منابع آبی و جنگل‌ها در خطرند و تغییرات اقلیمی روز به روز شدیدتر می‌شود. کشورها در حفاظت از گونه‌های زیستی بسیار عقب‌تر از اهداف تعیین‌شده هستند. از هم پاشیدگی زیست محیطی زمین را تهدید می‌کند.
ببر مازندران؛ یکی از گونه‌های کمیاب و درحال انقراضعکس: ebaarat.ir
تبلیغات
بر اساس گزارشی از سازمان ملل، جامعه جهانی به اهدافی که خود برای حفاظت از گونه‌های زیستی تعیین کرده بود، دست نیافته است. به گزارش مجمع حفاظت از گونه‌های زیستی از ۲۰ هدف تعیین‌شده در ۱۰ سال پیش هیچ یک به طور کامل انجام نشده و تنها شش هدف تا حدی موفقیت‌آمیز حاصل شده‌اند.
این گزارش که روز سه‌شنبه ۱۵ سپتامبر منتشر شده تصریح کرده: «علیرغم پیشرفت‌های دلگرم‌کننده در بسیاری زمینه‌ها، دنیا شدیدا در رنج و عذاب است و این وضع بدتر هم می‌شود.»
بیشتر از همه مکان‌هایی که برای زندگی حیاتی هستند مثل منابع آب، بیش از پیش در خطرند. دلیل آن هم بیش از هرچیز استفاده کشاورزی بیش از حد از زمین‌ها، بهره‌برداری‌های اقتصادی از جنگل‌ها و ماهی‌گیری بیش از اندازه و غیرمجاز در بسیاری از دریاهاست.
علاوه بر اینها تخریب زیستگاه‌ها، وارد کردن گونه‌های غیربومی به بسیاری از مناطق و نیز تاثیرات بحران اقلیمی بر جانوران و گیاهان نیز در این امر نقش داشته‌اند.
مدیر انجمن حفاظت از محیط زیست آلمان یکی از مهمترین دلایل نرسیدن به این اهداف را پرداخت "یارانه‌های ضدمحیط زیست" از سوی دولت‌ها و نیز نبود مشوق‌های مالی برای اقتصاد سازگار با محیط زیست عنوان کرده است.
با همه اینها نقاط روشنی هم وجود دارند مثلا اینکه در پنج سال گذشته در مقایسه با قبل از سال ۲۰۱۰، جنگل‌زدایی ۳۳ درصد کاهش داشته است. یا اینکه آگاهی برای حفاظت از گونه‌های زیستی در سراسر دنیا بیشتر شده است. دیگر اینکه مناطق حفاظت‌شده برای خشکی و آب گسترش پیدا کرده‌اند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل خواهان دستورالعمل‌های بلندپروازانه‌تر، بیش از همه برای گرمایش زمین شده است. او گفته است: «بخشی از این برنامه جدید باید متوجه این موضوع باشد که به هر دو مشکل چالش جهانی تغییرات اقلیمی و نیز از بین رفتن تنوع زیستی با برنامه‌ریزی توجه شود و نیز این موضوع مدنظر قرار بگیرد که نادیده گرفتن تغیرات اقلیمی و سایر تلاش‌ها برای حفظ تنوع زیستی یک تهدید است.»
تنها در این صورت است که رسیدن به یک همزیستی سازگار با گیاهان و حیوانات تا سال ۲۰۵۰ ممکن خواهد بود.
مجمع حفاظت از گونه‌های زیستی برآمده از کنوانسیون تنوع زیستی CBD است که در سال ۱۹۹۲ در ریودو ژانیرو تهیه شد. در سال ۲۰۱۰، ۱۹۶ کشور عضو این کنوانسیون ۲۰ هدف را برای حفاظت از گونه‌هایی زیستی مشخص کردند که می‌بایست تا سال ۲۰۲۰ محقق می‌شدند. بر اساس این اهداف تعیین‌شده می‌بایست ۱۷ درصد از خشکی و ۱۰ درصد دریاها بیشتر و بهتر محافظت شوند تا از بین رفتن گونه‌های زیستی متوقف شود.
شرکت‌کنندگان در کنفرانس تنوع زیستی در حال حاضر در حال انجام مذاکراتی برای تعیین اهدافی جدید هستند که باید تا مه ۲۰۲۱ تعیین شوند.
مطالعه و کنترل ۲۱ هزار گونه از پستانداران، پرندگان، ماهی‌ها، دوزیستان و خزندگان در فاصله سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۶ نشان میدهد که جمعیت آنها به طور متوسط ۶۸ درصد کم شده است.
۵ ژوئن، روز جهانی محیط زیست: "تنوع زیستی و حفاظت از حشرات"
از سال ۱۹۷۲ تاکنون پنجم ژوئن روز جهانی محیط زیست محسوب می‌شود که هرسال یک موضوع مهم زیست‌بومی را شعار محوری خود قرار میدهد. حدود ۱۵۰ کشور در سراسر جهان در فعالیت‌های روز جهانی محیط زیست شرکت دارند.
عکس: picture-alliance/dpa/U. Anspach
حشرات: موجوداتی کوچک با اهمیتی بزرگ
حشرات بیش از نیمی از گونه‌های مختف حیوانات را تشکیل می‌دهند. زمین زیستگاه میلیون‌ها گونه مختلف از حشرات است. بقای این جانواران کوچک در تعادل زندگی ما انسان‌ها و زندگی دیگر جانداران اهمیت بزرگی دارند. برای نمونه آنان به گرده‌افشانی گیاهان، کنترل آفات‌ها، تصفیه آب و باروری زمین کمک می‌کنند. در دهه‌های گذشته از تنوع زیستی حشرات به شکل فاجعه‌باری کاسته شده است.
عکس: Mizam/P. Hamidipoor
علل مرگ و میر حشرات
کاهش حشرات علل گوناگونی دارد. علت اصلی مرگ و میر در میان حشرات، ازجمله پروانه و زنبور، استفاده از کودهای سمی و آفت کش‌ها در صنعت کشاورزی است. تغییرات اقلیمی آب و هوا، توسعه شهرسازی، روند فزاینده ترافیک و آلودگی نوری (وجود نورهای مصنوعی) از دیگر عوامل مرگ و میر حشرات به‌شمار می‌آیند.
عکس: picture-alliance/dpa/E.Weingartner
با تهیه "بوفه" غذا از بقای حشرات حفاظت کنیم
حشرات برای بقای خود به مواد غذایی کافی نیازمندند. به دلیل کاهش کشت گل و میوه در مناطق طبیعی زنبورها و دیگر حشرات گرده‌افشان برای تغذیه خود با کمبود مواد غذایی روبرو هستند. ما می‌توانیم این وضع را اندکی تغییر دهیم. فرضا با کاشتن گل و گیاه کافی در بالکن یا در باغ خانه‌مان بوفه‌ای از غذاهای متنوع را در اختیار حشرات گرده‌افشان قرار دهیم.
عکس: picture-alliance/dpa
با تغییر عادات‌مان به حشرات یاری رسانیم
با دقت بیشتر در خرید موادغذایی می‌توانیم به حشرات یاری برسانیم. یک عامل مهم خرید محصولات ارگانیک است. در کشت محصولات ارگانیک کمتر از کودهای سمی و آفت‌کش‌ها استفاده می‌شود و این امر به رشد گیاهان خودرو کمک می‌کند. این گیاهان هم حشرات بسیاری را به خود جذب می‌کنند، هم تضمینی برای امنیت زیستی و غذایی آنها هستند. مهم خرید مواد غذایی از بازارهای محلی و فصلی و کاهش در مصرف گوشت است.
عکس: picture alliance/dpa/J. Büttner
از مواد شیمیایی در باغ خود استفاده نکنیم
برای پرورش گل و گیاه باغ خانه خود از مواد شیمیایی استفاده نکنید. به جای آن انواع گل و گیاه و یا گیاهان علفی معطر را پرورش دهید که حشرات را به خود جذب می‌کنند. مانند پونه کوهی، نعناع و یا آویشن. گیاهان بوته‌ای در پاییز مخزن مواد غذایی پرندگان و حشرات و هم چنین مکانی برای زیست آنانند.
عکس: DW/Axel Warnstedt
چند نکته درباره ساختن باغ محبوب حشرات
ساده ترین راهکار پیداکردن گوشه پرتی از باغ است که نه کسی به آن پا می‌گذارد و نه نیاز به هرس دارد. این مکان برای رشد گیاهانی مانند گزنه و شبدر بسیار مناسب است. در چنین گوشه‌ای از باغ می‌توان گل‌هایی پرورش داد که زود شکوفه می‌دهند. این گل و گیاهان برای بقای حشرات زودپرواز بسیار اهمیت دارند.
عکس: Ulrike Aufderheide
احداث "هتلی" برای حشرات
یافتن جایی برای ساختن آشیانه روز به روز برای حشرات دشوارتر می‌شود. با ساختن هتلی برای حشرات می‌توان به حل این مشکل کمک کرد. "لانه‌های کوچک" را می‌توان از مواد طبیعی ساخت. با استفاده از چوب، پوست درخت، بامبوس، نی، سنگ و میوه درخت کاج هم می‌توان یک آشیانه امن و طبیعی برای حشرات ساخت و هم جایی برای خواب زمستانی آنها.
