«احمدینژاد و مشایی دنبال حذف رفسنجانی هستند»
۱۳۸۹ اسفند ۱, یکشنبه
محمدرضا باهنر، نماینده اصولگرای مجلس با حمله شدید‌اللحن به رفسنجانی خواستار موضع‌گیری او علیه "سران فتنه" شده است. حامیان دولت نیز ضمن تجمع در برابر خانه کروبی و موسوی، شعارهای تندی علیه رفسنجانی سر داده‌اند.
اصولگرایان پس از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری در ایران همواره خواستار مرزبندی شفاف رفسنجانی با مخالفان دولت و حاکمیت شده‌اند. حمله آنها به رفسنجانی پس از تظاهرات ۲۵ بهمن بالا گرفته و چهره‌ها و رسانه‌های تندرو اینک سخن از احتمال برکناری او از ریاست مجلس خبرگان می‌گویند.
دکتر علیرضا نامورحقیقی، استاد دانشگاه تورنتو و تحلیل‌گر سیاسی در گفت‌وگو با دویچه‌وله تاکید می‌کند که حذف رفسنجانی خواست احمدینژاد و مشایی و شعار "مرگ بر رفسنجانی" یک خودزنی برای نظام است.
دویچه‌وله: آقای رفسنجانی موضعی کاملا محتاطانه و از نظر برخی ناامیدکننده نسبت به اعتراضات روز ۲۵ بهمن گرفت. با این‌همه، اصولگراها و تندروها از حمله‌های خود علیه ایشان کم نکرده و خواهان مرزبندی وی با جریان به اصطلاح "فتنه" هستند. رفسنجانی در چه موقعیتی قرار دارد؟
علیرضا نامورحقیقی: اهدافی که گروه‌های تندرو در حال حاضردنبال می‌کنند چند جنبه دارد. اول آنکه با انجام اقدامات ایذایی از جمله تظاهرات در برابر منزل رفسنجانی، پخش شعار "مرگ بر هاشمی" از تلویزیون و تجمع‌های مختلف ومخالفت با او از تریبون‌های مختلف و سایت‌های اینترنتی، فضایی ایجاد کنند که یا خود رفسنجانی از مجلس خبرگان استعفا دهد، یا در مجلس خبرگان انتخاب نشود و یا وادار شود اظهارات تندی علیه کروبی و موسوی بر زبان بیاورد.
این‌می‌تواند به موضع میانه‌روانه رفسنجانی لطمه جدی بزند. البته احمدینژاد و مشایی مایل‌اند که رفسنجانی کاملا حذف شود و آنها جای خالی او را پر کنند. این‌دو هم اکنون با بخشی از تکنوکرات‌ها و حتی جناح‌های صاحبان سرمایه که با رفسنجانی کار می‌کردند، تماس‌هایی برقرارکرده‌اند و سعی دارند آنها را جذب خود کنند.
آیا این تلاش‌ها دورنمایی موفقیت‌آمیز خواهد داشت؟ محمدرضا باهنر هم با گلایه از رفسنجانی گفته که وقت ایشان تمام شده و دیگر نمی‌تواند در مسئولیت‌های سیاسی و حکومتی باقی بماند.
جناح مقابل دارد بدترین حالت را می‌گیرد تا کمترین نتیجه را ببرد. کمترین نتیجه هم اظهارنظر رفسنجانی علیه جنبش سبز یا عدم انتخاب او به ریاست مجلس خبرگان است. این‌ها همه بستگی دارد به عواملی چون تصمیم آیت‌الله خامنه‌ای، نظراعضای مجلس خبرگان یا حوادث خیابانی دارد.
نظر آقای خامنه‌ای تاکنون این بوده که به دلیل خدمات و سوابق ونقش آقای رفسنجانی در انقلاب و دوستی با رفسنجانی، فشار بر ایشان را محدود کند اما در عین حال انتظار داشته که وی درمسائل کلیدی از کلیت نظام حمایت کند.
البته دادن شعار "مرگ بر رفسنجانی" در برابر خانه او، یک خودزنی برای نظام است. ادامه این وضع، فضایی کاملا ناامن برای کل جامعه فراهم می‌کند.
فکر می‌کنید میانه‌داری یا خودداری آقای رفسنجانی با توجه به تشدید حملات علیه ایشان ادامه خواهد یافت؟
واقعیت این است که رفسنجانی نمی‌تواند نقش اپوزیسیون را در نظام ایفا کند ولی درعین‌حال مقاومت هم کرده که حرف‌های تندروها و رادیکال‌ها را در باره شرایط موجود تکرار نکند.
فشار بیش از حد به هاشمی بستگی به نظر صاحبان قدرت دارد، اما نباید فراموش کرد که ایران با ادامه وضعیت کنونی، بزرگترین فرصت تاریخی در تحولات منطقه را از دست خواهد داد. شورش‌های خیابانی در کشورهای منطقه می‌تواند عمدتا تعییراتی را در منطقه به نفع ایران رقم زند و رادیکال کردن وضع در داخل کشور، این فرصت تاریخی را از ایران می‌گیرد.
نکته بعدی این است که جناح نخبگان در بین صاحبان قدرت معتقد است که احمدینژاد آن کسی نیست که بتوان همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد او گذاشت و همه چیز را برایش قربانی کرد.
احمدینژاد و مشایی دارند با زیرکی تمام از این وضع جاخالی می‌دهند. مشایی سال گذشته گفته بود که این دعوا میان رفسنجانی و خامنه‌ای است و دولت دارد کار خود را انجام می‌دهد. حال آنکه مسئولیت شرایط کنونی با دولت است زیرا دعوا اساسا بر سر احمدینژاد است. اما الان که رقبای انتخابات ریاست جمهوری دور آینده دارند شعارهای "مرگ بر موسوی و کروبی" سر می‌دهند، مشایی در حال پخش جایزه به هنرمندان در جشنواره فجر است. این اولین بار بود که رییس دفتر رییس جمهور در این مراسم حضور یافت.
آیا سکوت رفسنجانی ربطی به انتخابات بعدی دارد؟
نه، ایشان قصد شرکت در انتخابات را ندارد. ایشان می‌گوید دولت احمدینژاد دارد انقلاب را از مسیر خود به دلیل مدیریت ناکارآمد و ماجراجویی منحرف می‌کند. البته الان روشن شده که احمدینژاد در حال امتیاز دادن و سازش با غربی‌هاست. این مخالفت خیلی‌ها از جمله محسن رضایی و اکثریت سپاه پاسداران را برانگیخته که می‌گویند نباید آبروی سپاه را قربانی احمدینژاد کرد.
تحلیل نهایی شما از موقعیت رفسنجانی چیست؟ او دارای نفوذی جدی در لایه‌های مختلف بدنه و مدیریت حاکمیت است. ایشان با این سرمایه چه می‌خواهد بکند؟
آقای رفسنجانی در میان روحانیت، کشورهای عربی، صاحبان صنایع و تکنوکرات‌ها و بخش‌هایی از اصولگرایان و سپاه پاسداران نفوذ دارد. به نظر میرسد ایشان در حال حاضر می‌خواهد موج انتخابات خبرگان را رد کند. در عین حال اگر دامنه حمله علیه رفسنجانی گسترده شود، ممکن است سیستم دو راه حل را انتخاب کند: راه حل مصالحه یا یک انقلاب در ساختار نظام. اگر انتخاب دوم صورت بگیرد، امکان حذف رفسنجانی در آینده خواهد بود.
مهیندخت مصباح
تحریریه: داود خدابخش