بهای طلا در پنج روز گذشته نزدیک به ۶ درصد افزایش داشته است. این افزایش از ابتدای سال جاری خورشیدی تا کنون به بیش از سی درصد می‌رسد. بحران‌های مالی کشورهای قدرتمند جهان، به ویژه معضل بدهی‌های دولتی در ایالات متحده بازارهای بورس جهان را با نوسان‌های شدیدی روبرو کرده است.
هجوم سرمایه‌ها به بازار فلزات قیمتی که باثبات‌تر به نظر می‌رسند یکی از دلایل اوج‌گرفتن کم‌سابقه قیمت طلا عنوان می‌شود. در این میان تقاضاهای کاذبی نیز به وجود آمده که کارشناسان اقتصادی را نگران کرده است.

بانک مرکزی: تابع بازار جهانی هستیم

کاظم دلخوش‌اباتری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید نمی‌توان بازار سکه داخل را مستقل از بازار جهانی فرض کرد. خبرگزاری اقتصادی ایران ظهر شنبه، ۲۹ مرداد از قول اباتری نوشت «افزایش قیمت نفت و بحران‌های اقتصادی جهانی نیز در قیمت طلا تاثیر داشته است.»

محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته، ۲۸ مرداد گفته بود‌، زمانی که قیمت طلا در بازارهای جهانی افزایش می‌یابد، بانک مرکزی ناگزیر از افزایش قیمت سکه است. او به خبرگزاری مهر می‌گوید با توجه به گذشتن بهای هر اونس طلا از مرز ۱۸۰۰ دلار در بازارهای جهانی ما قادر به ثابت نگه داشتن قیمت سکه در ایران نیستیم. هر اونس ۳۲ گرم و هر سکه در ایران ۸ گرم وزن دارد. بهای هر اونس طلا صبح امروز از مرز ۱۸۷۰ دلار گذشت اما در طی معاملات روز اندکی کاهش یافت.

اختلاف پنج درصدی رشد بهای طلا در ایران

گرچه بهای طلا در ایران متاثر از نوسان‌های بازار جهانی است، در ماه‌های گذشته میزان افزایش قیمت در این کشور اندکی کمتر از بازارهای جهان بوده. روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی می‌نویسد طی ۵ ماه گذشته قیمت سکه با حدود ۲۶ درصد افزایش از رقم ۳۹۱ هزار تومان به بیش از نیم میلیون تومان رسیده است در حالی که در این مدت قیمت جهانی طلا ۳۱ درصد رشد را نشان مي‌دهد.

دنیای اقتصاد در شماره امروز خود، ۲۹ مرداد نوشت «جا ماندن نرخ رشد قیمت سکه از نرخ رشد بهای جهانی طلا، بیشتر به دلیل ثابت نگه داشته شدن قیمت دلار در ایران است.» بر اساس سیاست‌های بانک مرکزی در کنترل بهای ارز‌های خارجی، ارزش دلار آمریکا در این مدت تنها اندکی بیش از ۵ درصد رشد داشته است.

سود کلان بانک مرکزی و دولت

ظاهرا علاوه بر عوامل جهانی، برخی از سیاست‌های جدید بانک مرکزی نیز در هجوم مردم به سوی بازار سکه نقش داشته است. با اعتقاد ناظران رکود بازار مسکن و کاهش میزان سود بانکی در قالب بسته سیاستی - نظارتی سال جاری بانک مرکزی بر جاذبه‌ی طلا به عنوان امکانی برای سرمایه‌گذاری افزوده است.

بانک مرکزی با توجه به بالارفتن قیمت طلا و افزایش تقاضای داخلی مقداری از ذخائر خود را به سکه تبدیل، و وارد بازار کرد. در مورد انگیزه‌ها و سود و زیان این اقدام نظرهای متفاوتی ابراز شده است. روبرت بگلریان، نماینده ارامنه جنوب ایران و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید «اگر دولت و مسئولان بانک مرکزی در بازار طلا و سکه به دنبال کسب سود باشند، توانسته‌اند در ماه‌های اخیر سود کلانی را به دست آورند.»

"بانک مرکزی بسترساز سودجویی دلالان"

بگلریان ۱۹ مرداد در گفتگو با پایگاه خبررسانی مجلس گفت «نگاه دیگر به بازار طلا این است که نوسان‌های ماه‌های گذشته قیمت طلا در بازارهای جهانی موجب به وجود آمدن بازار کاذب طلا در ایران شده است و مسئولان بانک مرکزی بدون توجه به سود کلان تنها به دنبال کنترل بازار بوده‌اند.»

همزمان با اظهارات بیگلریان خبرگزاری اقتصادی ایران از قول جعفر قادری نوشت «افزایش ارزش جهانی طلا انگیزه افراد سودجو را برای کسب سود کلان در بازارهای طلای ایران افزایش داده است.» این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس می‌افزاید تزریق حجم بالایی از سکه به بازار توسط بانک مرکزی "بسترهای لازم برای سودجویی دلالان را فراهم کرد."

"سم کشنده‌ی توسعه‌ی اقتصادی"

قادری می‌گوید «افزایش بهای جهانی طلا همان گونه که می‌تواند به توسعه اقتصاد کشور کمک کند، از سوی دیگر می‌تواند سم کشنده‌ای برای اقتصاد باشد.» او تاکید می‌کند «فاصله تبدیل شدن افزایش ارزش طلا از سم کشنده به راهی برای توسعه اقتصاد، مدیریت برنامه‌ریزی شده و دقیق است که مسئولان بانک مرکزی ایران به عنوان متولی اصلی سیاست‌های پولی کشور باید به آن توجه کنند.»

برخی از کارشناسان معتقدند افزایش تورم که میزان آن هفته گذشته از سوی رئیس مرکز آمار نزدیک به بیست درصد اعلام شد، بخشی از نقدینگی موجود در ایران را به سوی بازار طلا و ارزهای خارجی هدایت کرده است. به این ترتیب تولید داخلی و فعالیت‌های مولد اقتصادی سودی از وضعیت کنونی نخواهند برد و سیاست‌های بانک مرکزی نیز، دست‌کم در مواردی به رواج بیشتر دلالی و سوداگری می‌انجامد.

BK/FW.