اروپا هنوز در انتظار برق انرژی خورشیدی عربستان و آفریقا
۱۴۰۱ اردیبهشت ۲۵, یکشنبه
نیروگاه‌های عظیم خورشیدی عربستان و آفریقا قرار است طبق پروژه دیزرتک، برق مورد نیاز اروپا را تامین کنند. نیروگاه‌ها ساخته می‌شوند اما از انتقال برق خورشیدی به اروپا خبری نیست. آیا این پروژه شکست خورده است؟
عکس: Karim Sahib/AFP/Getty Images
تبلیغات
سکاکه شهری در جنوب عربستان سعودی است که آفتابی سوزان دارد. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، نیروگاه جدید خورشیدی را در این شهر افتتاح کرد. پنل‌های خورشیدی تا جایی که چشم کار می‌کند در مساحت دو در سه کیلومتر نصب شده و قرار است برای ۷۵ هزار خانوار برق تولید کند.
نیروگاه خورشیدی سکاکه تنها یکی از چندین نیروگاهی است که وزیر انرژی عربستان با افتخار ساخت آن را اعلام کرده است. هفت نیروگاه دیگر که با انرژی‌های تجدیدپذیر کار می‌کنند به‌زودی در عربستان افتتاح خواهند شد.
بهره‌برداری از انرژی خورشیدی و بادی به طور فزاینده در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا، از مراکش تا عمان در حال افزایش است.
ساخت این نیروگاه‌ها باید وابستگی عربستان سعودی به انرژی فسیلی را از میان ببرد. عربستان یکی از صادرکنندگان بزرگ نفتی جهان است و انرژی خورشیدی جایگزینی برای نفت خواهد بود.
اما از انتقال برق حاصل از انرژی خورشیدی صحرا به اروپا خبری نیست. آیا این پروژه شکست خورده است؟
پاول فان زون، مدیر شرکت "دیزرت انرژی" که هدفش تولید برق پاک است می‌گوید پروژههای انرژی خورشیدی شکست نخورده‌اند بلکه در حال رشد و شکوفایی هستند و انرژی‌های تجدیدپذیر تامین‌کننده انرژی این منطقه در آینده خواهند بود.
پروژه‌ای شبیه "دوران استعمار"؟
اما در کشورهایی مانند مراکش و مصر این ایده که حوالی خانه‌‌هایتان نیروگاه عظیم خورشیدی بسازید، اما خودتان نتوانید از آن استفاده کنید با استقبال روبرو نشده است. چون قرار است که برق حاصل از این ابتکار راهی اروپا شود در حالی که در درون خود این دو کشور به دلیل کمبودها برق دائما قطع می‌شود.
برخی منتقدان پروژه دیزرتک را شبیه پروژههای دوران استعمار دانسته‌اند. شاید به همین دلیل بود که "دیزرتک" نه تنها نامش را به "دیزرت انرژی" بلکه راهبردش را نیز تغییر داد.
پاول فان زون می‌گوید، در وهله نخست باید انرژی تولید شود و خود منطقه تامین و سپس مازاد انرژی صادر شود.
رقابت کشورهای عربی خارومیانه در عرصه انرژی پاک
نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در مراکش، الجزایر و مصر ساخته و به شبکه برق متصل می‌شوند.
امارات متحده عربی مدت‌هاست که در رقابت با عربستان سعودی برای کسب رتبه اول انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان عرب رقابت می‌کند.
نفت محدود است، اما انرژی خورشیدی در کویر نامحدود است و می‌توان آن را با قیمتی بسیار نازل مورد بهره‌برداری قرار داد.
وزیر انرژی عربستان سعودی حتی از یک رکورد جهانی صحبت می‌کند و می‌گوید، کشورش ارزان‌ترین مکان تولید انرژی خورشیدی در سراسر جهان است.
مدیر پروژه دیزرت انرژی بر این باور است که عربستان سعودی به خوبی درک کرده که در یک دوران گذار از انرژی فسیلی به دوره انرژی تجدیدپذیر و پاک به سر می‌برد.
هدف این کشور صادرات انرژی حتی پس از به سر رسیدن دوران نفت در ۲۰ یا ۳۰ سال آینده است و شاید این اتفاق سریع‌تر از آنچه تصور می‌شود بیافتد. فان زون تاکید می‌کند که در آن صورت رویای دیزرت انرژی محقق خواهد شد و عطش آلمان برای انرژی نیز می‌تواند با برق بیابان فروکش کند.
تصاویر تولید برق از انرژی خورشیدی در جاهای عجیب و غریب
امروزه می‌توان تقریبا در همه جا از ماژول‌های خورشیدی برق تولید کرد، حتی در فضا و کوله‌پشتی‌های معمولی. تصاویری از استفاده از این انرژی در مکان‌هایی غیرمعمول را در این گالری ببینید.
عکس: picture-alliance/J. Heeneman
کشتی خورشیدی در سفر دور دنیا
کشتی بنیاد سوئیسی Race for Water بزرگ‌ترین کشتی تفریحی خورشیدی عاری از سوخت فسیلی در جهان است. این کشتی ماژول‌های خورشیدی روی عرشه خود دارد تا انرژی لازم برای موتورهای الکتریکی را تأمین و باتری‌ها را برای شب شارژ کند.
عکس: Race for Water/Peter Charaf
ماژول‌هایی برای بین راه
این چوپان در ترکیه تلفن همراه خود را با صفحه خورشیدی قابل حمل شارژ می‌کند. این ماژول‌های خورشیدی محبوب مسافران فضاهای باز خارج شهرند. از برخی از آن‌ها نیز در کوله‌پشتی‌ها یا چادرها استفاده می‌شود. این صفحات به درد استفاده اضطراری در جاهایی می‌خورد که در آنجاها از برق خبری نیست.
عکس: Halil Fidan/AA/picture alliance
هوانوردی خورشیدی
"سولار ایمپالس" هواپیمایی خورشیدی است که در چندین مرحله سراسر جهان را کاملا بدون سوخت فسیلی طی کرده است. سلول‌های خورشیدی روی بدنه و بال‌ها انرژی لازم برای موتورها و باتری‌های این هواپیما را تأمین می‌کنند. پیشگامان این پروژه با پروازهای دور دنیای این هواپیما هوانوردی خورشیدی را تبلیغ می‌کنند.
عکس: Solar Impulse/Revillard/Rezo.ch
انرژی خورشیدی در خدمت سفرهای فضایی
سلول‌های خورشیدی سفرهای فضایی طولانی‌تر را ممکن می‌سازند. ماژول‌های خورشیدی در فضا باز می‌شوند و ایستگاه‌های فضایی، ماهواره‌ها و کپسول‌های بدون سرنشین را تأمین می‌کنند. پژوهشگران حتی به فکر پارک‌های خورشیدی فضایی‌اند. کاوشگرهای اکتشافی خورشیدی در حال حاضر تا سیاره مشتری پرواز می‌کنند. تنها اشکال این است که به دلیل فاصله زیاد مشتری تا خورشید، تابش آفتاب در مشتری ۲۵ بار کم‌تر از مدار زمین است.
عکس: NASA SPACEX/HO/dpa/picture alliance
اولین ماژول خورشیدی در خدمت تلفن
در سال ۱۹۵۵ اولین ماژول خورشیدی برای تأمین برق تقویت‌کننده‌های تلفن در جنوب آمریکا مورد استفاده قرار گرفت. بعد از آن، از این فناوری در سفرهای فضایی نیز استفاده شد. امروزه انرژی خورشیدی تقریبا در همه عرصه‌ها کاربرد دارد.
عکس: AP Images/picture alliance
انقلاب خورشیدی در کشاورزی
"فارم ـ دروید" یک روبات کشاورزی دانمارکی است که باتری‌هایش پیوسته توسط سلول‌های خورشیدی شارژ می‌شوند. این روبات تمام‌خودکار و سازگار با محیط زیست می‌تواند هویج، کلزا و چغندر بکارد و علف‌های هرز را وجین کند. این روبات بی‌وقفه کار می‌کند، انرژی‌اش از ماژول‌های تعبیه‌‌شده بر روی سقفش تأمین می‌شود و مسیرش را نیز سامانه موقعیت‌یاب معروف به "جی‌پی‌‌اس" تعیین می‌کند.
عکس: Nikolai Tuborg/Farmdroid
انرژی خورشیدی شناور در آب
نصب‌کنندگان اولین تأسیسات خورشیدی شناور کنیا خوشحالند که بالاخره کار خود را تمام کرده‌اند. این تأسیسات، برق لازم برای یک مزرعه پرورش گل و گیاه در شمال نایروبی، پایتخت این کشور را تأمین می‌کند. گاهی نیز از تأسیسات شناور خورشیدی در پرورش ماهی بهره‌برداری می‌شود.
عکس: ecoligo GmbH
سامانه خورشیدی شناور در دریا
در سال ۲۰۱۹ این سامانه خورشیدی در آب‌های مالدیو مستقر شد. این سامانه برق مورد نیاز یک اقامتگاه توریستی را تأمین می‌کند. با این که این یک تأسیسات ۶۸۰ کیلوواتی نسبتا کوچک است اما از بزرگ‌ترین تأسیسات خورشیدی دریایی محسوب می‌شود. هنوز هم باید پژوهش‌های زیادی در این حیطه انجام شود، چون ماژول‌های خورشیدی دریایی در برابر طوفان‌ها، امواج قوی و آب شور آسیب‌پذیرتر از سامانه‌های مستقر در آب‌های شیرین‌اند.
عکس: Swimsol
برق برای همه
روستای توکول سودان جنوبی از نعمت برق محروم است. این ماژول‌های خورشیدی در این‌جا می‌توانند برق لازم برای تلفن‌های همراه و لامپ‌ها را تأمین کنند. محرومیت از انرژی مشکل بسیار بزرگی است. تا سال ۲۰۱۶ در سراسر جهان ۸۴۰ میلیون نفر فاقد برق بودند. این رقم باید تا سال ۲۰۳۰ به ۶۵۰ میلیون نفر کاهش یابد؛ به‌ویژه با استفاده از ماژول‌های خورشیدی غیرمتمرکز.
عکس: picture-alliance/J. Heeneman
کسب انرژی خورشیدی در کوهستان‌ها
دریاچه "موت" (Muttsee) بلندترین برکه سوئیس در نزدیکی بازل است که بر روی دیواره سد آن تأسیسات خورشیدی بزرگی نصب شده است. این تأسیسات به‌ویژه در زمستان برق زیادی تولید می‌کند، چرا که ماژول‌ها در سرما کارآمدترند و برف نیز پرتوهای اضافی خورشیدی را بازمی‌تاباند. مه در دره می‌ماند و تابش خورشید در ارتفاعات بسیار شدیدتر می‌شود.
