حرکت موج گسترده آوارگان سوری به سوی اروپا به علاوه کم‌نتیجه ماندن حملات هوایی به مواضع «دولت اسلامی» در عراق اخیرا سبب شده که در پایتخت‌های غربی در مورد اولویت برکناری رژیم اسد تجدیدنظرهایی صورت گیرد و این برکناری دیگر به عنوان شرط به جریان افتادن یک راه‌حل سیاسی در مورد بحران سوریه عنوان نمی‌شود. در هفته‌های اخیر مقام‌های دولت آمریکا و فرانسه اظهارات و مواضعی در این راستا داشته‌اند.

بیشتر بخوانید:جان کری: بشار اسد نباید یک‌روزه یا یک‌ماهه کنار برود

با این همه، انتظار نمی‌رفت که ترکیه با توجه به تاکیدی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور این کشور بر سرنگونی رژیم اسد داشته هم به این تجدیدنظر بپیوندند.

اما روز پنجشنبه (۲۴ سپتامبر/ ۲ مهر) پس از آن که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز مذاکره با همه طرف‌های درگیر در سوریه، و از جمله اسد را ضرورت حل بحران این کشور اعلام کرد، اردوغان نیز موضع مشابه‌ای گرفت. او روز پنجشنبه در مصاحبه با خبرنگاران در استانبول گفت که «می‌تواند به طور اصولی یک دوران گذار در سوریه را هم با و هم بدون اسد تصور کند».

بیشتر بخوانید: مرکل: برای حل بحران سوریه گفتگو با اسد و ایران ضروری است

رئیس جمهور ترکیه با این همه تاکید کرد که کمتر کسی می‌تواند تصور کند که در درازمدت اسد بر سوریه حاکم باشد: «غیرممکن است که بتوان با فردی، یعنی یک دیکتاتور که باعث مرگ ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار نفر شده کنار آمد.»

از روابط خانوادگی تا دشمنی تمام عیار

ترکیه در تمامی ۵ سال گذشته همراه با عربستان حامی گروه‌های "میانه‌رو" مخالف رژیم اسد بوده است. ولی در سال‌های اخیر این اتهام نیز متوجه دولت اردوغان بوده که حتی از داعش نیز حمایت کرده است.

تا قبل از بهار عربی اردوغان و اسد رابطه تنگاتنگی داشتند که حتی به مناسبات فامیلی نیز کشیده بود. ولی در جریان بهار عربی اردوغان بیش از پیش به حامی گروه‌های سنی و از جمله اخوان المسلمین بدل شد و سرنگونی معمر قذافی و حسنی مبارک در لیبی و مصر را مورد حمایت قرار داد. این حمایت در مورد گروه‌های مخالف رژیم اسد بیش از همه بود، با این امید که اسد نیز در همان ماه‌های اول سقوط خواهد کرد.

اردوغان حتی پیوستن به ائتلاف ضدداعش در یک سال اخیر را به اولویت براندازی رژیم اسد مشروط کرده بود و تا همین اواخر بر ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه پا می‌فشرد. از این رو تغییر محسوس در مواضع ترکیه در قبال برکناری فوری رژیم اسد بیش از سایر کشورهای مخالف این رژیم بحث‌انگیز شده است.

پوتین: هدف نجات اسد است

همزمان، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در مصاحبه‌ای با شبکه سی بی اس آمریکا تایید کرده است که تشدید حضور نظامی روسیه در سوریه با هدف "نجات حکومت اسد" انجام شده است. پوتین گفته است: «عمیقا باور دارم که هر اقدامی مغایر اقدام ما که تخریب یک دولت مشروع را دنبال کند وضعیتی را به وجود خواهد وارد که ما در کشورهای دیگر منطقه، مثل لیبی شاهدش هستیم، یعنی همانجایی که نهادهای دولتی نابود شده‌اند. در عراق هم ما با وضعیت مشابه‌ای روبرو هستیم.»

پوتین مدعی شد که هیچ راه حل دیگری برای بحران سوریه "به غیر از تقویت دولت این کشور در برابر تروریست‌ها" وجود ندارد.او در عین حال افزود که باید "دولت سوریه را زیر فشار قرار داد که با اپوزیسیون معقول این کشور وارد مذاکره شود و انجام اصلاحات را به جریان بیاندازد".

آمریکا روسیه را متهم کرده است که با تشدید حضور نظامی خود در سوریه در صدد تقویت موضع بشار اسد است.

روز دوشنبه آینده (۲۸ سپتامبر/ ۶ مهر) ولادیمیر پوتین و باراک اوباما، روسای جمهور روسیه و آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با هم دیدار و مذاکره خواهند کرد. یکی از موضوع‌های اصلی مذاکرات بحران سوریه است.

بیشتر بخوانید: دیدار اوباما و پوتین در نیویورک با موضوع سوریه