ادامه اعتراضات در ۱۰۳ شهر و اعتصاب در ۴۳ دانشگاه ایران
۱۴۰۱ مهر ۱۳, چهارشنبه
اعتراضات در ۱۰۳ شهر از ۳۱ استان ایران و اعتصابات در ۴۸ دانشگاه ادامه یافت. تعداد کشتهشدگان در زاهدان به ۸۰ نفر رسید. شمار دستگیریها افزایش مییابد اما مقامات قضائی از آزادی ۴۰۰ نفر از دستگیرشدگان در تهران خبر دادند.
تبلیغات
شامگاه سهشنبه ۱۲ مهر اعتراضات در منطقه تجریش تهران، نزدیک باغ فردوس ادامه یافت. در ویدیویی منتشره از دیواندره در کردستان دیده میشود که نیروهای نظامی و امنیتی به طور مستقیم بسوی معترضین شلیک کردند. در زاهدان نیز بنا بر گزارشها وضعیت "جنگی و نظامی" حاکم بوده است.
بنا بر ویدئوهای منتشره در بسیاری از تجمعات معترضان شعار "مرگ بر دیکتاتور" و "مرگ بر خامنهای" سر دادند. در تبریز نیز مردم معترض شعار دادند "از کردستان تا تبریز، فقر فساد و تبعیض".
آمار دقیقی از شمار جانباختگان و زخمیهای اعتراضات سراسری در ۱۹ روز اخیر وجود ندارد. "سازمان حقوق بشر ایران" مستقر در نروژ روز سهشنبه ۱۲ مهر تعداد کشته شدگان را ۱۵۴ نفر اعلام کرد اما این آمار، روزانه افزایش مییابد.
همچنین هنوز مشخص نیست چه تعداد از معترضان در روزهای گذشته بازداشت شدهاند. علی صالحی، دادستان انقلاب و عمومی تهران بدون ذکر آمار بازداشتیها، از آزادی ۴۰۰ زندانی دستگیر شده در اعتراضات خبر داده است.
شمار کشتهشدگان زاهدان به ۸۰ نفر رسید
شبکه حقوق بشری "حالوش" کە اخبار سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد گزارش داده است که تا شامگاه سهشنبه (۱۲ مهر) بیش از ۸۰ نفر از کشتهشدگان در زاهدان احراز هویت شدند. با توجه به شمار بالای مجروحان احتمال میرود تعداد جانباختگان نیز در روزهای آتی افزایش یابد.
تعدادی نوجوان و کودک نیز میان کشتهشدگان بودهاند.
تشکیل جلسه مشورتی سران طوایف بلوچ
روحانیان سنی کشور به شدت به "سرکوب خونین و شدید نمازگزاران مسجد مکی" در روز جمعه (۸ مهر) اعتراض کردند.
حالوش از "درخواست مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان از خانواده شهدا، مجروحین، و متنفذین، سران طوایف جهت تشکیل جلسه مشورتی برای بحث و تبادل نظر پیرامون کشتار مردم در جمعه خونین زاهدان" خبر داده است.
این روحانی سنی "به خاک و خون غلتیدن" افرادی که با دستان خالی و "با یک جانماز و لباس سفید برای ادای نمازجمعه به مصلی رفتهاند" را محکوم کرد.
گیسوبُران؛ نماد خشم و سوگواری
در اعتراض به مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد شماری از زنان ایرانی در حرکتی نمادین گیسوان خود را بریدند. این آیین از رسوم دیرینه ایرانیان در سوگواری است که حال به نمادی از خشم و اعتراض تبدیل شده است.
در اعتراض به مرگ مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد شماری از زنان ایرانی و حتی زنانی از دیگر کشورها در حرکتی نمادین گیسوان خود را بریدند. گیسو بریدن یا "زلف گشودن" بخشی از آیین دیرینه سوگواری در میان ایرانیان و همچنین ملتهای مختلف دیگر است.
به روایت معترضان، بریدن مو به نمادی از خشم تبدیل شده است. شهلا شفیق جامعه شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی مقیم فرانسه در این باره مینویسد: «يکی از معناهای نمادين اقدام زنانی که برای اعتراض به حجاب اجباری گيسو میبرند اين است: شما هستی مرا با رشته مو و گيسوانم به بند کشيدهايد، پس من اين رشته را میبرم.»
عکس: Michael Kuenne/PRESSCOV/ZUMAPRESS.com/picture alliance
در اساطیر ایران باستان، ایزد بانوی مادر، سرور آسمان و طبیعت و همچنین نماد باران و باروری محسوب میشد. از همین رو است که گیسوبُران زنان اهمیت مییابد؛ زیرا به معنای قطع باروری و برکت تلقی میشود.
عکس: Mert Alper Dervis/AA/picture alliance
یکی از قدیمیترین آثار بازتاب آیین بریدن مو در "گیلگمش" به ثبت رسیده است. گیلگمش در سوگ یار نزدیک خود انکیدو موهایش را میبرد و میگوید: «دستور میدهم تا همه مردم اورک برتو بگریند و مویه مرگ سر دهند، مردم از اندوه سر خود را فرود خواهند آورد و آن هنگام که به زیر خاک روی، برای تو موهایم را بلند خواهم کرد.
عکس: Yiannis Kourtoglou/REUTERS
در شاهنامه فردوسی نیز فرنگیس همسر سیاوش در سوگ او او گیسوی خود را میبرد: همه بندگان موی کردند باز/ فرنگیس مشکین کمند دراز/ برید و میان را به گیسو ببست/ به فندق گل ارغوان را بخست
عکس: Ervin Shulku/ZUMAPRESS.com/picture alliance
حافط نیز در اشعار خود به این آیین اشاره کرده است و میگوید:« گیسوی چنگ بِبُرّید به مرگِ مِیِ ناب/ تا حریفان همه خون از مژهها بگشایند
عکس: Quinn Bender/ZUMAPRESS.com/picture alliance
سلمان ساوجی از شاعران قرن هشتم هجری هم در اشعار خود به بریدن مو اشاره کرده و میگوید:« ای صبحدم، چه شد که گریبان دریدهای/ وی شب، چه حالت است که گیسو بریدهای/ ای پرچم، از برای چه مو باز کردهای/ وی سنجق، از عزای که گیسو بریدهای
عکس: Remon Haazen/ZUMAPRESS.com/picture alliance
سیمین دانشور هم در رمان "سووشون" از درخت گیسو نوشته است: « «درخت گیسو در تمام گرمسیر معروف است. اول بار که درخت گیسو را دیدم، از دور خیال کردم درخت مراد است. نزدیک که رفتم دیدم گیسهای بافته شده به درخت آویزان کردهاند؛ گیسهای زنهای جوانی که شوهرهایشان جوانمرگ شده بود.»
عکس: Mert Alper Dervis/AA/picture alliance
نجمالدین گیلانی و همکاران در کتاب "بررسی تحلیلی و تطبیقی سوگ آئینهای لری و کردی با سنت سوگواری در شاهنامه به "خراشیدن روی و برین گیسو" و پیچاندن آن به دور دست در میان اقوام ایرانی کرد و لر اشاره میکند. در آیین چمر که در میان مردم استانهای کرمانشاه، ایلام و لرستان رواج دارد، زنان به زاری پرداخته و گیسوی خود را پریشان میکنند.
عکس: Fredrik Persson/TT NYHETSBYRÃ N/picture alliance
بریدن مو تنها مختص فرهنگ ایران نیست. چهارم مهرماه، هزاران تن از زنان کرد شمال سوریه در همبستگی با زنان ایرانی تجمعی برپا کردند و شمار زیادی از آنان به نشانه اعتراض گیسوان خود را بریدند. ملک موسو، خواننده مشهور ترکیهای نیز در حمایت از جنبش اعتراضی زنان، هنگام اجرای کنسرت موهایش را چید.