شعار «انتخابات آزاد» از بیش از دو دهه پیش از سوی بخشی از مخالفان جمهوری اسلامی به عنوان راهی خشونت‌پرهیز برای حل‌وفصل اختلاف‌های سیاسی میان حاکمیت و مخالفان مطرح می‌شد. این شعار در عین‌حال دربرگیرنده پذیرش حق موجودیت و فعالیت آزادانه و قانونی مخالفان و منتقدان و برخورداری از حق سازمان‌دهی و سازمان‌یابی بود. اما هیچگاه از سوی حاکمیت پذیرفته نشد.

اکنون، پس از انتخابات پرمناقشه‌ی ریاست جمهوری سال ۸۸ و حوادث پس از آن که به حذف کامل اصلاح‌طلبان از نهادهای قدرت انجامید، ‌شعار «انتخابات آزاد» به درون محافل و مباحث اصلاح‌طلبان نیز راه یافته است.

سید محمد خاتمی زمستان سال گذشته (۱۳۸۹) برای نخستین‌بار از «انتخابات سالم و آزاد» در کنار «آزادی زندانیان سیاسی» و «ایجاد فضای آزاد برای همه احزاب و گروه‌ها» به عنوان پیش‌شرط‌هایی نام برد که تنها در صورت تحقق آن‌ها اصلاح‌طلبان می‌توانند در انتخابات دوره جدید مجلس در اسفندماه آینده حضور داشته ‌باشند.

نهادهای قدرت در ایران که در سال‌های گذشته هیچگاه در برابر شعار «انتخابات آزاد» مخالفان واکنشی نشان نمی‌دادند، در برابر طرح این شعار از سوی اصلاح‌طلبان رانده‌شده از قدرت به شدت حساسیت نشان دادند.

حسین شریعتمداری مدیرمسئول و نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در روزنامه کیهان خاتمی را «منحرف و خائن» خواند و یدالله جوانی از سرداران سپاه در نشریه صبح صادق، ارگان سپاه ادعا کرد که «انتخابات در جمهوری اسلامی تاکنون آزاد، سالم و رقابتی بوده و بنابراین شرط‌گذاری برای این‌که انتخابات چنین باشد، ظلم و جفا به نظام جمهوری اسلامی تلقی می‌شود».

در تازه‌‌ترین واکنش‌ها به خواست «انتخابات آزاد» از سوی مخالفان و منتقدان حکومت در ایران، یک نماینده‌ی اصول‌گرای مجلس گفته است: «شعار انتخابات آزاد ادامه برنامه فتنه در کشور است و کسانی که این شعار را در پیش گرفته‌اند، به دنبال استقرار نظام لائیک در ایران هستند.»

محمدجواد ابطحی، نماینده خمینی‌شهر در مجلس که از اصول‌گرایان طرفدار احمدی‌نژاد در مجلس و عضو جبهه پایداری است، طرح شعار «انتخابات آزاد» را کار «اصلاح‌طلبان افراطی» دانسته و به خبرگزاری فارس گفته است: «سردادن شعار انتخابات آزاد به معنی آن است که تاکنون انتخابات آزادی در کشور برگزار نشده است.»

پیگیری اصلاح‌طلبان در شعار «انتخابات آزاد»

با وجود این و برغم فشارها و تبلیغات علیه اصلاح‌طلبان، به‌نظر می‌رسد آن‌ها در طرح و طرفداری از شعار «انتخابات آزاد» پیگیرند. بنابر گزارش وبسایت‌های خبری، در تازه‌ترین دیداری که در روزهای اخیر میان سید محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق و عبدالله نوری، وزیر کشور در دولت خاتمی صورت گرفته، آن‌ها بار دیگر بر این شعار تاکید کرده و خواستار «استفاده از فضای انتخابات پیش‌رو جهت تشریح و تبیین اهمیت برگزاری انتخابات آزاد» شده‌اند.

به نظر این دو مقام پیشین جمهوری اسلامی، «برگزاری انتخابات عنوان یکی از حقوق حیاتی و مسلم مردم» است که «حاکمیت تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند شهروندان را از آن محروم کند».

خاتمی و نوری گفته‌اند: «حاکمیت موظف است شرایط را برای برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه آماده کند. برگزاری انتخابات آزاد باید به نحوی باشد که تمام فعالان و جریانات سیاسی که دغدغه‌ای جز حفظ منافع ملی ندارند بتوانند در آن شرکت کنند.»

به اعتقاد دو این چهره اصلاح‌طلب، «عدم برگزاری انتخابات آزاد، عدم نظارت مستقیم و موثر مردم و نیز عدم حضور مطبوعات و رسانه‌های آزاد و مستقل باعث ایجاد فساد گسترده در ارکان حکومت گردیده که این روزها نمونه‌هایی ازآن برای مردم هویدا شده است.»

آنان به «تصمیم گیرندگان اصلی»  در نظام جمهوری اسلامی توصیه کرده‌اند «جهت کوتاه شدن دیوار بی‌اعتمادی میان اکثریت مردم با حکومت، باید فضای امنیتی و اطلاعاتی برچیده شود و نخبگان، فرهیختگان، اصحاب رسانه و مطبوعات مستقل و منتقد، دانشگاهیان و روحانیون بتوانند بدون هیچ نگرانی و محدودیت، مشکلات، کمبودها  و سوء مدریت‌های موجود در حوزه های مختلف را نقد کنند».

MM/JT