در متنی که خبرگزاری کار ایران (ایلنا) به عنوان اطلاعیه‌ی دفتر رئیس مجلس خبرگان منتشر کرده، آمده است: «با توجه به تماس‌های بی‌شمار مردمی مبنی بر صحت و سقم اقامه نماز ‌جمعه این هفته تهران به امامت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به اطلاع می‌رساند؛ رئیس مجلس خبرگان رهبری و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به خاطر جلوگیری از درگیری‌های احتمالی در مراسم سیاسی- عبادی نماز جمعه اقامه نماز نخواهند داشت.»

ساعاتی پیش از انتشار این اطلاعیه، حجت‌الاسلام تقوی، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور، در گفت‌وگو با خبرگزاری نیمه‌رسمی "فارس" خبر داده بود: «آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برای جلوگیری از هر گونه سوء استفاده‌های سیاسی و غیرقابل‌قبول از جایگاه نماز جمعه، خطیب جمعه این هفته تهران نیست.»

خبر رسمی حضور هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه‌ی این هفته، بار نخست در وب‌سایت‌ دفتر وی انتشار یافت، اما یک روز بعد این خبر برداشته شد. بر اساس توضیح سایت هاشمی، برداشتن خبر به دستور خود ایشان صورت گرفته تا مانند همیشه اعلام نام امام جمعه‌ی تهران از سوی "مرجع مرتبط" صورت گیرد.

در این توضیح خبر شرکت هاشمی در نماز جمعه "موثق" اعلام شده بود، بنابراین به‌نظر می‌رسد مخالفان حضور او در نماز جمعه موفق به تغییر نظر او شده‌اند. روز گذشته (یکشنبه ۱۸ مرداد)، حمید‌رضا ترقی، از رهبران موتلفه و از حامیان پروپاقرص احمدی‌نژاد، به روزنامه "خبر" گفت: «حضور هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه این هفته هنوز قطعی نشده است.» ترقی با اشاره به نماز جمعه پیشین هاشمی رفسنجانی، گفت: «در خطبه‌های قبل این انتظار که ایشان کمک کنند به آرامش و وحدت کشور و یک تحلیل هماهنگ‌تر با رهبری ارائه کنند، تحقق پیدا نکرد.»

"نماز جمعه‌ی تاریخی"

هاشمی رفسنجانی در آخرین نماز جمعه‌ی خود که ۲۶ تیرماه برگزار شد، در کنار مردم و معترضان به نتایج انتخابات قرار گرفت و با بحرانی توصیف کردن اوضاع کشور، خواستار آزادی زندانیان سیاسی و دلجویی حاکمیت از خانواده‌های آسیب‌دیدگان حوادث پس از انتخابات شد. رفسنجانی در خطبه‌های خود همچنین خواستار آزادی بحث و گفت‌وگوی همه‌ی طرف‌های درگیر در بحران در صدا و سیما و سپس نظرخواهی از مردم شد.

صدها هزار نفر، از جمله میرحسین موسوی و مهدی کروبی، در این نماز جمعه شرکت داشتند. منابع غیررسمی از حضور بیش از یک میلیون نفر در این نماز جمعه خبر دادند. خبرگزاری‌های بین‌المللی از این نماز به عنوان نمایش سیاسی عظیم "سبزها" علیه حاکمیت جمهوری اسلامی یاد کردند.

با توجه به اعلام قبلی دفتر رفسنجانی مبنی بر حضور قطعی او در نماز جمعه، تحلیلگران انصراف وی را نتیجه‌ی فشار نهادهای قدرت در ایران می‌دانند. پیش از این برخی خبرهای تایید نشده‌ حاکی از این بود که اجازه‌ی حضور هاشمی در نماز جمعه از سوی "دفتر رهبری" صادر خواهد شد.

تحلیلگران می‌گویند، جلوگیری از حضور هاشمی رفسنجانی در نماز جمعه نخستین گام آشکار محافظه‌کاران بنیادگرا در حاکمیت ایران برای محدود کردن امکان حضور و تاثیر وی در معادلات سیاسی ایران است؛ کسی که تا هنگام مرگ آیت‌الله خمینی پرنفوذترین مرد نظام پس از بنیانگذار جمهوری اسلامی بود.

MM/BB