استعفای نخست وزیر ایسلند؛ پیامد مهم افشاگری "اسناد پاناما"
AA۱۳۹۵ فروردین ۱۷, سهشنبه
سیگموندور گونلاگسون، نخستوزیر ایسلند از مقام خود استعفا داد. او مطابق "اسناد پاناما" به سوءاستفاده مالیاتی متهم شده است. او نخستین قربانی انتشار افشاگریهای مالی مشهور به "اسناد پاناما" محسوب میشود.
تبلیغات
معاون رئیس حزب پیشرو ایسلند، که در دولت ائتلافی به ریاست سیگموندور گونلاگسون، شرکت دارد، اعلام کرد که نخست وزیر ایسلند از مقام خود استعفا داده است.
نخست وزیر ایسلند ساعتی قبل از استعفا، خواهان انحلال پارلمان شده بود اما رئیس جمهور کشور با خواست او موافقت نکرد.
"اسناد پاناما" نخست وزیر ایسلند را متهم میکنند که میلیونها دلار سرمایه را تحت پوشش شرکتی قرار داده که عملکرد اصلی آن گریز از پرداخت مالیات بوده است.
نخست وزیر پس از مدتی نیمی از سهام شرکت مزبور را به قیمت یک دلار به همسر خود فروخته است. نخست وزیر ایسلند میگوید که این عمل غیرقانونی نبوده و همسرش از نظر مالی سودی نبرده است.
اما اوراق افشاشدهی موسوم به "اسناد پاناما"، این شرکت خارجی متعلق به همسر نخست وزیر، از اموال هنگفتی استفاده کرده است.
شامگاه دوشنبه (۴ آوریل) هزاران نفر از مردم ایسلند با حضور در برابر پارلمان کشور خواهان کنارهگیری نخست وزیر شدند. در همین راستا نیروهای مخالف دولت به نخست وزیر رأی عدم اعتماد دادند.
در پی انتشار میلیونها سند در ارتباط با پولشویی و تلاش برای فرار از مالیات، بسیاری از افراد ثروتمند و مقامات سیاسی به پنهان کردن ثروت خود زیر پوشش شرکتهای "ساختگی" متهم شدند.
اسناد پاناما و سیاستمدارانی که پولهایشان را خارج کردند
اسناد ۲۱۴هزار شرکت صوری که توسط یک دفتر وکالت در پاناما تاسیس شدهاند، رو شد. تاسیس شرکت در آن سوی مرزها خلاف قانون نیست، اما در اینجا کسانی را ببینید که پولهاشان را در این شرکتها "پارک" کردهاند:
عکس: picture-alliance/dpa/J.F.Frey
تقریبا ۶ /۲ ترابایت سند (برای مقایسه: ویکی لیکس ۷ / ۱ گیگا بایت سند بود) مربوط به تاسیس ۲۱۴ هزار شرکت فرامرزی از سال ۱۹۷۷ تا ۲۰۱۵ توسط فردی ناشناس فاش شدهاند. این شرکتها در دفتر وکالت "Mossack Fonseca" در پاناما (در این ساختمان شیشهای) به ثبت رسیدهاند.
عکس: picture alliance/AP Photo/A. Franco
حجم اسناد افشاشده به قدری زیاد است که روزنامه "زوددویچه" از سازمان بینالمللی خبرنگاران برای بررسی اسناد کمک خواسته است. در حال حاضر ۴۰۰ روزنامهنگار از ۱۰۰ روزنامه و شبکه رسانهای از ۸۰ کشور جهان در حال بررسی "اسناد پاناما" هستند که نتایج آن بهمرور منتشر خواهد شد.
اغلب شرکتهای ایرانی ذکرشده در "اسناد پاناما" متعلق به دولت ایران بودهاند. روزنامه آلمانی زوددویچه مینویسد: یکی از مسئولان دفتر وکالت "موساک فونسکا" برای اطلاع از صاحبان اصلی شرکتهای ایرانی پرسوجویی داشته که سرانجام یکی از همکاراناش در لندن در یک ایمیل مینویسد: "صاحب این شرکتها محمود احمدینژاد است".
عکس: AP
شرکتهایی با سرمایههای میلیونی که صاحبان آنها بسیار نزدیک به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هستند توسط دفتر وکالت "موساک فونسکا" در پاناما به ثبت رسیدهاند. یکیاز آنها سرگئی رولدوگین (نفر سمت چپ) است. او موزیسینی است که در سال ۱۹۸۵ سمت پدرخواندگی دختر پوتین را در مراسم غسل تعمید بر عهده گرفته بود.
عکس: Imago/Itar-Tass
دو ماه پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور اوکراین در سال ۲۰۱۴، پترو پروشنکو، شرکت فرامرزی خود را به وسیله دفتر وکالت "موساک فونسکا" به ثبت میرساند. بر اساس گزارش مجله فوربس ثروت پروشنکو برابر ۸۵۸ میلیون دلار است. او ماهانه بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار به حساب شرکت واریز کرده و از آنجا پولها روانه اتریش و لتوانی شدهاند.
عکس: Reuters/M. Dalder
نام تعدادی از شرکتهایی که در آن سوی مرزهای آذربایجان تاسیس شدهاند با اعضای خانواده الهام علیاف، رئیس جمهور کشور پیوند خورده است. بیشتر این شرکتها در تجارت طلا فعال هستند. دفتر وکالت "موساک فونسکا" در پاناما که به "بهشت مالیاتی" شهرت دارد این شرکتها را به ثبت رسانده است.
عکس: picture-alliance/dpa
نام ماریسیو ماکری، رئیس جمهور آرژانتین در میان "اسناد پاناما" دیده میشود. دفتر ریاست جمهوری آرژانتین اعلام کرده که "شرکت فرامرزی" تاسیس شده، شرکتی خانوادگی بوده است و آقای رئیس جمهور سرمایهای در این شرکت ندارند.
عکس: Reuters/Argentine Presidency/Handout via Reuters
اسامی نخستوزیر، وزیر اقتصاد و کشور ایسلند در "اسناد پاناما" دیده میشود. شرکت فرامرزی زیگموندور داوید گونلاگسون، نخست وزیر ایسلند، صاحب اوراق قرضه یک بانک است که در دوران بحران اقتصادی به سوی ورشکستگی کشیده شد و با "کمک مالی دولت" از بحران خارج شد. ارزش این اوراق قرضه اکنون بسیار بالا رفته و ثروت هنگفتی برای نخست وزیر به همراه آورده است.
عکس: Reuters
شرکت وابسته به ملک سلمان، پادشاه عربستان در "اسناد پاناما" نیز وجود دارد. وظیفه این شرکت تامین مالی خرید مسکن لوکس در لندن است.
عکس: Getty Images/AFP/S.Loeb
وکیل شیخ "حمد بن جاسم بن جبر آل ثانی" نخست وزیر قطر(نفر وسط) اعلام کرده است که "اجازه ندارد در این زمینه اظهار نظر کند".
عکس: picture alliance/dpa
"مگا استار اینترپرایز" نام شرکتی صوری است که نیمی از آن در تملک لیونل مسی، ستاره جهانی فوتبال است. خورخه هورایکو، پدر مسی نیز در این شرکت شریک است. این شرکت فرامرزی حتی تا چند هفته پیش نیز فعال بوده است.
عکس: Getty Images/D. Ramos
ایان کامرون، پدر دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا شرکتهایی را در آن سوی مرزهای کشورش به ثبت رسانده بود تا بتواند مالیات کمتری در بریتانیا بپردازد. ایان کامرون روز ۸ دسامبر سال ۲۰۱۰ درگذشت. دیوید کامرون هنوز به سئوالات خبرنگاران گاردین در این زمینه پاسخ نداده است. اسامی ۶ تن از اعضای مجلس اعیان بریتانیا نیز در "اسناد پاناما" دیده میشود.
عکس: Getty Images/AFP/S. de Sakutin
جمال و علاء مبارک (نفر سمت چپ) پسران حسنی مبارک، رئیس جمهور اسبق مصر. یکی از شرکتهای علا مبارک که در خارج از کشور ثبت شده به موضوع تحقیقات ماموران اداره دارایی مصر تبدیل شده است.
عکس: AFP/Getty Images/K. Desouki
حافظ و رامی مخلوف (عکس از رامی مخلوف) دو پسر خاله بشار اسد هستند که نام آنها در چند شرکتی که در پاناما به ثبت رسیده، دیده میشود. شرکتی نیز با نام ایاد علاوی، سیاستمدار عراقی به ثبت رسیده است.
عکس: picture alliance/dpa
بررسیهای اولیهی این اسناد نشان میدهند که حدود ۱۴۰ سیاستمدار و مدیر برجسته از سراسر جهان در مظان اتهام پولشویی قرار دارند. در این میان نام ۱۲ رئیسجمهور یا نخستوزیر کشورهای جهان دیده میشود که برخی از آنان دیگر مسئولیتهای دولتی ندارند. شرکت برونمرزی متعلق به خلیفه بن زیاد آل نهیان، نخست وزیر و خلیفه ابو ظبی اعلام کرده است که "قادر به توضیح و تفسیر اتهامات نیست".