"اجماع اصلاحطلبان" برای عدم شرکت در انتخابات
۱۳۹۰ آذر ۲۵, جمعه
این اولین بار است که جریان‌های اصلاح‌طلب یک پارچه به انتخابات «نه» می‌گویند. تا به حال و بر سر هر انتخاباتی، بیشترین تلاش اصلاحطلبان به منظور جذب مردم به حضور در حوزه‌های رای‌گیری بوده است. اصلاحطلبان در هیچ یک از دوره‌ها حاضر به چشم‌پوشی از این اهرم برای شرکت در قدرت نبودند.
اختلاف نظر بر سر شرکت یا عدم شرکت در انتخابات برای نخستین‌بار درانتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ به وجود آمد. در آن زمان جناح «چپ» اصلاحطلبان و عمدتا دانشجویان هوادار آنان مخالف شرکت در انتخابات بودند.
با شکست مصطفی معین، نماینده اصلاحطلبان و رسیدن دو چهره به دور دوم، یعنی علی اکبر هاشمی رفسنجانی و محمود احمدی‌نژاد، مخالفت با نگرش "تحریم" انتخابات اوج گرفت و هنگامی که نام محمود احمدی‌نژاد برای اولین بار از صندوق آرای انتخاباتی به عنوان رئیس جمهور بیرون آمد، بیشترین انتقادها متوجه کسانی شد که به انتخابات پشت کرده بودند.
در انتخابات دور دهم ریاست جمهوری، اصلاحطلبان با استفاده از این تجربه، همه امکانات خود را به خدمت گرفتند و نیروی عظیمی را به میدان آوردند. اما نتایج اعلام‌شده انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ آن نبود که اصلاحطلبان انتظارش را داشتند. آنان از "تقلب‌های گسترده" و "کودتای انتخاباتی" سخن گفتند؛ منازعه‌ای که به کشته‌شدن دست‌کم ۷۰ نفر، بازداشت‌های گسترده‌ی چندین هزار نفره و حصر خانگی دو نامزد معترض، میرحسین موسوی و مهدی کروبی انجامید.
حوادث پس از انتخابات ۱۳۸۸ اصلاحطلبان را در وضعیتی قرار داده است که نه امکانی برای مشارکت خود می‌‌بینند و نه امید و انگیره‌ای برای اینکار دارند. شرایط حاکم بر انتخابات مجلس که در اسفندماه برگزار می‌شود، از ناچیزترین حداقل‌هایی که بتواند برای اصلاحطلبان بهانه‌ای برای شرکت باشد نازل‌تر است.
خطای غیرقابل بخشش
علی‌محمد غریبانی، رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، سه روز پیش به خبرگزاری "ایسنا" از تصمیم این شورا برای ارائه نكردن لیست انتخاباتی برای انتخابات مجلس نهم خبر داد. او گفت که با وجود همه تلاش‌هایی که برای مناسب کردن فضا صورت گرفته، اما متأسفانه «فضای انتخاباتی و عرصه هر روز تنگ‌تر می‌شود و در نتیجه این شورا تصمیم گرفته است لیست انتخاباتی ارائه ندهد و از هیچ‌كس حمایت نكند.»
محمد غریبانی گفت که كوچكترین اشتباه در برنامه اصلاح‌طلبی یقینا موجب شكست و از نظر آیندگان غیرقابل بخشش خواهد بود.
محمد رضا تابش، رئیس فراکسیون اقلیت مجلس روز پنجشنبه (۱۵ دسامبر) اشاره کرد که بیانیه شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در راستای تحریم انتخابات نیست. با این حال او نیز تاکید کرد که: هیچ فردی با عنوان اصلاح‌طلب در انتخابات نهم شرکت نخواهد کرد.
اردشیر امیرارجمند، مشاور ارشد میرحسین موسوی بر این باور است که «همه افرادی که می‌خواهند انتخابات معنی داشته باشد، دلسرد شده‌اند و معتقدند انتخابات معنی ندارد.»
تکذیب ضد تکذیب
در هفته‌های گذشته بحث بر سر شرکت یا عدم شرکت اصلاحطلبان در انتخابات به قدری اهمیت پیدا کرد که ۳۶ زندانی سیاسی منتقد در زندان‌های اوین، رجایی شهر و خوزستان با صدور بیانیه‌ای در باره انتخابات آتی مجلس نوشتند که «صلاح جنبش سبز و جریان اصلاح‌طلب در این است که در صورت برگزاری انتخابات سالم و آزاد به طور یکپارچه از آن استقبال کنند و در صورت ناسالم بودن آن، با انسجام و وحدت و داشتن برنامه، عامل مشروعیت‌بخش به انتخاباتی ناسالم و غیرقانونی نشوند.»
زندانیان امضا‌کننده‌ی بیانیه پس از انتشار آن زیر فشار قرار گرفتند تا موضع خود را تکذیب کنند. رسانه‌های رسمی ایران هم مدعی شدند که شش تن از آنان از جمله علیرضا رجایی، فعال ملی−مذهبی امضای خود را پس گرفته است.
همسر آقای رجایی این خبر را تکذیب کرد و در نمابری که برای خبرگزاری فارس فرستاد نوشت: «در تاریخ ۷ آذر ۱۳۹۰ ساعت ۹:۵۰ صبح که در زندان اوین با همسرم «دکترعلیرضا رجایی» ملاقات داشتم، ایشان نسبت به بیانیه‌ای کذب و کاملا قلابی و دروغ با نام و امضای ایشان و ۵ نفر دیگر از دوستانشان، به شدت معترض بوده و ابراز انزجار خود را از انتشار این‌گونه مطالب سخیف و بی‌ارزش اعلام کردند و بنده نیز تمام مطالب همسرم را به دادستانی تهران عینا بازگو کردم.»
تک صدایی در میان اجماع اصلاحطلبان
در اجماع اصلاحطلبان، تک صداهایی نیز به گوش می‌رسد که نه تنها موافق شرکت در انتخابات است، بلکه هرگونه اعتراض خود به نتایج انتخابات قبلی را هم کذب محض می‌داند.
مصطفی کواکبیان دبیرکل حزب مردم‌سالاری و عضو فراکسیون اقلیت مجلس روز گذشته (۱۵ دسامبر) درباره انتخابات آتی گفت که «هر کس با اقداماتش به حضور گسترده مردم در انتخابات لطمه بزند، قطعاً بر ضد انقلاب عمل کرده است.»
او که در سومین نشست شورای عمومی دفتر تحکیم وحدت در دانشگاه صنعتی امیرکبیر سخنرانی می‌کرد گفت: «هرکس جایی پیدا کند که من گفته باشم در انتخابات تقلب شده، جایزه دارد.»
"حزب مردم‌سالاری" مصطفی کواکبیان یکی از گروه‌های ۱۸ گانه‌ی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات است. برخی تحلیل‌گران می‌گویند حاکمیت ایران از مدت‌ها پیش در تلاش است هر طور شده گروهی را به نام "اصلاح‌طلب" وارد فعالیت‌های انتخاباتی کند تا از سردی بیش از حد فضای انتخابات پیش‌روی مجلس بکاهد.
مریم انصاری
تحریریه: مصطفی ملکان