در حالی که پرونده‌ی هسته‌ای ایران وارد مرحله‌ی بن‌بست‌گونه‌ای شده، آزمایش‌موشکی این کشور در روز چهارشنبه (۲۵ خرداد) بر شدت انتقادها نسبت به رویکردهای هسته‌ای و نظامی جمهوری اسلامی افزوده است. آمریکا این آزمایش را نشانه‌ی دیگری از بی‌اعتنایی و فاصله‌گیری جمهوری اسلامی نسبت به جامعه‌ی جهانی خوانده و اسرائیل نیز با آن با نگرانی و حساسیت برخورد کرده است.

با این همه، مئیر جاودان‌فر، تحلیل‌گر سیاسی در اسرائیل، می‌گوید که دولت این کشور بیش از آن که از بابت این گونه آزمایش‌ها نگران باشد، حضور دولت احمدی‌نژاد در اریکه قدرت را برای امنیت خود و ثبات منطقه خطرناک می‌بیند. تلاش دولت اسرائیل در حال حاضر، بیش از تکیه بر مولفه‌های نظامی، بسیج امکانات بین‌المللی برای تحریم و زیر فشار گذاشتن دولت تهران است تا این دولت از رویکردهای تحریک‌آمیز خود دست بکشد.

موانع و گشایش‌ها در راه سیاست تحریم

روز چهارشنبه (۱۷ دسامبر) روزنامه اسرائیلی هاآرتص نوشت که اوباما به رهبران چین هشدار داده که اگر در اعمال فشارها علیه ایران همراه نشوند، دولت وی قادر نخواهد بود مانع اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران شود. ولی به نوشته همین روزنامه چین همچنان در همراهی با فشارها علیه ایران تعلل می‌کند.

ترکیه نیز در هفته‌های اخیر، بیش از پیش از گرمی روابطش با اسرائیل کاسته و در عوض با ایران روابط گسترده‌تری برقرار کرده است. به این ترتیب به نظر می‌آید که تلاش اسرائیل برای ایجاد یک جبهه‌ی همبسته بین‌المللی برای اعمال فشار بر ایران همچنان با موانع و مشکلاتی روبروست.

جاودان‌فر ضمن تأیید مشکلات یادشده، می‌گوید که در عین حال، آمریکا و روسیه و اتحادیه اروپا بیش از پیش به سوی همگرایی در اعمال فشار بر ایران پیش می‌روند. او تأکید کمتر اسرائیل بر گزینه نظامی در هفته‌های اخیر و گرایش بیشتر رهبران این کشور به سیاست تحریم ایران را از دو یا سه عامل ناشی می‌داند. اول این که فشارهای اقتصادی بر ایران بی‌اثر نیستند و افزایش آنها آسیب‌پذیری این کشور را فزونتر و امکان تغییر سیاست آن را محتمل‌تر خواهد کرد. تجربه شوروی که نهایتاَ زیر فشارهای اقتصادی تاب مقاومت نیاورد، مثالی است که جاودان‌فر به آن استناد می‌کند.

تردیدها و پرسش‌‌ها

جاودان‌فر در توضیح دلیل دوم می‌گوید که اسرائیل از اصابت موشک‌های ایران یا حزب‌الله به خاک خود چندان نگران نیست، زیرا شمار این موشک‌ها محدود هستند و سیستم دفاعی اسرائیل هم در حدی هست که از پس چنین حملاتی برآید. ولی آنچه که اسرائیل را در رویکرد به گزینه نظامی محتاط می‌کند، حضور گسترده نیروهای متحدان این کشور در افغانستان و عراق است که آنها را در تیررس ایران قرار داده و آسیب‌پذیرشان کرده است. اسرائیل باید به این آسیب‌پذیری توجه داشته باشد و منافع و مصالح متحدان خود را نیز در ارزیابی‌های خود وارد کند.

تحلیل‌گر اسرائیلی عامل سومی را نیز مهم می‌داند: مطمئن‌نبودن شماری از تحلیل‌گران نظامی و سیاسی اسرائیل از کارایی و تأثیر حمله نظامی. این که چنین حمله‌ای شاید به حمایت داخلی و منطقه‌ای از دولت احمدی‌نژاد بیانجامد نیز نکته‌ای است که در هرگونه تصمیم‌گیری برای چنین رویکردی نمی‌توان به آن بی‌توجه بود.

[برای شنیدن فایل صوتی مصاحبه به لینک صوتی پائین صفحه رجوع کنید.]

FW/DK