مصر و اردن تنها کشورهای عربی هستند که با اسرائیل رابطه دیپلماتیک دارند.

این سفر در واقع مأموریتی از سوی اتحادیه عرب در مورد بررسی صلح با اسرائیل بر اساس پیشنهادات عربستان سعودی است. شمعون پرز بعد از ملاقات با وزیران خارجه مصر و اردن گفت که اکنون "نسیمی تازه" به صلح وزیده است.

تفسیری از پتر فلیپ، همکار دویچه وله، در مورد ابتکار صلح:

عمروموسی، دبیرکل اتحادیه عرب، تغییر موضع این اتحادیه را در مقابل مسئله اسرائیل رد می‌کند، ولی کاملا روشن است که امروز اتحادیه کشورهای عربی از آن نکاتی که ۴۰ سال پیش در هنگام تأسیسش در خرطوم به آن تأکید می‌کرد، دنیایی فاصله دارد. آن زمان، دوماه پس از جنگ ۶ روزه، اتحادیه کشورهای عربی تصمیم گرفت، اسرائیل را به‌رسمیت نشناسد، با آن کشور مذاکره نکند و قرارداد صلح نبندد. اکنون، ۴۰ سال بعد، قرارداد صلحی بر روی میز است و وزرای خارجه مصر و اردن در اورشلیم اسرائیل را تشویق به پذیرش آن می‌کنند.

در سال ۱۹۷۱، آنگاه که مصر قرار داد صلحی با اسرائیل بست از سوی اتحادیه عرب محکوم شد. امروز اتحادیه عرب از مصر و اردن که او هم قرارداد صلح با اسرائیل دارد، استفاده می‌کند تا اورشلیم را به صلح قانع سازد، چیزی که از نظر اتحادیه عرب و هم چنین بخش وسیعی از جامعه بین‌المللی امکان پذیر است.

در سال ۲۰۰۲ عبداله، ولیعهد وقت عربستان، اتحادیه را در بیروت به آن موظف کرد و در ماه مارس در ریاض تأکید کرد : کشورهای عرب آماده هستند که با اسرائیل ‌پیمان صلح ببندند، در صورتی که این کشور به مرزهای ۱۹۶۷ عقب‌نشینی کند و تأسیس کشور فلسطینی و حل مسئله آوارگان را بپذیرد.

اسرائیل تا کنون در مقابل این گونه پیشنهادات همیشه دچار بلاتکلیفی شده است. نه برای آنکه خواهان صلح نیست بلکه به این دلیل که مدتهاست، این اعتقاد را که عقب‌نشینی از سرزمین‌های اشغالی صلح به‌همراه خواهد آورد، از دست داده است. البته بخش قابل توجهی از مردم اسرائیل معتقدند که سرزمین‌های اشغالی در حقیقت به اسرائیل تعلق دارند و نباید از این موضع عقب نشینی کرد، حتی به قیمت صلح.

در واقع برای این اسرائیلی‌ها نیزاز مدتها ‌پیش کاملاً روشن شده است که راه دیگری وجود ندارد، زیرا یک کشور مستقل فلسطینی به سرزمینی احتیاج دارد که تا حدی به هم متصل و قابل زندگی باشد. اسرائیلی‌ها مدت‌هاست پذیرفته‌اند که چنین کشوری به وجود خواهد آمد. حتی آریل شارون به آن اشاره کرده و جانشین او احود اولمرت هم از بازپس‌دادن بخش بیشتری از مناطق اشغالی صحبت می‌کند.

این درست است اما کافی نیست: وزیران امور خارجه کشورهای عربی هشدار می‌دهند که باید در این راه شتاب بیشتری به‌خرج داد. پیشنهاد اتحادیه عرب همیشگی نیست. این موضوع، ما را کمی به یاد زمان‌های گذشته می‌ اندازد: تو نمی‌خواهی، پس من به خشونت متوسل می‌شوم.

اما واکنش اسرائیل می‌توانست بهتر باشد. صحبت از روابط پنهانی با سوریه و عربستان می‌شود، اما این کافی نیست. نباید نادیده گرفت که برنامه اتحادیه عرب این‌گونه تکروی‌ها را بی‌مورد می‌کند و صلح با تمامی دنیای عرب را در پی دارد.

علیرغم تمامی مشکلاتی که قطعا در اجرای یک قرارداد صلح پیش خواهد آمد، اولین و مهم‌ترین گام این است که اسرائیل با آن موافقت کند.

Peter Philipp / ش