احکام عجیب برای بیحجابی؛ از مراجعه به روانشناس تا شستن میت
۱۴۰۲ تیر ۲۵, یکشنبه
در پی افزایش حضور زنان بدون حجاب اجباری در اماکن عمومی، قوه قضاییه با احکامی عجیب و نامنطبق با قوانین سعی در ترساندن زنان دارد؛ احکامی از مراجعه به روانشناس تا کارکردن به عنوان نظافتچی و شستن میت.
تبلیغات
برخی از قضات دادگستری در احکامی عجیب که با قوانین جمهوری اسلامی نیز سازگاری ندارند، زنانی را که بدون حجاب اجباری در عرصه عمومی ظاهر شدهاند، مجازات میکنند.
یکی از این زنان آزاده صمدی، بازیگر سینماست که به دلیل رعایت نکردن حجاب اجباری به شش ماه محرومیت از فعالیت در فضای مجازی محکوم و همچنین موظف شده هر دو هفته یک بار به مراکز رسمی روانشناسی مراجعه کرده و در پایان برای "بیماری شخصیت ضداجتماعی" گواهی سلامت ارائه دهد.
آزاده صمدی در مراسم تشییع جنازه حامد حداد، کارگردان تئاتر بدون روسری و با کلاه حاضر شده بود.
این حکم مورد اعتراض کانون کارگردانان و اتحادیه تهیهکنندگان سینمای ایران قرار گرفته و این دو نهاد در بیانیه مشترکی اعلام کردهاند که آن را "توهین به شعور تمام اهالی سینما و مغایر با اصل جمهوری که به مرام مردمسالاری دینی افتخار میکند" میدانند.
این دونهاد خواستهاند تا "هر چه زودتر جلوی این حکم گرفته شود و بابت توهینی که خصوصا در بند آخر به درک اهالی سینما شده عذرخواهی شود".
مریم کیان ارثی، وکیل آزاده صمدی نیز در توییترش به این حکم اعتراض کرده و متن این حکم را "مصداق بارز خروج قاضی از اصل بی طرفی و رفتار خلاف شان قضایی" دانسته است.
در حکم دیگری رئیس شعبه ۱۰۴ دادگاه کیفری ۲ ورامین، محمد حسین اسماعیل مورنیه، زنی را به دلیل رعایت نکردن حجاب اجباری به پرداخت حدود ۳ میلیون تومان "بدل از ۲ماه حبس و یک ماه شستن میت در غسالخانه شهرستان تهران" محکوم کرده است.
مژگان اینانلو، مستندساز، در صفحه اینستاگرامش درباره این حکم، ابتدا به "ثواب" دانستن شستن میت در احکام اسلام اشاره کرده و سپس این حکم را توهین به کارکنان غسالخانه دانسته و نوشته است: «مجازات ما همکار شدن با خواهران و برادران شریف غسال نیست، مجازات ما دیدن روی شما است.»
روز شنبه ۲۴ تیر نیز خبرگزاری هرانا خبر داد که یک رزیدنت زن، به دلیل "عدم رعایت حجاب در هنگام رانندگی" به منع اشتغال و انجام خدمات نظافتی محکوم شده است.
در خردادماه نیز دادگاهی در تهران یک زن را برای عدم رعایت حجاب اجباری به "۲۷۰ ساعت خدمت به عنوان نظافتچی در وزارت کشور و استانداری تهران" محکوم کرده بود.
واکنشها به احکام عجیب
شهیندخت مولاوردی معاون زنان ریاست جمهوری در دولت حسن روحانی در یادداشتی نوشته است که با شنیدن صدور حکم "شستن میت" برای یک زن بیحجاب، ابتدا آن را باور نکرده و تصور کرده که "این خبر مشابه فرامین شداد و غلاظی است که چندبار در این سالها از قول طالبان در مجازستان در سطح گستردهای منتشر شده و بعد کذب بودن آن معلوم گشته" است.
او اما پس از اطمینان از صحت این خبر یادداشتی طولانی درباره اقدامات معاونت زنان ریاست جمهوری در دولت روحانی نوشته که در آن قصد اصلی این بوده که "رویکرد نهادهای فرهنگی و انتظامی از باید به باور و از تبلیغ به تعمیق و از ظاهر به معنا و از فعالیت محوری به اثربخشی" تغییر کند.
حقوقدانان نیز به صدور این احکام واکنش نشان دادهاند. از جمله صالح نیکبخت، وکیل دادگستری در یادداشتی نوشته است: «این نوع احکام هم دور از شأن دادگاه است و باعث تحقیر متهم میشود و هم بازدارندگی لازم را ایجاد نمیکند. به نظر میرسد، چنین احکامی نه تنها به نفع دستگاه قضایی کشور نیستند، بلکه موجب برانگیختن افکار عمومی نیز شدهاند.»
نیکبخت این احکام را توهین به کسانی که به شستن میت اشتغال دارند و یا به عنوان نظافتچی کار میکنند، دانسته و نوشته است: «دادگاه باید توجه میکرد که در آیینها و اعتقادات مردم، شستوشوی مردگان نه تنها کار بدی نیست، بلکه حتی به عنوان عبادت هم از آن یاد میشود.»
درباره حکم "بیماری شخصیت ضداجتماعی" نیز این حقوقدان نوشته است: «قاضی صادرکننده حکم بدون اینکه نظر کارشناس پزشکی قانونی را جلب کند، دایر بر اینکه آیا چنین شخصی نیاز به مشاوره روانی دارد یا نه، او را مجبور کرده است که هر دو هفته یکبار به روانپزشک مراجعه کرده و گواهی روانپزشک را هم در مورد بیمار نبودن ارایه کند. چنین برخوردهایی برخلاف قوانین کشور و برخلاف رویکردهای شرعی و عرفی است.»
در فضای مجازی نیز حتی کاربران معتقد به حجاب این احکام را مورد اعتراض قرار داده و صدور چنین احکامی را باعث دورتر شدن مردم از حجاب دانستهاند.
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.