بیش از یک میلیون دروزی در خاورمیانه زندگی می‌کنند. قرن‌هاست که این اقلیت قومی ـ مذهبی تلاش کرده تا در منطقه خود را تثبیت کند اما این تلاش هنوز هم به بار ننشسته و هر بار جامعه دروزی تحت فشار قرار گرفته است.

در تازه‌ترین درگیری‌هایی که در استان سویدای سوریه پدید آمده قبایل بادیه‌نشین سنی با آن‌ها درگیر شده و مداخله نیروهای دولت اسلام‌‌گرای مرکزی به ریاست احمد شرع نیز بر تنش‌ها افزوده است.

فعالان حقوق بشر می‌گویند که بیش از ۲۰۰ تن از دروزی‌ها جان خود را در این درگیری‌ها از دست داده‌اند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

سرچشمه مذهب دروزی‌ها

مذهب دروزی‌ها که خود را "موحدون‌" و یکتاپرست می‌خوانند در قرن ۱۱ میلادی به عنوان انشعابی از اسلام شیعه ظهور پیدا کرد و نامش را نیز از محمد بن اسماعیل درزی، معروف به نشتکین درزی، بنیانگذار خود به به ارث برد.

امروز دروزیسم به عنوان مذهبی مستقل در نظر گرفته می‌شود که شامل عناصری عرفانی، مانند اعتقاد به تناسخ و تولد دوباره ارواح پس از مرگ است.

بسیاری از آموزه‌های دروزی‌ها که از قدیمی‌‌ترین جوامع خاورمیانه محسوب می‌شوند مخفی نگه داشته می‌شود و فقط "عقال" یا "دانایان" که در حقیقت به رجال دینی آن‌ها اطلاق می‌شود می‌توانند به آن راه یابند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

آن‌ها تبلیغ دینی ندارند و افراد خارج از این جامعه نمی‌توانند تغییر مذهب داده و دروزی شوند. بسیاری از آن‌ها نیز از ازدواج با افراد سایر ادیان خودداری می‌کنند.

دروزی‌ها اعتقاداتشان را از متون مقدس خود می‌گیرند که دسترسی به آن‌ها محدود است و تعداد کمی از آن‌ها اجازه شرکت در مراسم مذهبی را دارند.

آموزه‌های دروزی‌ها متأثر از فیلسوفان یونانی، مانند افلاطون است و لباس سنتی‌شان به رنگ مشکی است. مردانشان کلاهی سفید به سر می‌گذارند و زنانشان موها و دهانشان را با روسری‌های سفید می‌پوشانند.

چندهمسری در میان آن‌ها ممنوع است و بنیان ازدواج نیز شفافیت و صراحت خوانده می‌شود. حق طلاق تنها در اختیار مردان نیست و زنان دروزی هم می‌توانند از شوهران خود جدا شوند.

آمار دروزی‌های خاورمیانه

اقلیت دروزی در روستاهای حومه و کوهستان‌های سوریه، لبنان، اسرائيل و اردن ساکن‌اند.

پیش از جنگ داخلی سوریه جامعه حدودا ۷۰۰هزار نفری دروزی حدود ۳درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌داد. اکثریت این جامعه در استان‌‌های جنوبی سویدا و قنیطره سوریه زندگی می‌کند. جوامع کوچک‌تری از آن‌ها نیز در اطراف دمشق، پایتخت این کشور سکونت دارند.

شمار دروزی‌های لبنان حداقل به ۲۰۰هزار نفر می‌رسد. در اردن جمعیت آن‌ها بین ۱۵ تا ۲۰هزار نفر تخمین زده شده است.

در اسرائيل تقریبا ۱۵۳هزار دروزی زندگی می‌کنند و برخلاف  دیگر اعراب اسرائيلی، دروزی‌ها در ارتش نیز خدمت می‌کنند. همچنین بیش از ۲۰هزار دروزی به عنوان شهروند سوری ساکن ارتفاعات جولان هستند که در کنترل اسرائيل قرار دارد.

در خارج از خاورمیانه آن‌ها جمعیتی پراکنده دارند و عمدتا در آمریکای شمالی و استرالیا زندگی می‌کنند.

از جمله شناخته‌ترین چهره‌های دروزی خارج از خاورمیانه می‌توان به امل علم‌الدین کلونی، وکیل حقوق بشر و همسر جرج کلونی، بازیگر آمریکایی اشاره کرد.

نفوذ سیاسی دروزی‌ها در طول تاریخ

مکرم رباح، استاد تاریخ دانشگاه آمریکایی بیروت می‌گوید، اگرچه دروزی‌ها همواره در اقلیت بوده‌اند اما گاهی در زندگی سیاسی و اجتماعی خاورمیانه نقشی "مهم و حتی پیشرو" ایفا کرده‌اند.

از جمله سلطان پاشا الطرش، سلطان دروزی قیام علیه حکومت استعماری فرانسه در سوریه و لبنان از سال ۱۹۲۵ به بعد را رهبری کرد. در سوریه خاندان الطرش، به‌ویژه سلطان پاشا الطرش نقش مهمی در تاریخ معاصر داشته‌اند.

کمال جنبلاط، رهبر دروزی‌ها و بنیان‌گذار حزب سوسیالیست ترقی‌خواه برای چند دهه تا زمان ترورش در سال ۱۹۷۷ یک شخصیت مهم در لبنان به حساب می‌‌آمد و پسرش ولید نیز سیاستمداری بانفوذ در این کشور است.

در آوریل امسال (۲۰۲۵) ولید جنبلاط از دروزی‌های سوریه خواست تا در برابر "دخالت اسرائيل" بایستند.

با این حال اسرائيل می‌گوید، حامی دروزی‌هاست و در درگیری اخیری که بین سنی‌های بادیه‌نشین و دروزی‌ها در استان سویدای سوریه پیش آمد از دروزی‌ها حمایت کرده و حملاتی علیه ارتش دولت نوپای سوریه به رهبری احمد شرع انجام داده است.

اسرائيل از اسلا‌م‌گرایان سوریه خواسته تا دروزی‌ها را "در آرامش" بگذارند، در غیر این صورت دست به حملات بیش‌تر خواهد زد.

مجموعه مطالب جنگ در خاورمیانه را در اینجا بخوانید

ناظران بر این گمان‌اند که اسرائيل در حال تقویت دروزی‌ها در جنوب سوریه است تا از استقرار شبه‌نظامیان و گروه‌های اسلام‌گرای مورد حمایت ایران در نزدیکی مرزهای خود جلوگیری کند.

نقش دروزی‌ها در سوریه تحت حاکمیت بشار اسد

در زمان حکومت بشار اسد در سوریه دروزی‌ها تا حدود زیادی خود را از جنگ داخلی این کشور که از سال ۲۰۱۱ آغاز شد به دور نگه داشتند. 

در این مدت آن‌ها تنها دست به اعتراضات پراکنده‌ای علیه رژیم اسد می‌زدند و تلاش‌شان بر دفاع از قلمرو اصلی خود در این کشور متمرکز بود که بارها مورد حمله جهادگرایان قرار گرفت.

پس از سرنگونی بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه رهبران دروزی وفاداری خود به سوریه متحد را اعلام کردند، اما برخی از آن‌ها نیز خواستار حمایت بین‌المللی شدند.

اکثر گروه‌های مسلح دروزی تا کنون با دولت جدید سوریه توافق‌نامه امضا نکرده‌اند.