مهدی کروبی در نامه­ی سرگشاده­ای که هجدهم فروردین ماه منتشر شد، به بخشی از اظهارات آیت الله جنتی، دبیر شورای نگهبان، در دیدار با ناظران انتخابات به شدت انتقاد کرد. دبیرکل حزب اعتماد ملی می­نویسد، سخنان ستایش آمیز جنتی درباره‌ی عملکرد رئیس جمهور محمود احمدی­نژاد ناقض اصل بی­طرفی این شورا و تخلف آشکار از جایگاه شورای نگهبان به عنوان ناظر انتخابات است.

کروبی با بیان این که «ناظر جانبدار ناظر نیست، بازیگر است» تلویحا جنتی را دعوت به استعفا می­کند تا به گفته­ی او بتواند «در نقش رهبر يک حزب يا جناح سياسی اين‌گونه از نامزدی خاص تجليل» کند. مهدی کروبی همچنین از اعضای شورای نگهبان می­خواهد در این مورد به جنتی تذکر بدهند.

پاسخ شورای نگهبان

شورای نگهبان دو روز پس از انتشار نامه­ی سرگشاده‌ی مهدی کروبی، بدون نام بردن از او و حزبش، در بیانیه­ای اتهام­های وارد شده به دبیر شورا را رد کرد. در این بیانیه آمده است که موضع­گیری­های اخیر بر مبنای برداشت نادرستی از سخنان جنتی صورت گرفته و بخش مهم گفته­های او که بر بی­طرفی ناظران تاکید دارد، نادیده گرفته شده است. در بیانیه به بخشی از اظهارات جنتی اشاره شده که از جمله می­گوید، «در دو سه سال اخیر یک وضع جدیدی پیش آمد که سابقه نداشت». او این وضع جدید را «رسیدگی فوق‌العاده و بیش از پیش به مردم» توصیف می­کند. به‌رغم این، شورای نگهبان می­گوید، آیت­الله جنتی از خدمات همه­ی دولت­های پس از انقلاب تقدیر کرده و ستایش ویژه­ی او از عملکرد دولت نهم نباید به معنای حمایت از رئیس جمهور تعبیر شود.

هشدار نسبت به سوء استفاده‌ی دشمنان

شورای نگهبان برخی از موضع­گیری­ها علیه این نهاد و اعضای آن را «از روی ناآگاهی و یا با هدف تلاش برای جلب توجه افکار عمومی» عنوان کرده و می­افزاید، این اقدام «نتیجه‌ای جز به طمع انداختن دشمنان و بدخواهان انقلاب و مردم به دنبال نخواهد داشت». شورای نگهبان به «همه فعالان سیاسی، نامزدهای انتخاباتی، احزاب، گروه‌ها و رسانه‌های هوادارشان» توصیه می­کند، «مراقب گفتار و نوشتار خود باشند تا موضع‌گیری آنان موجب سوءاستفاده دشمنان انقلاب» نشود.

توضیحات شورای نگهبان قانع کننده نیست

ظاهرا توضیحات شورای نگهبان در مورد سخنان جنتی و تاکید بر رعایت بی­طرفی از سوی ناظران شورا، منتقدان را قانع نکرده است. حسین موسوی تبریزی، دبیر مجمع محققین و مدرسین حوزه‌ی علمیه‌ی قم، روز یکشنبه ۲۳ فروردین، گفت: «متاسفانه جوابیه‌ای که از سوی شورای نگهبان برای نامه آقای کروبی منتشر شد، قانع کننده نبود و توجیهی برای سخنان آیت­الله جنتی محسوب می‌شود». او معتقد است، «آنچه از سخنان آیت­الله جنتی استنباط می‌شود حمایت از دولت نیست، بلکه حمایت از شخص خاصی است». دبیر مجمع یادشده در گفتگو با خبرگزاری “ایلنا“ خطاب به جنتی می‌گوید: «مطمئن باشید اگر این دو سه ماه مانده به پایان فعالیت دولت نهم سکوت کنید و از دولت حمایت نکنید، دولت سقوط نمی‌کند.» موسوی تبریزی می­افزاید، دبیر شورای نگهبان یا باید بی­طرفی و عدالت را رعایت کند، یا برای حمایت علنی از شخص خاصی باید از سمت خود استعفا دهد.

سابقه­ی انتقادها

اکثریت شورای نگهبان هوادار و حامی جناح اصولگرا به شمار می­روند. تعیین صلاحیت نامزدان انتخاباتی و نظارت بر اجرای صحیح انتخابات از جمله وظایف قانونی این شورا تعریف شده است. اصلاح­طلبان بارها این نهاد را متهم کرده­اند که جانبدارنه عمل می­کند و تعلقات جناحی اعضای آن در تصمیم­گیری­هایش موثر است. اسفند ماه ۱۳۸۶ مهدی کروبی و محمد خاتمی پس از اعلام نتایج انتخابات هشتمین دوره­ی مجلس در نامه­ای به اعضای شورای نگهبان خواستار بازشماری رای­های تهران شدند. خاتمی و کروبی با این ادعا که «نتایج اعلام شده تناسبی با آرا ریخته شده در صندوق­ها ندارد»، از اعضای شورا خواستند به وظیفه و مسئولیت نظارتی خود به گونه­ای عمل کند که آنها بتوانند با اطمینان خاطر از سلامت انتخابات دفاع کنند. چنین انتقادها و تذکرهایی قبلا نیز ابراز شده، اما اغلب بدون نتیجه مانده است. سخنگوی شورای نگهبان، عباسعلی کدخدایی، در واکنش به نامه‌ی کروبی و خاتمی گفته بود، این شورا شکایت­ها و درخواست­هایی را بررسی می­کند که از سوی نامزدان انتخابات یا «مسئولان ذی‌ربط مانند هیئت­های بازرسی، نظارت و یا مسئولان وزارت کشور» ارائه شده باشد.

نویسنده: بهزاد کشمیری‌پور

تحریریه: کیواندخت قهاری