کارگروه ویژه‌ی سازمان ملل متحد تازه‌ترین گزارش خود را در مورد وضعیت ابتلا به ایدز در سراسر جهان صبح امروز، سه شنبه دوم آذر ماه ۱۳۸۹، در ژنو منتشر کرد. "برنامه‌ی ایدز سازمان ملل" اطلاعات جامعی در مورد شمار افرادی که در سال ۲۰۰۹ میلادی به ویروس ایدز مبتلا شده‌اند و چگونگی کنترل یا شیوع این بیماری در کشورهای مختلف ارائه می‌دهد.

یک سوم مبتلایان به ایدز در آفریقا

سازمان ملل تعداد مبتلایان به ویروس ایدز در جهان را در سال گذشته میلادی ۳۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر برآورد می‌کند. بررسی‌های این سازمان نشان می‌دهد چرخشی که از واپسین سال قرن بیستم در کاهش ابتلا به ایدز رخ داد همچنان ادامه دارد. تعداد مبتلایان جدید به ویروس ایدز از ۱۹۹۹ تا کنون نوزده درصد کاهش داشته است. این تعداد از سه میلیون و صد هزار نفر در سال ۹۹ به دو میلیون و ششصد هزار نفر در سال گذشته رسیده است.

مطابق بررسی‌های سازمان ملل، سال گذشته شیوع ابتلا به ایدز در منطقه‌ی جنوب صحرای افریقا کاهشی محسوس داشته است. از زمان شناخته شدن ویروس ایدز کشورهای آفریقایی بیشترین تعداد مبتلایان به این ویروس را داشته‌اند. ۱۵ میلیون از موارد شناخته شده‌ی بیماری ایدز در کشورهای فقیر ثبت شده‌اند. حدود یک سوم کل مبتلایان به ایدز شهروندان کشورهای جنوب صحرای افریقا هستند.

افزایش مبتلایان در اروپای شرقی

در سال‌ها اخیر برنامه‌ی نهادهایی که برای مقابله با ایدز فعالیت می‌کنند در کشورهای فقیر آفریقایی و آسیایی متمرکز بوده است. ظاهرا همین برنامه‌ها نقش مهمی در کاهش مرگ و میر ناشی از ابتلا به ویروس ایدز داشته است. در پنج سال گذشته تعداد کسانی که بر اثر ابتلا به ایدز جان خود را از دست داده‌اند بیست در صد کمتر شده است. در همین حال شمار افرادی که به‌رغم ابتلا به ویروس ایدز به زندگی ادامه می‌دهند نیز افزایش یافته است.

گزارش سازمان ملل حاکی از آن است که برخلاف کشورهای افریقایی، آسیای مرکزی و اروپای شرقی با افزایش نگران‌کننده‌ی موارد شناخته شده‌ی این ویروس روبرو هستند. بر اساس آمار منتشر شده‌ی سازمان ملل تعداد افراد مبتلا به ایدز در این دو منطقه و در ده سال گذشته تقریبا سه برابر شده و اکنون به حدود یک میلیون و چهارصد هزار نفر می‌رسند.

کسری ده میلیارد دلاری بودجه

یکی از دشواری‌های مقابله با ایدز گران بودن دارو و خدمات درمانی است. به گزارش سازمان ملل تنها یک سوم افراد مبتلا به ویروس ایدز در کشورهای فقیر تحت پوشش برنامه‌های درمانی هستند. در سال‌های اخیر وضعیت بهداشت و مداوای بیماران بهبودی چشمگیر داشته اما هنوز ناکافی است. در سال ۲۰۰۹ برنامه‌ی مداوا شامل یک میلیون و دویست هزار نفر شده که نسبت به سال پیشتر سی درصد افزایش را نشان می‌دهد.

میشل زیدیبه رئیس برنامه‌ی ایدز سازمان ملل هنگام ارائه گزارش این نهاد در ژنو، کمبود منابع مالی را یکی از مهمترین موانع مقابله‌ی موثرتر با ایدز اعلام کرد. به گفته‌ی او این کمبود در سال جاری میلادی بالغ بر ده میلیارد دلار آمریکا می‌شود. زیدیبه همچنین روابط جنسی و تزریق مواد مخدر را دو راه اصلی انتقال ویروس ایدز معرفی کرده است.

رئیس برنامه‌ی ایدز سازمان ملل استفاده از کاندوم را بهترین راه برای جلوگیری از شیوع ایدز خواند. او در همین ارتباط سخنان اخیر پاپ بندیک شانزدهم در مورد کاندوم را ستود. پاپ چند روز پیش در سخنان غیرمنتظره‌ای استفاده از کاندوم را در موارد استثنایی مجاز اعلام کرد. کلیسای کاتولیک تا کنون هر گونه استفاده از کاندوم را ممنوع کرده بود.

آتشفشان خاموش ایدز در ایران

الگوی ابتلای به ایدز در برخی از کشورها، از جمله ایران در سال‌های اخیر تغییر کرده است. تاکنون تزریق مواد مخدر با سرنگ‌های الوده اصلی‌ترین راه انتقال ویروس ایدز در ایران شناخته می‌شد. تازه‌ترین گزارش مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت حکایت از آن دارد که در حال حاضر تماس جنسی علت نود درصد از موارد جدید ابتلا تشخیص داده شده.

از شمار مبتلایان به ایدز در ایران اطلاع موثق و دقیقی در دست نیست. کارشناسان تعداد این افراد را حدود هشتاد هزار نفر تخمین می‌زنند. آمار رسمی وزارت بهداشت در مورد سه ماهه‌ی آخر سال گذشته و فصل اول امسال نشان می‌دهد روزانه دست‌کم ۵ نفر به مبتلایان به ایدز افزوده می‌شود. به گزارش سایت شبکه خبر ایران، مینو محرز رییس مرکز تحقیقات ایدز می‌گوید بیماری ایدز در ایران «همچون آتشفشان خاموشی است که باید منتظر فعال شدن آن بود». او اعتقاد دارد در صورت عدم آگاهی‌رسانی درباره این بیماری «به‌زودی شاهد انفجار این بیماری در جامعه ایران خواهیم بود.»