باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، در پایان دوران ریاست جمهوری خود در آمریکا برای نخستین بار با صدور قطعنامه‌ی شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر لزوم توقف فوری شهرک‌سازی در مناطق اشغالی و شرق بیت المقدس موافقت کرد. رهبری اسرائیل از این اقدام اوباما به شدت عصبانی است، اما فلسطینیان به شدت از صدور چنین قطعنامه‌ای خوشحال‌اند.

رهبری اسرائیل اعلام کرده که در روابط‌اش با سازمان ملل متحد تجدید نظر خواهد کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز یکشنبه (۵ دی / ۲۵ دسامبر) از وزارت امور خارجه کشورش خواست برنامه‌ای علیه سازمان ملل متحد و سازمان‌های وابسته آن تهیه کند. این برنامه باید تا یک ماه دیگر به کابینه امنیتی اسرائیل داده شود.  

بیشتر بخوانید:نتانیاهو: در روابطمان با سازمان ملل تجدیدنظر می‌کنیم

شورای امنیت سازمان ملل متحد جمعه ۲۳ دسامبر با تصویب این قطعنامه خواستار پایان دادن کامل به شهرک‌سازی‌های اسرائیل در مناطق تحت اشغال این کشور و شرق بیت‌المقدس شد. در این قطعنامه شهرک‌سازی‌های اسرائیل در این مناطق مغایر با قوانین بین‌الملل و مانعی بزرگ در برابر برقراری صلح در خاورمیانه اعلام شده است.

این قطعنامه با ۱۴ رأی مثبت و یک رای ممتنع تصویب شد. آمریکا بر خلاف روال سابق خود از وتو صرفنظر کرد و با دادن رأی ممتنع راه را برای تصویب این قطعنامه هموار ساخت.

شورای امنیت سازمان ملل متحد پنج عضو دائم و ده عضو انتخابی دارد. هر پنج عضو دائم شورای امنیت در تصمیم‌ها و رای‌گیری‌های این شورا حق وتو دارند. ریاست شورای امنیت نوبتی است و مدت آن یک ماه است.

واکنش رهبران سیاسی اسرائیل

رهبری سیاسی در اسرائیل این قطعنامه را ضداسرائیل ارزیابی کرده‌اند و از تصویب آن خشمگین هستند. آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل روز یکشنبه (۵ دی / ۲۵ دسامبر) همکاری‌ها با فلسطینیان را در ارتباط با موضوع‌های سیاسی و مدنی قطع کرد.

"نفتعلی بِنِت"، وزیرِ راست‌گرای افراطی آموزش ‌و پرورش اسرائیل، در پاسخ به این اقدام شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستار ضمیمه کردن بخش‌های بزرگی از کرانه غربی رود اردن به خاک اسرائیل شد.

سخنگوی نفتعلی بِنِت در این باره گفت در مرحله نخست باید شهرک "مال آدومیم"، و پس از آن "یودآ" و "ساماریا" در کرانه غربی رود اردن را "به خاک اسرائیل ضمیمه کنیم".

تصویب این قطعنامه به رغم کوشش‌های فراوانی بود که دولت اسرائیل و همچنین شخص دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آینده آمریکا برای وتوی قطعنامه کردند. ترامپ بعد از تصویب این قطعنامه طی پیامی در توییتر نوشت: «در مورد سازمان ملل: بعد از ۲۰ ژانویه اوضاع متفاوت خواهد شد.»

از سال ۱۹۷۹ این  نخستین بار است بالاترین نهاد سازمان ملل متحد، سیاست شهرک سازی اسرائیل را با یک قطعنامه محکوم می‌کند. در سال ۲۰۱۱ - در نخستین دوره ریاست جمهوری اوباما -  آمریکا یک قطعنامه مشابه را وتو کرد.

اسرائیل پس از این رویداد سیاسی سفیرهای کلیه کشورهایی که با قطعنامه علیه اسرائیل موافقت کرده بودند را فراخواند. سخنگوی نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که او شخصا دان شاپیرو، سفیر آمریکا در اسرائیل را احضار کرده است.

بیشتر بخوانید: شورای امنیت خواستار توقف شهرک‌سازی اسرائيل شد

 نتانیاهو همچنین شامگاه جمعه ۲۳ دسامبر اقدامات دیپلماتیک علیه نیوزلند و سنگال، دو کشوری که قطعنامه را پیشنهاد کرده بودند را به راه انداخت. او ابتدا سفیران اسرائيل در نیوزلند و سنگال را برای رایزنی‌های اضطراری به کشور فراخواند.

نتانیاهو همچنین دعوت از نخست وزیر اوکراین را که قرار بود روز چهار‌شنبه (۸ دی / ۲۸ دسامبر) برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات اسرائیل به این کشور برود، پس گرفت. اوکراین هم از کشورهایی بود که به این قطعنامه رای مثبت داده بود.

انتقام اوباما از سیاست شهرک‌سازی نتانیاهو؟

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، در پایان دوران ریاست جمهوری‌اش سرانجام موفق شد با یک رای ممتنع قطعنامه‌‌ای در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب برساند که در آن بر لزوم توقف فوری شهرک‌سازی در مناطق اشغالی و شرق اورشلیم (بیت‌المقدس) تاکید شده است.

طبق خبر منتشر شده توسط خبرگزاری رویترز، نتانیاهو با انتشار توییتی از دولت اوباما خواسته بود چنین قطعنامه‌ای را وتو کند. اندک زمانی پس از آن نیز دونالد ترامپ از مقامات دولت اوباما خواستار وتوی این قطعنامه شده بود و این قطعنامه را به زیان اسرائیل ارزیابی کرده بود.

نخست وزیر اسرائیل در ارتباط با نقش اوباما در این قطعنامه گفت: «ما هیچ شکی نداریم که دولت اوباما این قطعنامه را به راه انداخت، از آن حمایت کرد، جمله‌بندی قطعنامه را پیشنهاد کرد و سرانجام آن را به تصویب رساند.» دولت اوباما این ادعای اسرائیل را رد کرده است.

بیشتر بخوانید: قطعنامه سازمان ملل؛ خشنودی فلسطینی‌ها و خشم اسرائیل

رابطه نخست وزیر اسرائیل با باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، از سال‌ها پیش تنش‌زاست. نتانیاهو در ادامه گفت او بسیار خوشحال است که می تواند با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آینده آمریکا همکاری فشرده‌ای داشته باشد.

واکنش‌ فلسطینیان

صائب عریقات، دیپلمات ارشد فلسطینی و رئیس پیشین هیأت تشکیلات خودگردان فلسطین در مذاکرات‌با اسرائیل، روز یکشنبه (۵ دی / ۲۵ دسامبر) از اسرائیل خواست مذاکرات صلح را با فلسطینیان آغاز کند.

عریقات در مصاحبه با رادیوی ارتش اسرائیل گفت شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه جدیدش علیه شرک‌سازی در اسرائیل از اسرائیل خواسته است میان ادامه شهرک‌سازی و آغاز گفت‌وگوهای صلح با فلسطینیان یکی را برگزیند.

عریقات در ادامه گفت: «ما باید گفت‌وگوهای صلح را نجات دهیم. ما باید طرح دوکشور مستقل در کنار هم را نجات دهیم.» گفت‌وگوهای صلح میان فلسطینیان و دولت اسرائیل از سال ۲۰۱۴ میلادی قطع شده است.