رئیس جمهور ترکیه در سخنانی در آنکارا اعلام کرد شکایت خود علیه کسانی را که به شخص او "بی‌احترامی و توهین" کرده‌اند پس می‌گیرد. شماری از روزنامه‌نگاران و شهروندان ترکیه به این اتهام به دادگاه احضار شده‌اند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/bjones
تبلیغات
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، شب گذشته (جمعه ۲۹ ژوئیه/ ۸ مرداد) در سخنانی کاخ ریاست جمهوری ترکیه در واکنش به حضور موثر مردم در مقابله با کودتا علیه دولت او اعلام کرد: «شکایت خود علیه کسانی که به شخص من بی‌احترامی و هتک حرمت کرده‌اند پس گرفته و آنها را می‌بخشم.»
اردوغان از دیگر سیاستمداران نیز خواست در این "شرایط حساس" چنین رفتاری پیشه کنند زیرا به گفته او "اگر از این فرصت به نحو احسن استفاده نشود، ملت حق آن را خواهند داشت که گریبان همه آنها را گرفته و حساب پس بگیرند".
رئیس جمهور ترکیه در سخنان شب گذشته خود تعداد قربانیان کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه را ۲۳۷ نفر و زخمی‌ها را ۲ هزار و ۱۹۱ نفر اعلام کرد. او گفت به یاد این قربانیان در استانبول و آنکارا بنای یادبود ایجاد خواهد شد.
واکنش اردوغان به انتقادهای بین‌المللی
به گزارش خبرگزاری آناتولی، اردوغان در واکنش به انتقادهای آمریکا و اروپا از اقدامات دولت ترکیه بعد از کودتای نافرجام گفت: «آنهایی که درباره سرنوشت طراحان کودتا نگران هستند و نه دموکراسی در ترکیه، دوستان این کشور نیستند. تمام گام‌ها و اقدامات ما مطابق با قانون اساسی بوده است.»
او افزود: «برخی ما را نصیحت می‌کنند. می‌گویند نگران هستند. سرتان به کار خودتان باشد. به وظایف خودتان برسید.»
جیمز کلاپر، رئیس سازمان امنیت ملی آمریکا، روز گذشته اعلام کرد که عملیات "پاکسازی" در ارتش ترکیه "مانع" مبارزه با شبه‌نظامیان "دولت اسلامی" است.
به گفته‌ی کلاپر، اکثر مقام‌های نظامی ترکیه که با آمریکا درباره‌ی اقدامات مشترک علیه تروریسم همکاری داشتند، دستگیر یا از کار برکنار شده‌اند.
اردوغان درباره بازداشت‌های گسترده در ترکیه پس از ۱۵ ژوئیه گفت: «تمامی وابستگان به جماعت فتح‌الله گولن را، حتی اگر شمارشان به ده‌ها هزار نفر هم برسد، پاکسازی خواهیم کرد.»
او افزود: «دیگر غیرممکن است کسانی که با هواپیماهای خریداری‌شده با مالیات مردم آنها را بمباران کردند، بتوانند در نهادهای دولتی این کشور باقی بمانند.»
اردوغان تاکید کرد مقابله دولت او تنها با جماعت گولن نخواهد بود، بلکه علیه تمامی گروه‌های تروریستی با قدرت مبارزه خواهد کرد.
بازداشت ۱۸ هزار نفر
پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ترکیه دست‌کم ۱۸ هزار نفر در ترکیه بازداشت شده‌اند و ده‌ها هزار نفر نیز از کار برکنار شده‌اند.
دولت ترکیه هم‌چنین مجوز فعالیت ۴۵ روزنامه، ۱۶ کانال تلویزیونی، ۲۳ کانال رادیویی، ۱۵ مجله و ۳ خبرگزاری را لغو کرده است. یکی از روزنامه‌های مهم توقیف‌شده "زمان" و نسخه انگلیسی آن "تودی زمان" است که وابسته به جماعت گولن و از مخالفان سرسخت دولت اردوغان بودند.
علاوه‌براین دادگستری ترکیه در دو هفته گذشته حکم بازداشت ده‌ها روزنامه‌نگار را صادر کرده است. عفو بین‌الملل می‌گوید برخی از این روزنامه‌نگاران ارتباطی با جماعت گولن ندارند و فقط مخالف اردوغان هستند.
کمال قلیچداراوغلو، رهبر "حزب جمهوری‌خواه خلق" ترکیه، روز گذشته در گفت‌وگو با روزنامه آلمانی "بیلد"، خواستار افزایش فشار بین‌المللی بر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، به دلیل "رفتارهای غیردموکراتیک" او شد.
به گفته قلیچداراوغلو، تمام نهادهای اروپایی بایستی "به روشنی و با صدای بلند علیه رفتار غیردموکراتیک" اردوغان واکنش نشان دهند.
وقتی رویارویی طنز و سیاست جنجال به پا می‌کند
تلاش رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، برای جلوگیری از برنامه‌ای طنزآمیز درباره او در آلمان انتقادهای فراوانی به دنبال داشته است. روایتی تصویری از مواردی که طنز درباره سیاست و دین جنجال‌برانگیز شده است.
عکس: picture-alliance/dpa/NDR
در پی بخش برنامه طنز‌آلود درباره سیاست‌های اردوغان در تلویزیون شمال آلمان (NDR)، رئیس جمهور ترکیه به پخش این برنامه اعتراض کرد و دولت ترکیه نیز دوبار سفیر آلمان در آنکارا را فراخواند. واکنش تند اردوغان انتقادهای شدید سیاستمداران آلمانی و انجمن ترک‌های آلمان از رفتار رئیس جمهور و دولت ترکیه را به دنبال داشت.
عکس: Youtube/extra 3
کریستیان اهرینگ، مجری برنامه Extra 3 نیز که ویدئوی طنز اردوغان در چارچوب آن پخش شد، در گفت‌وگویی با اشپیگل آنلاین در پاسخ به اینکه آیا دولت ترکیه با شبکه NDR تماس گرفته، گفت: «خیر، از دولت آلمان هم کسی تماس نگرفت. و درست هم همین است که طنز و سیاست در آلمان در دو فضای و حیطه‌ی مختلف اتفاق می‌افتند.»
عکس: picture alliance/rtn - radio tele nord
در ترانه طنز برنامه Extra 3 درباره اردوغان از جمله به تلاش‌های او و دولتش برای محدود کردن عملکرد و استقلال رسانه‌ها پرداخته شده و گفته می‌شود: «هر روزنامه‌نگاری که چیزی می‌نویسد و به مذاق اردوغان خوش نمی‌‌آید، فردا توی زندان است.» کریستیان اهرینگ، مجری برنامه در گفت‌وگوی خود با اشپیگل آنلاین گفت: «این واقعا مسخره است که اردوغان در واکنش به اتهام نقض آزادی عقیده خواستار سانسور برنامه ما شده است.»
عکس: Getty Images/AFP/O. Kose
مجری این برنامه طنز در پاسخ به اینکه آیا حاضر به عذرخواهی از اردوغان است، تصریح کرد: «نمی‌دانم، چرا باید عذرخواهی کرد. ترانه‌ی طنز درباره اردوغان بر پایه واقعیت‌ها ساخته شد. ما فقط اردوغان را به چیزهای متهم می‌کنیم که روزنامه‌نگاران و سیاستمداران مدتهاست که به خاطر آن از اردوغان انتقاد می‌کنند.»
عکس: picture-alliance/dpa/NDR
وزارت خارجه آلمان نیز اعلام کرد، پس از آنکه مارتین اردمان (تصویر)، سفیر این کشور برای بار دوم به وزارت خارجه ترکیه فراخواند شد، او به مقامات ترک صریحاً گفته است که دولت آلمان خود را مقید به "آزادی مطبوعات و بیان" می‌داند و در دولتی قانون‌مدار، قوه قضاییه استقلال کامل دارد و موظف به حمایت از آزادی بیان و دیگر حقوق پایه‌ای شهروندان است.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Carstensen
جنجال‌آفرینی‌های طنز و برنامه‌های طنزآمیز سابقه‌ای طولانی دارد. در سال ۱۹۸۷ رودی کارل در برنامه طنز خبری خود که از شبکه اول تلویزیون آلمان پخش می‌شد، به طور طنزآمیز از هشتمین سالگرد انقلاب اسلامی سخن گفت. صحنه‌ای ساختگی در این ارتباط که در آن زنان سینه‌بندهای خود را به سمت آیت‌الله خمینی پرتاب می‌کردند، جنجال و کشمکش‌های فراوان و در نهایت عذرخواهی رودی را به دنبال داشت. او تهدید به مرگ شده بود.
عکس: picture-alliance/dpa/G. Breloer
در سال ۲۰۰۶ روزنامه آلمانی TAZ در مطلبی طنزآمیز درباره لخ کاچینسکی، رئیس‌جمهور وقت لهستان از "سیب‌زمینی جدید" این کشور سخن گفته و از مواضع ملی‌گرایانه و ضدآلمانی او انتقاد کرده بود. در پی اعتراض‌های تند لهستان و مقایسه روزنامه چپگرای TAZ با نشریه ضدیهودی Der Stürmer در دوران نازی‌ها، این نشریه نیز واکنش نشان داده و این عکس را با این عنوان منتشر کرد: «کدامیک از شما قرار است به آلمان سفر کنید؟»
عکس: picture-alliance/dpa/G. Breloer
در سپتامبر سال ۲۰۱۵ جیولیو هاس، سفیر سوئیس در ایران در جریان یک سخنرانی در زوریخ این کاریکاتور را منتشر کرد که در آن کبوترهای صلح ایران و آمریکا روی سر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نشسته و "کار خود را کرده‌اند". وزارت خارجه سوئیس پس از این ماجرا سفیر خود را بازخواست کرد و این کاریکاتور را مسئله‌برانگیز و بی‌مزه ارزیابی کرد.
عکس: cagle.com
فیلم "مصاحبه" که در آن کیم جونگ اون، رهبر جوان کره‌شمالی به طنز گرفته می‌شود نیز جنجال‌های فراوانی به دنبال داشت. این فیلم ماجرای دو خبرنگار آمریکایی است که به پیونگ یانگ می‌روند تا با رهبر کره شمالی مصاحبه کنند، اما پیش از این دیدار از سوی سازمان سیا مامور می‌شوند او را به قتل برسانند. سرورهای کمپانی سونی پیکچرز، تهیه‌کننده این فیلم مورد حملات سایبری قرار گرفت که احتمالا از کره شمالی بوده‌اند.
عکس: picture-alliance/dpa/Columbia Pictures/Sony
در سال ۲۰۰۵ در روزنامه‌ی دانمارکی "یولاندز پوستن"، دوازده کاریکاتور از پیامبر اسلام منتشر شد که موجی از خشم و خشونت در برخی از کشورهای اسلامی به‌راه انداخت. کورت وسترگارد، کاریکاتوریست این مجموعه که یک بار مورد سوقصد قرار گرفت و هم‌چنان تحت محافظت پلیس قرار دارد، معتقد است که طرح‌های او انتقادی به اسلام سیاسی بوده و نه دین اسلام و به این خاطر دلیلی برای "پوزش‌خواهی از مسلمانان" نمی‌بیند.
عکس: picture-alliance/dpa
در سال ۲۰۰۹ مارتین زونه‌بورن، طنزپرداز آلمانی در نمایشگاه فرانکفورت به عنوان خبرنگار یک برنامه‌ی طنز شبکه دوم آلمان وارد صحنه شد و گفته‌های بازدیدکنندگان چینی را به عمد اشتباه ترجمه کرده و به آنها رنگ و بوی انتقادی و ضدحکومتی می‌داد. ارگان حزب کمونیست چین سخت برافروخته شده و چنین عملی را "شرورانه و پست" خواند. شبکه دوم آلمان در نهایت تسلیم شد و به‌طور کتبی از سفیر چین در آلمان عذرخواهی کرد.
