ادامه کشمکش سیاسی ایران با طالبان؛ اخراج ۴۰ هزار مهاجر افغان
۱۴۰۲ مرداد ۱۳, جمعه
به گفته یک مقام طالبان در یک ماه گذشته حدود ۴۳ هزار مهاجر افغانستانی از ایران اخراج شده اند. از دیگر سو خبر میرسد که دولت طالبان، دفاتر "کمیته امداد" را در شهرهای کابل، مزار شریف و هرات تعطیل کرده است.
تبلیغات
روابط پرتنش ایران و طالبان با موضوع مهاجران غیرقانونی، حقابه هیرمند و بسیاری مسائل دیگر گره خورده است. در چنین شرایطی معاون رسانهای حسن کاظمی قمی؛ نماینده ویژه ابراهیم رئیسی در امور افغانستان اعلام کرد که دولت طالبان دفاتر "کمیته امداد امام خمینی" را در شهرهای کابل، مزار شریف و هرات تعطیل کرده است.
میثم مهدیپور با اشاره به این که این دفاتر از ۲ ماه پیش تعطیل شدهاند در پیامی توییتری نوشت: «امید است طالبان علت این اقدام را شفاف بیان کنند.»
بر اساس برخی گزارشها، به دستور طالبان فعالیت "کمیته امداد" در کابل از حدود یک ماه پیش و فعالیت دفاتر شهرهای مزار شریف و هرات نیز از روز نهم مردادماه متوقف شده است.
فعالیت "کمیته امداد" در تابستان ۱۳۷۷ در دوره اول حکومت طالبان متوقف شده بود، اما این نهاد در سال ۱۳۸۱ و تنها مدت کوتاهی پس از سقوط طالبان، در شهرهای کابل، مزارشریف، هرات و زرنج فعالیت خود را از سر گرفت.
مقامات طالبان تاکنون درباره تعطیلی اخیر ۳ دفتر این نهاد وابسته به جمهوری اسلامی اظهار نظر نکردهاند. گفته می شود که نیروهای طالبان به دفتر "کمیته امداد" در شهر زرنج (مرکز ولایت نیمروز) نیز مراجعه کردهاند اما این دفتر هنوز تعطیل نشده است.
اخراج بیش از ۴۰ هزار مهاجر افغان از ایران
عبدالرحمان راشد، معاون وزارت امور مهاجرین و عودتکنندگان افغانستان اعلام کرده است که در یک ماه گذشته حدود ۴۳ هزار نفر از مهاجران افغانستانی از ایران اخراج و به این کشور بازگردانده شدهاند. به گفته راشد در این مدت حدود ۴۶ هزار نفر نیز به خواست خود به افغانستان بازگشتهاند.
طالبان تاکنون تنها ۱.۷ درصد حقابه ایران را داده است
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران میگوید که طالبان تاکنون تنها ۱.۷ درصد حقابه هریرود را داده است. علی سلاجقه با بیان این که تا کنون به جای ۸۵۰ میلیون لیتر آب، تنها ۱۵ میلیون لیتر به سوی ایران رها شده است اعلام کرد که دولت طالبان درخواستهای برگزاری نشست مشترک را قبول نکرده است.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: «به هیات حاکمه افغانستان چند بار درخواست برگزاری نشست دادیم که متاسفانه قبول نکردند. علاوه بر این وزیر نیرو از طرف دولت ماموریت یافت پیگیریهای لازم را داشته باشد. ما نیز اقدامات خودمان را انجام میدهیم.»
سلاجقه با اشاره به دبی ورودی هریرود و بارندگی اخیر در افغانستان گفت: «این آب وارد هریرود شد که امیدوارم این آقایان اجازه دهند این آب از بند کمالخان عبور کند تا به سمت دیگری نرود.»
او با اشاره به معاهده قدیمی میان دولت ایران و افغانستان از انجام بازرسیها از حقابه ایران در افغانستان خبر داد و اضافه کرد: «سطح آب پشت سد در طرف افغانستان خوب است و طرف افغان باید طبق معاهدهای که میگوید قبول دارد سالانه ۸۵۰ میلیون لیتر آب به ایران رها کند، اما نهایتا تا کنون ۱۵ میلیون لیتر آب رها شده است.»
سابقه تنش و درگیری نظامی
تنشهای سیاسی اخیر در شرایطی رخ میدهد که پیش از این، از جمله روز شنبه ۶ خرداد ماه امسال، نیروهای مرزبانی ایران با شبه نظامیان طالبان درگیر شدە و اقدام بە تبادل آتش کرده بودند.
در جریان این درگیری که در منطقه ماککی ولسوالی کنگ در ولایت نیمروز رخ داده بود، دو نیروی مرزبانی ایران جان باخته و دو شهروند دیگر زخمی شدند.
گزارش تصویری؛ با چهرههای طالبان آشنا شوید
طالبان؛ مردانی هستند ریشو، عمامه بر سر، لباسهایی محلی بر تن و غالبا با چهرههایی عبوس. جوانترهای طالبان مسلح هستند و در اعمال خشونت لحظهای درنگ نمیکنند. با چهرههای طالبان در این گزارش تصویری آشنا شوید.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
هبتالله آخندزاده
این عکس تنها عکس موجود از رهبر طالبان است. آخندزاده از قوم نورزی و پشتون است. او متولد سال ۱۹۶۰ در منطقه پنجوایی قندهار است. آخندزاده جانشین اختر محمد منصور، رهبر قبلی گروه طالبان است که در سال ۱۳۹۵ در حمله هوایی آمریکا در خاک پاکستان کشته شد. او سابقه نظامی ندارد اما مسئول دادگاههای نظامی طالبان بوده و گفته میشود بیشتر فتواهای طالبان را او صادر میکند.
عکس: Social Media/REUTERS
ملا عبدالغنی برادر آخوند
برادر در سال ۱۹۶۸ در ولسوالی دهراوود ولایت ارزگان در جنوب افغانستان متولد شد. او که یکی از چهار بنیانگذار طالبان در سال ۱۹۹۴ است به طایفه درانی، از طوایف پشتون تعلق دارد. برادر در زمان حمله آمریکا به افغانستان معاون وزیر دفاع حکومت طالبان بود. او در سال ۲۰۱۰ در پاکستان دستگیر شد و در سال ۲۰۱۸ به درخواست آمریکا آزاد شد تا نمایندگی طالبان در مذاکرات صلح را برعهده گیرد.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
عبدالحکیم حقانی (فرد نشسته در عکس)
عبدالحکیم حقانی متولد ۱۳۳۶ در قندهار و از پشتونهای درانی از قوم اسحاقزی است. گفته میشود او تشکیل گروه طالبان هم نقش مهمی داشته است. عبدالحکیم حقانی از سوی رهبر طالبان به عنوان رئیس تیم ۲۱ نفره مذاکره با آمریکا معرفی شد. حقانی قبلا قاضیالقضات طالبان و از نزدیکان اختر محمد منصور، رهبر سابق طالبان بود که پس از کشته شدن او نامش به عنوان یکی از گزینهها برای رهبری طالبان مطرح بوده است.
عکس: U.S. Department of State/AA/picture alliance
شیر محمد استانکزی
شیرمحمد عباس استانکزی، متولد ۱۳۳۸ در ولایت لوگر، در شرق افغانستان است. او فارغالتحصیل دانشکده نظامی کابل است و در دوران حکومت طالبان، معاون وزیر امور خارجه و مدتی نیز معاون وزیر بهداشت بود. استانکزی مدتی ریاست تیم مذاکرهکننده طالبان با آمریکا را بر عهده داشت و بعد از آن، عضو شورای رهبری، معاون دفتر سیاسی و معاون تیم مذاکرات در دوحه شد.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
سراجالدین حقانی
اطلاعات دقیقی از محل تولد او در دست نیست و گمان میرود بین سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۹ متولد شده باشد. وزارت دادگستری آمریکا با انتشار این تصاویر برای دستگیری او ۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده است. سراج الدین فرزند جلالالدین حقانی از رهبران گروه مجاهدین در دوران جنگ علیه شوروی است که تشکیلات خود را داشت. او اکنون معاون هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان است.
عکس: dpa/picture alliance
محمد یعقوب
در رسانههای ایرانی این تصویر به عنوان محمد یعقوب، پسر ملاعمر، اولین رهبر طالبان منتشر شده است. او احتمالا متولد سال ۱۳۷۰ و از قوم هوتکی بخشی از "قبیله غلزی" و پشتون است. پس از اینکه هبتالله آخوندزاده در سال ۱۳۹۵ به رهبری طالبان رسید، او به عنوان مسئول کمیته نظامی در ۱۵ ولایت افغانستان و عضو شورای تصمیمگیری طالبان تعیین شد و در اردیبهشت ۹۹ به عنوان رئیس کمیسیون نظامی طالبان معرفی شد.
عکس: IRNA
ذبیحالله مجاهد
یکی از سخنگویان رسمی طالبان است. او در ۱۷ اوت سال ۲۰۲۱ چهره خود را به عموم مردم نشان داد. او پس از دستگیری محمد حنیف در سال ۲۰۰۷ سخنگوی طالبان شد و بهطور منظم با روزنامهنگاران از طریق تماسهای تلفنی، پیامک، ایمیل، توییتر و پستهایش در وبسایتهای جهادی ارتباط بر قرار میکرد. او مسئول تأیید یا رد حملات طالبان در سراسر افغانستان است.
عکس: Stringer/REUTERS
محمد نعیم وردک
سخنگوی دفتر سیاسی طالبان حدود چهل سال سن دارد و در پیشاور پاکستان در مطالعات اسلامی به زبان عربی لیسانس گرفته و در دانشگاه اسلامی اسلام آباد تا درجه دکترا در سال ۲۰۱۰ پیش رفته است. او برخلاف شاهین، سخنگوی قبلی بیشتر به زبان عربی و پشتو مسلط است و به زبان انگلیسی تسلط کمتری دارد. افرادی که او را دیدهاند، میگویند وردک "خشک مزاج، کم حرف و بسیار مذهبی" است.
عکس: Sefa Karacan/AA/picture alliance
سهیل شاهین
از سخنگوی سابق دفتر سیاسی طالبان به عنوان طالب "قلم بهدست" یا "حنجره طالبان" یاد میشود. او نویسنده و شاعر به زبان پشتو است و در دورانی که طالبان کابل را در کنترل داشتند "کابل تایمز" تنها روزنامه انگلیسی زبان پایتخت را مدیریت میکرد. شاهین حدود ۵۱ سال پیش در ولایت شرقی پکتیا متولد شده و از قوم "طوطاخیل" و پشتونتبار است. او مدتی نیز سرپرست سفارت "امارات اسلامی" افغانستان در پاکستان برعهده داشت.
عکس: Sergei Savostyanov/TASS/dpa/picture alliance
مداخله شوروی و طالبان
پس از مداخله اتحاد شوروی (سابق) در افغانستان، ۹۰ هزار افغان و جنگجویان دیگری از کشورهای عربی در طول دهه ۱۹۸۰ میلادی در پاکستان و با حمایت آمریکا تحت آموزش نظامی قرار گرفتند. در ۱۰ اکتبر سال ۱۹۹۴ میلادی در اوج جنگهای داخلی افغانستان گروهی وارد منطقه سپین بولدک ولایت قندهار در جنوب افغانستان شدند و نام خود را "تحریک اسلامی طلبای کرام" نهادند.
عکس: Hurriyet/AP/picture alliance
خوشبینی افغانها به طالبان
طالبان با تبلیغ شعارهای دینی اسلام مانند جهاد با شرک و کفر و اینکه هر کس کشته شود به بهشت خواهد رفت، پیروان زیادی در افغانستان و پاکستان پیدا کردند. در آغاز مردم افغانستان طالبان خوشبین بودند و گمان میکردند، آنها میتوانند به جنگهای داخلی پایان دهند.
عکس: Santiago Lyon/AP/picture alliance
پیشروی سریع تا کابل
طالبان به سرعت مناطقی را در جنوب افغانستان که زیر تسلّط دولت مجاهدین به رهبری برهانالدین ربانی بود، اشغال کردند. آنها یک ماه و دو روز پس از اعلام موجودیت، ولایت قندهار و در روز ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۹۶ کابل را هم به تصرف درآوردند. آنها به محض ورود به کابل قتلعام را شروع کردند و جنازه محمد نجیب، رئیس جمهور و برادرش را در چهارراه آریانا به نمایش گذاشتند.
عکس: AFP/Getty Images
پیشروی سریع تا کابل
طالبان به سرعت مناطقی را در جنوب افغانستان که زیر تسلّط دولت مجاهدین به رهبری برهانالدین ربانی بود، اشغال کردند. آنها یک ماه و دو روز پس از اعلام موجودیت، ولایت قندهار و در روز ۲۶ سپتامبر سال ۱۹۹۶ کابل را هم به تصرف درآوردند. آنها به محض ورود به کابل قتلعام را شروع کردند و جنازه محمد نجیبالله (تصویر)، رئیس جمهور و برادرش را در چهارراه آریانا به نمایش گذاشتند.
عکس: Vyacheslav/RIA Nowosti/dpa/picture alliance
امارات اسلامی افغانستان
طالبان سپس نام حکومت خود را امارت اسلامی افغانستان گذاشتند و تشکیلات خود را از طریق رادیو اعلام کردند. کشورهای پاکستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی تنها سه کشوری بودند که طالبان را به رسمیت شناختند.
عکس: Gulabuddin Amiri/AP/picture alliance
بربریت طالبانی
حکومت طالبان با رادیو، تلویزیون، موسیقی، نقاشی، مجسمهسازی و آثار هنری مخالف بودند و مجسمههای بودا در بامیان را که از جمله آثار فرهنگی و باستانی افغانستان بود را منهدم کردند.
عکس: Paul Almasy/akg-images/picture alliance
طالبان و زنان
در دوران طالبان زنان اجازه نداشتند بدون مرد محرم یا بدون حجاب از خانههایشان بیرون بروند. تحصیلات و کار برای زنان ممنوع بود.
عکس: AP
مجازات اسلامی
در دوران طالبان مجازات اسلامی سنگسار، قطع دست و اعدام در ملا عام رواج داشت. طالبان مردم را برای ادای نماز، به زور از مغازههایشان به مساجد میفرستادند. در نظام طالبان ریش مردان باید بلند میبود و موهای سر باید کوتاه میبود. (عکس: صحنهای از اعدام یک زن)
عکس: picture-alliance/dpa
رابطه طالبان با القاعده
اسامه بن لادن سرمایه دار سعودی و رهبر شبکه تروریستی القاعده (نفر سمت چپ) یک سال بعد از استقرار طالبان به جلالآباد افغانستان رفت. پس از حملات تروریستی یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ و عدم تسلیم بنلادن به آمریکا از سوی طالبان، حمله به افغانستان آغاز شد و دور اول حکومت طالبان فروپاشید.