وزارت خارجه آلمان و فرانسه روز پنجشبه، ۹ مارس (۱۸ اسفند) اعلام کردند که کشورهای اروپایی ابزار حمایت از مبادلات تجاری "اینستکس" با ایران را منحل می‌کنند، زیرا این کشور "به دلایل سیاسی و به طور سیستماتیک مانع اینستکس برای انجام وظایف خود" شده است.

۱۰ کشور اروپایی یعنی آلمان، فنلاند، بلژیک، دانمارک، فرانسه، هلند، نروژ، اسپانیا، سوئد و بریتانیا این سازوکار را در ژانویه سال ۲۰۱۹ برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران و به منظور تسهیل تجارت بین اروپا و این کشور، به ویژه در زمینه کالاهای بشردوستانه ایجاد کردند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این کانال اما در عمل اما نتوانست به اهداف خود عمل کند. ۱۴ ماه پس از تاسیس آن اروپا تنها موفق شد یک مبادله تجاری و تراکنش مالی انجام دهد؛ مبادله‌ای که طی آن محموله‌ای از اقلام پزشکی از اروپا به ایران صادر شد.

به گفته وزارت‌خارجه فرانسه، جمهوری اسلامی پس از آن "به طور مداوم و عامدانه پیشنهادات بیشتر برای معاملات بین بریتانیا، نروژ، اتحادیه اروپا و ایران را مسدود کرد."

کشورهای سهیم گفته‌اند ممانعت ایران "به دلیل یک عزم سیاسی برای جلوگیری از استفاده از اینستکس به هر قیمتی بوده است." بر اساس بیانیه مشترک کشورهای عضو "رهبری ایران تصمیم گرفته است با امتناع از همکاری در صادرات لوازم پزشکی و سایر محصولات حیاتی، بر خلاف منافع مردم خود عمل کند."

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

بیشتر بخوانید‌:چرا راهکار سوئیس برای معامله با ایران عمل می‌کند، اما اینستکس نه؟

آنها همچنین گفته‌اند: «در مقابل امتناع مداوم ایران از همکاری با این شرکت، سهامداران اینستکس به این نتیجه رسیده‌اند که دیگر مبنایی برای ادامه اینستکس وجود ندارد. این تصمیم مستقل از عوامل دیگر و به دلایل صرفا اقتصادی گرفته شده است».

علی علیزاده، دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ژانویه سال گذشته میلادی اعلام کرد که "کانال چین" جای "کانال اینستکس اروپا" را می‌گیرد و «فروش نفت ایران و بازگشت پول آن به کشور به راحتی صورت می‌گیرد.» 

اروپا با راه‌اندازی ساز و کار مالی ویژه خود قصد داشت از پرداخت مستقیم پول در مبادلات شرکت‌های اروپایی و ایرانی جلوگیری کند، به این ترتیب که ارزش این مبادلات در اینستکس ثبت شود و اتحادیه اروپا طرف صادرکننده و واردکننده باشد.