کرده بود، کشته شد. درحالی که دولت سوئیس به‌سختی مورد حملات و انتقادات رژیم هیتلر قرار گرفت، داوید فرانکفورتر محاکمه و به حبس ابد محکوم شد. او در سال ۱۹۴۵ مورد بخشش قرار گرفت و از سوئیس اخراج شد.
عکس: picture-alliance/KEYSTONE/Jansen
ارنست لودویگ کیرشنر، نقاش و هنرمند اکسپرسیونیست آلمانی در بین سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۳۸ در داووس زندگی و آثار بسیاری را در آنجا خلق کرد. (عکس به همراه ارنا شیلینگ)
عکس: Kirchner Museum Davos
در سال ۱۹۹۲ موزه ارنست لودیک کیرشنر با کلکسیون بسیار بزرگی از آثار این هنرمند در داووس افتتاح شد که سالانه علاقمندان بسیاری را به خود جلب می‌کند.
عکس: picture alliance/KEYSTONE/C. Beutler
در تاریخ ساختما‌ن‌سازی و آرشیتکت "سقف داووسی" و مسطح جایگاهی ویژه دارد. نشستن برف سنگین بر روی سقف‌های شیب‌دار و ریزش آن همواره باعث صدمات بسیاری در این منطقه شده بود. ساختن سقف‌های مسطح با بتون و چوب از ابداعات و نوآوری‌هایی بود که از سال ۱۹۰۲ در داووس آغاز شد.
عکس: Reuters/R. Sprich
داووس مرکز شش انستیتوی تحقیقاتی مهم سوئیس نیز هست. انستیتوی تحقیقات در مورد برف و سقوط بهمن (عکس محققان در حال ثبت ریزش بهمن)، مرکز جهانی اشعه، مرکز تحقیقات در مورد استخوان، انستیتوی تحقیقاتی آلرژی و آسم و انجمن "ریسک جهانی" در داووس قرار دارند.
عکس: picture alliance/KEYSTONE/G. Bally
"ماراتن آلپ سوئیس" سالانه در داووس و در مرتفع‌ترین مسیر دو ماراتن در اروپا انجام می‌شود.
عکس: picture alliance/dpa/E. Risch
داووس همچنین سالانه میزبان رالی خودروهای کلاسیک نیز هست.
عکس: picture alliance/picturedesk/M. Huber
در سال ۱۹۷۱ کلاوس شواب "Klaus Schwab" استاد دانشگاه در رشته "سیاست بنگاه‌های اقتصادی" از ۴۴۴ نفر از مدیران اقتصادی، سیاستمداران و اندیشمندان برای شرکت در "سمپوزیوم مدیران اروپا" دعوت به عمل آورد. این نشست در سالن اجتماعات داووس که تازه ساخته شده بود برگزار شد. (عکس: ۲۶ ژانویه ۱۹۷۱، هرمن کان آینده‌پژوه آمریکایی در حال سخنرانی)
عکس: picture-alliance/KEYSSTONE
کلاوس شواب بعدا نام "سمپوزیوم مدیران اروپا" را به "مجمع جهانی اقتصاد" تغییر داد. در حال حاضر بیش از یک هزار شرکت و کمپانی نام‌آور جهان با پرداخت حق عضویت هزینه‌های این مجمع را تامین می‌کنند که حداقل آن ۴۲ هزار و پانصد فرانک سوئیس در سال است. شرکت روسای شرکت‌ها در نشست داووس ۱۸ هزار فرانک هزینه ورودی دارد. ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار فرانک هم هزینه شراکت در برنامه‌ها و طرح‌های کنفرانس است.
عکس: dapd
در "مجمع جهانی اقتصاد" سیاستمداران برجسته، مدیران کمپانی‌های اقتصادی و اندیشمندان دعوت شده و به سخنرانی می‌پردازند. از ایران محمد خاتمی، رئیس جمهور ایران برای موضوع "گفت‌وگوی تمدن‌ها" در سال ۲۰۰۴ به کنفرانس داووس دعوت شد. حسن روحانی نیز در سال ۲۰۱۴ در این کنفرانس حضور یافت.
عکس: AP
در سال ۲۰۱۴ در "مجمع جهانی اقتصاد" داووس جایزه کریستال به شیرین نشاط هنرمند ایرانی ساکن آمریکا اهدا شد.
عکس: Getty Images/AFP/Eric Piermont
چهل و هشتمین نشست "مجمع جهانی اقتصاد" سال ۲۰۱۸ با موضوع "آینده مشترک در جهانی پر شکاف" در داووس روز سه‌شنبه (۲۳ ژانویه / ۳ بهمن) آغاز و تا روز جمعه ادامه می‌یابد. نشست داووس هرسال به محلی برای حضور مخالفان "ساختار اقتصاد جهانی" نیز تبدیل می‌شود. هزینه بسیار بالای تامین امنیت این کنفرانس نیز یکی از موضوعات مورد انتقاد در سوئیس است.
عکس: picture-alliance/dpa
عکس 181 | 18
چالش‌ها و سوال‌هایی بی‌سابقه در برابر اقتصاد جهان
حاکم‌شدن سیاست‌های درونگرا و حمایتی و مخالفت با تجارت آزاد در دوران ترامپ و نفوذ این ایده زاویه‌دار با روندهای جهانی‌شدن به سایر کشورها اجلاس داووس را بیش از پیش با سوال‌هایی اساسی روبرو کرده است. این سوال‌ها به شکاف‌ها و چالش‌های اقتصاد کنونی جهان برمی‌گردند؛ چگونه می‌توان جهانی‌شدن را به گونه‌ای سمت و سو داد که شمار بیشتری از مردم جهان از مزایای آن بهره‌مند شوند؟ با بازندگان این روند که حالا در گرایش به انزواگرایی و مقابله با روندهای جهانی‌شدن خود را نشان می‌دهد چه باید کرد؟ چگونه می‌توان دیجیتالیزه و اتوماییزه‌شدن اقتصاد را به مسیری هدایت کرد که امنیت شغلی و معیشتی شاغلان و مزدبگیران را تهدید نکند و صرفا به سودبری عده‌ای معدود نیانجامد؟ روندهای منفی جمعیتی در کشورهای غربی چه نقشی در چشم‌اندازهای اقتصادی این کشورها خواهد داشت؟ جا به جایی قدرت اقتصادی دنیا و برآمد قدرت‌هایی مانند چین چه تاثیری بر ساختار کنونی اقتصاد جهان دارد؟ ... شاید همین سوال‌هاست که عنوان امسال اجلاس "آینده مشترک در جهان از هم گسیخته" را بامسما می‌کند.
در همین چارچوب خود "مجمع جهانی اقتصاد" در تحلیلی که به تازگی منتشر کرده نگران آن است که رونق کنونی اقتصاد جهان دوباره نگاه‌ها و ذهن‌ها را از ریشه‌ها و ابعاد بحران‌های غیرمتعارفی که در کمین این اقتصاد نشسته و با سوال‌های یادشده مرتبطند، غافل کند. این تحلیل می‌گوید که بحران‌های یادشده می‌توانند کل آینده بشریت را در معرض خطر قرار دهند.
عدم موفقیت اجلاس‌هایی مانند داووس در نزدیک‌شدن به پاسخی برای این سوال‌ها هم شاید روند انزواگرایی و مخالفت با جهانی‌شدن اقتصاد را تشدید کند و هم خود این اجلاس‌ها را از اعتبار و اهمیت بیاندازد.
چنین سرنوشتی هنوز برای داووس مقدر نیست. حضور و سخنرانی رهبران آلمان، ایتالیا، فرانسه، بریتانیا یا روسای شرکت‌های معظم جهان مانند اریک اشمیت (گوگل) یا دانیل ژانگ (کنسرن بزرگ اینترنتی چینی علی بابا) در اجلاس امسال یا اقدام فیسبوک در ساخت یک قصر چوبی سه طبقه‌ای در داووس برای عرضه دستاوردهای خود شاید نشانه‌ای از این امرباشد. با سخنرانی ترامپ در روز آخر اجلاس این قصر هم برچیده می‌شود.
لغو حضور ظریف
اجلاس امسال چهل و هشتمین اجلاس "مجمع جهانی اقتصاد" است، همایشی که از سال ۱۹۷۱ برگزار می‌شود و محل بحث در باره عمده‌ترین گرایش‌ها و روندهای اقتصاد جهان است. اجلاس در روزهای سه‌شنبه تا جمعه (۲۳ تا ۲۶ ژانویه) برگزار خواهد شد.
بین ۲۵۰۰ تا ۳ هزار مهمان در این اجلاس شرکت دارند و داووس به لحاظ امنیتی به یک دژ نفوذناپذیر بدل می‌شود. به خصوص حضور ترامپ بیش از پیش مسئله امنیت اجلاس را حساس کرده است. بارش و نشست کم‌سابقه برف در اطراف داووس نیز مزید بر علت شده است.
از ایران قرار بود محمدجواد ظریف، وزیر خارجه در اجلاس داووس شرکت کند. ولی روز دوشنبه اعلام شد که این سفر لغو شده است. این که آیا عدم حضور ظریف با اعلام حضور ترامپ ارتباطی داشته است محل حدس و گمان است.
سال ۲۰۱۴ حسن روحانی، رئیس جمهور ایران شخصا در اجلاس مجمع جهانی شرکت کرده بود. محمد خاتمی نیز در دوران ریاست جمهوری‌اش یک بار مهمان اجلاس داووس بود.
روحانی در "سیاسی‌ترین" اجلاس مجمع جهانی اقتصاد
رئیس‌جمهوری ایران در چهل‌‌وچهارمین اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفت که تحولات شش سال اخیر در اقتصاد جهانی نشان داده که هیچ کس نمی‌تواند تنها زندگی کند.
عکس: Reuters
مجمع جهانی اقتصاد شامگاه ۲۲ ژانویه با سخنرانی "دیدیه بورکهالتر" رئیس جمهوری سوئیس و "شینزو آبه" نخست وزیر ژاپن کار خود را آغاز کرد. این در حالی است که به اذعان رسانه‌ها داووس ۲۰۱۴ کمی از دوره‌های پیشین مجمع جهانی اقتصاد متفاوت است. در هیچ دوره‌ای به اندازه اجلاس چهل و چهارم این میزان از مشارکت مقامات سیاسی سابقه نداشته است. از این رو باید اجلاس امسال را سیاسی‌ترین دوره داووس نامید.
عکس: Reuters
پیش از این کلاوس شواب، رئیس مجمع جهانی اقتصاد گفته بود که در حاشیه اجلاس پنج روزه داووس نشست‌ها و مذاکراتی درباره بحران سوریه و برنامه اتمی ایران برگزار خواهد شد. وی همچنین اعلام کرده بود که برای فکر کردن به سرمایه‌گذاری در ایران بسیار زود است.
عکس: picture-alliance/dpa
حسن روحانی که نخستین سخنران نشست سران سیاست و اقتصاد جهان در این اجلاس بود، پس از خوش‌آمدگویی کلاوس شواب موسس مجمع جهانی اقتصاد بر آمادگی ایران برای همکاری در زمینه انرژی تاکید و از مشارکت اقتصادی در حوزه انرژی استقبال کرد. وی همچنین از سیاستمداران و سرمایه‌گذاران جهانی دعوت کرد به ایران بروند و مهمان‌دوستی ایرانیان را تجربه کنند.
عکس: Reuters
اجلاس سالانه مجمع جهانی اقتصاد با حضور رهبران سياسی و نخبگان اقتصادی و تجاری كشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود و تحت تاثير نام محل برگزاري به نام اجلاس داووس مشهور شده است.
عکس: Reuters
چهل و چهارمین مجمع جهانی اقتصاد میزبان دو هزار و ۵۰۰ شرکت‌کننده از سراسر جهان است. در میان این افراد ۳۰ رئیس جمهور حضور دارند. از جمله سرشناس ترین مهمانان زن اجلاس داووس هم می‌توان به "پارک گئون هی" رئیس‌جمهور کره جنوبی و "دیلما روسف" رئیس جمهور برزیل اشاره کرد.
عکس: Reuters
روحانی که برای نخستین‌‌بار به عنوان رئیس جمهوری در اروپا سخنرانی می‌کرد، اعلام کرد: «دولت جدید آمادگی دارد با تمام کشورهای همسایه درباره "مبارزه با تروریسم افراطی" و سایر زمینه‌های اقتصادی و سیاسی همکاری کند.»
عکس: Reuters
رئیس‌جمهوری ایران در این اجلاس گفته است: «اقتصاد ایران ظرفیت این را دارد که در ۳۰ سال آینده جزو ۱۰ اقتصاد اول جهان باشد.»
عکس: Reuters
رئیس‌جمهوری ایران در عین حال گفت: «در حوزه سیاست خارجی همکاری منطقه‌ای برای ایران اولویت دارد و دولت قصد دارد مبنا را با همه کشورهای همسایه از جمله عراق، عربستان و ترکیه بر پایه بازگشایی روابط اقتصادی و سیاسی بگذارد.»
عکس: Reuters
حسن روحانی در این اجلاس همچنین بار دیگر به موضوع هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت: «تعاملات ایران و آمریکا در ماه‌های گذشته وارد مرحله جدیدی شده است. برای اولین‌بار، سیاستمداران دو کشور برای حل اختلافات در مورد موضوع هسته‌ای با هم مذاکره، تبادل‌نظر و حتی تصمیم‌گیری کرده‌اند. این تحولی مهم در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران است.»
عکس: Reuters
به گزارش خبرگزاری رویترز٬ حسن روحانی که روز چهارشنبه (۲ بهمن/ ۲۲ ژانویه) برای دیدار و گفت‌وگو با رهبران سیاسی و مدیران ارشد تجارت و اقتصاد جهان وارد سوئیس شد بود در یک گفت‌وگوی تلویزیونی در پاسخ به سؤالی درباره احتمال بازگشایی مجدد سفارت آمریکا در تهران گفت: «دشمنی‌ها نمی‌توانند تا ابد ادامه یابند٬ همان‌طور که دوستی‌ها هم ابدی نیستند. بنابراین ما باید دشمنی‌ها را به دوستی تبدیل کنیم.»
عکس: picture-alliance/dpa
حسن روحانی باردیگر در این اجلاس بر نیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرد و گفت: «سلاح هسته‌ای و توسل به زور هیچ جایگاهی در راهبرد کلان امنیت ما نداشته و ایران هیچ انگیزه‌ای برای چنین گرایشی ندارد.»
عکس: picture-alliance/dpa
در عین حال مهمترین سمینار داووس امسال نشستی با موضوع "پایان بازی در خاورمیانه" است که به بررسی تحولات سوریه در روز جمعه می‌پرازد. این نشست به دلیل همزمانی با کنفرانس ژنو۲ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
عکس: Reuters
عکس 121 | 12
در کنار سیاستمداران و مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ جهان، گروه‌های و سازمان‌های غیردولتی مختلفی از منتقدان روندهای منفی جهانی‌شدن نیز برای تظاهرات و اکسیون‌های اعتراضی متعددی در شهرهای سوئیس تدارک دیده‌اند. آمدن دونالد ترامپ و مخالفت با سیاست‌های زیست محیطی او یا نوع نگاهی که به زنان دارد نیز بر انگیزه این معترضان افزوده است.
نتیجه‌ای به دست خواهد آمد؟
سازمان خیریه آکسفام تشدید بی‌عدالتی در جهان را در آستانه اجلاس داووس در گزارش سالیانه خود منتشر کرده است. در این گزارش از جمله گفته می‌شود که سال ۲۰۱۷ افزایش شمار میلیاردرها در جهان شتابی بی‌سابقه گرفته و هر دو روز یک بار یک میلیاردر به شمار میلیاردرهای جهان افزوده شده است. در این گزارش همچنین گفته می‌شود که ۸۲ درصد ثروت جهان در دست یک درصد جمعیت دنیا متمرکز شده.
اتحادیه سندیکاهای کارگری اروپا نیز در تحقیق مشترک با خود مجمع جهانی اقتصاد به این نتیجه رسیده که درآمد مدیرانی که در داووس گرد هم می‌آیند در همان چهار روز اقامت در این شهر به اندازه حقوق ۱۸ ماه یک فرد شاغل آلمانی با حقوقی متوسط است.
اجلاس‌های قبلی داووس نتوانسته در این روندهای منتهی به بی‌عدالتی بیشتر در جهان تغییری ایجاد کند. آیا زنگ خطری که اینک در گزارش‌های همین مجمع هم بازتاب پیدا کرده این روند را برعکس خواهد کرد؟ منتقدان امید چندانی ندارند، ولی همین که مجمع محلی برای گفت‌وگو در باره این مسائل و گردآمدن منتقدان برای اعتراض به روندهای اقتصادی جهان است نیز حداقل فایده اجلاس تلقی می‌شود.
