آمار دقیقی از تعداد مدارس دینی اهل ‌‌‌تسنن در ایران وجود ندارد. دولت سال‌هاست برای کنترل و "ساماندهی" این مدارس تلاش می‌کند. اما رهبران دینی و مدرسین حوزه‌های علمیه‌ی دینی اهل سنت تابحال با دخالت مستقیم دولت در امور دینی خود مخالف کرده‌اند.

با این وجود، دولت به منظور کنترل بیشتر حوزه‌های دینی اهل سنت دست به برخی اقدامات زده است. از جمله تاسیس "مرکز بزرگ اسلامی شمال کشور" یکی از چاره جوئی‌های دولت به شمار می‌آید که وظیفه‌ی تاثیرگذاری بر روند کنترل به امور اهل سنت را برعهده گرفته است.

در آماری که مرکز بزرگ اسلامی شمال کشور در سال‌‌های اخیر درباره‌ی تعداد حوزه‌های دینی اهل سنت در شمال کشور و تعداد طلاب آن منتشر کرده، آمده است، فقط در قره بلاغ، در یکی از حوزه‌های دینی منطقه‌ی ترکمن‌نشین ایران بیش از ۵۰۰ طلاب درحال تحصیل هستند.

اهمیت مدارس دینی برای حفظ زبان مادری

یکی از دغدغه‌های اهل تسنن از اجرای طرح ساماندهی، احتمال مخالفت دولت با آموزش امور دینی به زبان مادری آنهاست. خطبه‌های نماز جمعه، سخنرانی‌ها، مواد درسی حوزه‌ها و تدریس طلاب و محصلین، انتشارکتب مدرسین دینی، برگزاری مراسم های دینی و سنتی نیز به زبان مادری اهل سنت انجام می گیرد که تابحال برای حفظ زبان مادری قومیت‌های سنی مذهب در ایران کمک بسیاری کرده است.

به گفته‌ی آگاهان به مسائل اهل سنت، هرچند تعداد کسانیکه در مدارس و حوزه‌های دینی مناطق سنی نشین کشور، در قیاس با تعداد محصلین مدارس دولتی که مجبورند به زبان فارسی تحصیل کنند، کمتر است، با این وجود مدارس دینی و حوزه‌های علمیه اهل سنت توانسته است به حیات خود ادامه دهد و به حفظ زبان و فرهنگ‌های قومیت‌ها در ایران کمک کند. اما اجرای طرح دولت می تواند به استقلال و ادامه این روند لطمه وارد سازد.

دخالت دولت برای جلوگیری از دخالت بیگانگان

رهبران دینی اهل سنت برای مقابله با طرح دولت، دست به دامن برخی از روحانیون و مراجع بزرگ اهل تشیع شدند. به نوشته سایت "سنی آنلاین" رهبران دینی اهل سنت تابحال با مرتضی مقتدائی، مدیر حوزه‌ی علمیه‌ی قم، محسن رضائی ، دبیر "مجمع تشخیص مصلحت نظام" و آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه نیز دیدار کردند.

آیت الله مکارم شیرازی در این دیدار درباره طرح دولت گفته است: « این نظارت به معنای دخالت و دست بردن در تعلیمات اسلامی اهل سنت نیست، بلکه مسئولان تلاش دارند تا از دخالت بیگانگان جلوگیری کنند و این روند و برنامه در همه‌ی کشورها وجود دارد.»

برخی از کارشناسان امور دینی این نظر را هم بیان کرده‌اند که طرح دولت از سیاست کلی آن در کنترل حوزه‌های علمیه‌ی دینی کشور سر چشمه می‌گیرد.

تهدید به ممنوعیت فعالیت مدارس دینی اهل سنت

بویژه پس از تشدید عملیات خشونت‌آمیز در سیستان و بلوچستان دولت برای اجرای طرح خود مصمم شده است. به برخی از مسئولین حوزه‌های علمیه دینی اهل سنت "ابلاغ" شده است که ادامه‌ی پافشاری درمخالفت با طرح دولت به تعطیلی مدارس آنها خواهد انجامید.

پیش از این نیز در زاهدان و خاش برخی از روحانیون و مدرسین حوزه‌های علمیه اهل سنت به دلیل مخالفت آنها با این طرح دستگیر شدند. آگاهان محلی همچنین تائید می‌کنند که تشدید فشار به اهل سنت با روی کارآمدن احمدی‌نژاد بیشتر شده است.

فشارها با روی کارآمدن احمدی نژاد شروع شد

مولوی عبدالحمید، امام جمعه‌ی اهل سنت در زاهدان، که یکی از مخالفین "دخالت دولت در امور دینی اهل تسنن" است، در یکی از خطبه‌های نماز جمعه‌ی اخیر خود ضمن اشاره به فشاردولت به اهل‌ سنت اظهارداشت، این فشارها با آغاز کار دولت نهم شروع شد و امروز هم با به قدرت رسیدن دوباره‌ی دولت نهم این فشارها نه تنها ادامه دارد، بلکه به اشکال و عناوین مختلف شدت بیشتری گرفته است.

امام جمعه‌ی زاهدان صراحتا خواستار دخالت آیت‌الله علی‌خامنه‌ای شد. وی همچنین اظهارداشت که این سیاست‌ها و طرح‌ها توسط چهره‌های تندرو در رده‌های بالای دولت طرح ریزی و پیاده می‌شود. مولوی عبدالحمید تاکید کرد که اهل سنت اجازه‌ی نظارت دولت بر حوزه‌ها و مدارس دینی خود را نخواهند داد.

رهبران دینی اهل سنت گفته‌اند، تابحال بدون دخالت دولت ایران آنها بر اساس مذاهب خود عمل کرده‌اند. حال این دخالت موجب بدبینی بیشتردرمیان پیروان آنها به دولت خواهد شد. ادامه‌ی اعتراض‌ها در مناطق مختلف سنی نشین کشور و بیم از ایجاد درگیری‌ با انگیزه‌های دینی، تابحال مانع از اجرای طرح دولت برای ساماندهی امور حوزه‌های علیمه‌ اهل ‌سنت شده است.

طاهر شیرمحمدی

تحریریه: فرید وحیدی