در روزهای گذشته مسئله "غیرشرعی" خواندن عضویت سپنتا نیکنام، در پنجمین دوره شورای شهر یزد توسط فقهای شورای نگهبان، ریاست مجلس شورای اسلامی و این نهاد انتصابی را رویاروی هم قرار داده است. نیکنام یک شهروند زرتشتی است که در دوره چهارم نیز عضو شورای شهر یزد بوده است.

آیت‌الله محمد یزدی یکی از ۶ فقیه شورای نگهبان هفته‌ی گذشته (سه‌شنبه دوم آبان ماه) در گفت‌وگو با خبرگزاری "تسنیم" حضور یک شهروند زرتشتی در شورای شهری که اکثریت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند، خلاف موازین شرعی خواند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

انتخابات شوراها با نظارت هیئتی از مجلس و مطابق با قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور انجام می‌شود. این قانون در سال ۱۳۷۵ تصویب شد و مطابقت آن با قانون اساسی و موازین شرعی به تائید شورای نگهبان رسید.

اکنون فقهای شورای نگهبان تبصره ۱ ماده ۲۶ قانون انتخابات شوراها، که قبلا تائید و بیش از دو دهه اجرا شده را خلاف شرع ارزیابی کرده و برمبنای آن با عضویت سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد مخالفت می‌کنند.

مخالفت مجدد رئیس مجلس

 اظهارات یزدی و یکی دیگر از فقهای شورای نگهبان در روزهای گذشته با انتقاد و اعتراض‌های زیادی روبرو شده است. علی لاریجانی، رئیس مجلس روز ۸ آبان ماه در حاشیه نشست سران قوا، برای دومین بار طی دو روز تاکید کرد که مخالفت شورای نگهبان با قوانینی که قبلا تصویب شده "باعث ایجاد اختلال" می‌شود.

فقهای شورای نگهبان اقدام خود را با استناد به اصل چهارم قانون اساسی توجیه می‌کنند که مقرر کرده: «كلیه قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیر اینها باید براساس موازین اسلامی باشد. این اصل بر اطلاق با عموم همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر حاكم است و تشخیص این امر بر عهده فقهای شورای نگهبان است.»

بیشتر بخوانید: لاریجانی: لغو عضویت منتخب زرتشتی شورای شهر یزد غیرقانونی است

علی لاریجانی روز یک‌شنبه در صحن علنی مجلس تاکید کرد که شورای نگهبان پس از تصویب هر قانون ۱۰ و حداکثر ۲۰ روز فرصت دارد درباره تطبیق یا مغایرت آن با موازین شرعی و قانون اساسی نظر بدهد و اظهارنظر مجدد این شورا درباره قوانین "معنا ندارد" و "کشور را بر هم می‌زند".

محمد یزدی در مصاحبه‌ای که متن آن چهارشنبه دهم آبان در روزنامه صبح نو منتشر شد علی لاریجانی را به بیان دیدگاه‌های "غیردقیق" متهم کرد و گفت: «صرف رئیس مجلس بودن کافی نیست که هرچه به ذهنشان می‌رسد مطرح کنند. بهتر بود قبل از طرح این مسئله، با حقوقدانان و فقها مشورت می‌کردند و از دلایل قانونی و شرعی این کار مطلع می‌شدند.»

اعتراف به غفلت شورای نگهبان

یزدی اعتراف می‌کند که فقهای شورای نگهبان هنگام تائید قانون انتخابات شوراها در سال ۷۵ به تبصره یک ماده ۲۴ آن توجه نکرده‌اند. او در عین حال مشکل اصلی را "ضعف قانون انتخابات" عنوان می‌کند.

ماده ۲۶ قانون انتخابات شوراها به شرایط لازم برای نامزدی در این انتخابات مربوط است و مطابق یکی از بندهای آن داوطلبان باید "اعتقاد و التزام عملی به اسلام و ولایت مطلقه فقیه" داشته باشند. تبصره یک این ماده مقرر کرده: «اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی به جای اسلام باید به اصول دین خود اعتقاد و التزام عملی داشته باشند.»

بیشتر بخوانید: مطهری: دلایل شورای نگهبان در رد سپنتا نیکنام مخدوش‌اند

اقدام شورای نگهبان علیه منتخب زرتشتی شورای شهر یزد علاوه بر اعتراض و مخالفت شماری از نمایندگان و اعضای هیئت رئیسه مجلس، با انتقاد بسیاری از کارشناسان نیز روبرو شده است.

امیر حسین‌آبادی، رئیس کانون وکلای مرکز سوم آبان در یادداشتی در روزنامه ایران یادآور شده که شورای نگهبان حق قانونگذاری ندارد و اصولا وظیفه و اختیار این شورا برای اظهارنظر درباره شرعی یا غیرشرعی بودن قوانین پس از آن موضوعیت پیدا می‌کند که دستگاه قانونگذاری قانونی به تصویب می‌رساند.

این ایراد را علی لاریجانی نیز به شورای نگهبان گرفته و می‌گوید اگر این شورا نظرش درباره قانون انتخابات تغییر کرده باید قانون جدیدی در مجلس به تصویب برسد و تغییر قانون موجود در حیطه اختیارات شورا نیست.

واکنش دو نایب رئیس مجلس

علی مطهری، نایب رئیس مجلس روز ۶ آبان در نامه‌ی سرگشاده‌ای تاکید کرد که دلایل فقهای شورای نگهبان درباره لغو عضویت سپنتا نیکنام در شورای شهر یزد "مخدوش به نظر می‌رسد".

مطهری خطاب به فقهای شورای نگهبان نوشت: «اگر قانونی را خلاف شرع می‌دانید باید به دولت و مجلس اطلاع دهید تا آنها با ارائه لایحه یا طرح، آن را اصلاح کنند نه اینکه هر چند وقت یک بار راسا و با یک ابلاغیه، قانونی را لغو و انضباط اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور را مختل کنید.»

بیشتر بخوانید: "روحانی رفع حکم سپنتا نیکنام را پیگیری می‌کند"

 همزمان با انتشار مصاحبه محمد یزدی با روزنامه "صبح نو"، مسعود پزشکیان، نایب رئیس اول مجلس ضمن حمایت قاطع از سخنان لاریجانی در نقد عملکرد شورای نگهبان، نصریح کرد که این شورا نمی‌تواند بعد از اجرای قانون تفسیرهای جدید ارائه کند. او افزود: «این تصمیمات عوارض و تبعات سنگینی به همراه خواهد داشت».

پزشکیان در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس می‌پرسد اگر فرض کنیم که تفسیر شورای نگهبان درباره غیرشرعی بودن عضویت یک زرتشتی در شورای شهر یزد درست باشد تکلیف نمایندگان اقلیت‌های مذهبی در مجلس شورای اسلامی چه می‌شود که بسیاری از قوانین با رأی آنها تصویب یا رد می‌شود؟