بیش از یک ماه است که مردم معترض در میانمار علیه کودتای نظامی در این کشور به خیابانها آمده و تظاهرات میکنند. طبق برآورد سازمان ملل در پنج هفته گذشته دستکم ۵۰ نفر در جریان سرکوب معترضان در میانمار کشته شدهاند.
تبلیغات
تظاهرکنندگان در میانمار علیرغم خشونت بیش از اندازه پلیس و نیروهای ارتش همچنان به اعتراضاتشان ادامه میدهند. گزارشگر شبکه اول تلویزیون آلمان صف تظاهرکنندگان را که برای مقابله با حملات پلیس سپرهای دستسازشان را بر روی سر میگیرند، به "آرایش جنگی لاک پشتی" متعلق به لژیونرهای روم باستان تشبیه کرده است.
تنها در روز گذشته (هشت مارس / ۱۸ اسفند) در شمال میانمار سه تظاهرکننده دیگر بر اثر شلیک پلیس کشته شدند. تظاهرکنندگانی که پلیس به آنها شلیک میکرد به طعنه فریاد میزدند: "سال نو مبارک!"
مسالمت جویی تظاهرکنندگان اما پلیس را از اعمال خشونت باز نمیدارد. در شبکههای اجتماعی ویدیوهایی منتشر شده که در آن پلیس با باتوم به کسانی که روی زمین نشستهاند، حمله کرده و به طرف تظاهرکنندگان گاز اشکآور پرتاب میکند.
تظاهرکنندگان سعی میکنند با استفاده از کپسول آتشنشانی و کف جلوی اثرات گاز اشک آور را بگیرند.
پلیس همچنان اقدام به بازداشتهای گروهی یا دستگیری شبانه مردم در خانههایشان میکند.
مرگی که مردم را شوکه کرد
مرگ یکی از اعضای مهم حزب آنگ سان سوچی "لیگ دموکراسی"، مردم را شوکه کرد. گزارشگر شبکه اول تلویزیون آلمان در میانمار، عکس خونین این سیاستمدار مقتول را نشانه روشنی از این دانسته که "ارتش در هر زمان و هر حالتی میتواند مردم را زندانی کرده و کاملا بدون دلیل آنها را بکشد".
با این حال خشم مردم از ترسشان بیشتر است. آنها در خیابانها فریاد میزنند: "این وظیفه ماست". در یانگون بزرگترین شهر میانمار، پلیس ۲۰۰ تظاهرکننده مسالمتجو را دستگیر کرد. نیروهای ارتش در بسیاری از شهرها اردو زده و با ورود به بیمارستانها باعث ایجاد رعب و وحشت میان پزشکان، کادر درمانی و بیماران میشوند.
نیروهای امنیتی در خیابانها گوشیهای موبایل مردم را کنترل میکنند. تا کنون مجوز چهار روزنامه لغو شده است. به گفته گزارشگر شبکه اول تلویزیون آلمان این بدان معنی است که ارتش به آزادی بیان و آزادی نشر اطلاعات پایان بخشیده است.
نبش قبر جوان ۱۹ ساله
از سوی دیگر برای جوان ۱۹ سالهای که در تظاهرات با شلیک گلوله کشته شد، دستور نبش قبر صادر شده است. او در هنگام اصابت گلوله تی شرتی بر تن داشت که روی آن نوشته شده بود: "همه چیز درست میشود"..
نیروهای امنیتی ادعا کردهاند که این گلوله از سوی پلیس یا نیروهای ارتش شلیک نشده بوده است.
فرمانده نظامی که از روز اول فوریه با کودتا قدرت را در میانمار در دست گرفته، یک نفر را مامور رسیدگی و تحقیق درباره این موضوع کرده است. آری بن مناشه، یک تاجر سابق اسلحه است که برای موگابه دیکتاتور نظامی سودان و نیز کاندیداهای ریاست جمهوری در کشورهای ونزوئلا، تونس و قرقیزستان کار میکرده است.
این فرد اکنون مأمور شده تا به انجام تحقیقات درباره "وضعیت واقعی در کشور" کمک کند.
روایتی تصویری از نمادها و رنگهای جنبشهای اعتراضی در جهان
بسیاری از جنبشهای اعتراضی در جهان با نماد و رنگی خاص پیوند خوردهاند. در این روزها که میانمار شاهد اعترضات مردمی است، شهروندان از سلام سهانگشتی به نشانه اعتراض استفاده میکنند. نمونههایی از این نمادها به روایت تصویر.
عکس: REUTERS
سلام سهانگشتی
"سلام سه انگشتی" نیز به یکی دیگر از نمادهای معترضان کودتای نظامی در میانمار تبدیل شده است. این نشانه برگرفته از یک فیلم علمی – تخیلی است که نماد مقاومت در برابر دیکتاتوری به شمار میرود و پیشتر در برخی دیگر از کشورهای جنوب شرق آسیا، مانند تایلند نیز به کار رفته بود.
"من نمیتوانم نفس بکشم"؛ این جملهای بود که در تابستان ۲۰۲۰ در پی کشته شدن جورج فلوید، سیاهپوست آمریکایی توسط پلیس خبرساز شد. در سراسر جهان تظاهرات گستردهای در اعتراض به تبعیض نژادی و خشونت پلیس برگزار شد. در این تجمعات و اعتراضات بود که شرکتکنندگان به نشانه اعتراض زانو زدند تا همبستگی خود را به قربانیان تبعیض نژادی نمایش دهند.
عکس: Leonard Ortiz/Orange County Register/ZUMA Wire/picture alliance
مشت گرهکرده
در قرن نوزدهم میلادی مشت گرهکرده سمبل جنبش کارگری بود و بعدها به یکی از سمبلهای جنبش سیاهپوستان در آمریکا بدل شد. در اعتراضات گستردهای که در تابستان ۲۰۲۰ جریان داشت، تظاهرکنندگان پرچمهایی با این نماد نیز به همراه داشتند.
امروز بسیاری از اعتراضات از طریق اینترنت و شبکههای اجتماعی جریان دارند. در روسیه میتوان نمونههایی از این روند را یافت. برای نمونه هشتگی تحت عنوان "ناراحت نباش، پایان خوشی خواهیم داشت" وجود دارد و افراد با پوشیدن لباسی قرمز و پست کردن آن در شبکههای اجتماعی میتوانند همبستگی خود را با آلکسی ناوالنی نشان دهند. یولیا ناوالنی (تصویر) در روز اعلام محکومیت او لباسی قرمز به تن داشت.
عکس: Moscow City Court/Sputnik/picture alliance
مادران روسری سپید
روسری سپید نماد آنان است؛ نماد مادرانی که از سال ۱۹۷۷ بدینسو همواره در میدان مایو در شهر بوئنوس آیرس گرد هم میآیند. آنان از نظامیان پیشین و هم اکنون از مقامهای رسمی دولت آرژانتین جویای سرنوشت فرزندان مفقودشده خود هستند. در دوران دیکتاتوری نظامی در آرژانتین حدود ۱۵ هزار نفر "ناپدید شدند"؛ گمشدگانی که دستگیر و شکنجه شدند و سرانجام به قتل رسیدند.
عکس: picture-alliance/abaca
شادی سبزپوشها
دستمالی سبزرنگ نمادی بود که طرفداران قانونی شدن سقط جنین در آرژانتین به کار میبردند. البته این رنگ تا اندازهای هم به سمبل حقوق بشر و مبارزه در راه برابری حقوق زن و مرد بدل شده است. در دسامبر ۲۰۲۰ بود که پارلمان آرژانتین با قانونی شدن سقط جنین موافقت کرد و جهان شاهد به راه افتادن موجی سبز در آمریکای لاتین بود.
عکس: Alejo Manuel Avila/Le Pictorium agency/ZUMA Wire/picture alliance
جنبش سبز در ایران
پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در خرداد ۱۳۸۸ در اکثر شهرهای ایران اعتراضات گستردهای در اعتراض به نتایج اعلامشده صورت گرفت. معترضان حکومت جمهوری اسلامی را متهم میکردند که محمود احمدینژاد را با تقلب در انتخابات در مقام خود ابقا کرده است. نماد این مخالفان رنگ یا شال سبز بود. این اعتراضات با برخورد خشنوتآمیز نیروهای امنیتی روبرو شد. در جریان این جنبش شمار زیادی کشته و هزاران نفر دستگیر شدند.
عکس: Getty Images
جلیقههای زرد
در سال ۲۰۱۸ فرانسه شاهد اعتراضات گستردهای بود که در مخالفت با سیاستهای امانوئل مکرون، رئیس جمهوری این کشور شکل گرفت. راه پیوستن به جنبش "جلیقهزردها" ساده بود: پوشیدن یک جلیقه زردرنگ، قرار گذاشتن در شبکههای اجتماعی و پیوستن به تجمعات. این جنبش که از لایههای اجتماعی مختلفی شکل گرفت، فاقد تشکیلات بود و از هیچ حزبی پیروی نمیکرد. جریانهای سیاسی چپ و راست افراطی در این جنبش مشارکت داشتند.
عکس: picture-alliance/dpa/K. Zihnioglu
"انقلاب چترها"
در سال ۲۰۱۴ بسیاری از شهروندان هنگکنگ که خواهان دموکراسی بیشتر بودند، راهی خیابانها شدند. این جنبش به "انقلاب چترها" شهرت یافت، چون معترضان برای حفاظت خود از نور خورشید، اسپری فلفل و باتوم پلیس چتر به همراه داشتند.
عکس: AFP/Getty Images/D. de la Rey
گل برای بلاروس
اعتراضات شهروندان بلاروس علیه نتایج اعلامشده انتخابات ریاست جمهوری در ماه اوت ۲۰۲۰ و انتخاب دوباره آلکساندر لوکاشنکو، با برخورد خشونتآمیز نیروهای دولتی روبرو شد. زنان بلاروس در واکنش به این سرکوب با پیراهنهای سفید و گل (بهویژه گلهای سفیدرنگ) به شکل مسالمتآمیز به اعتراضات خود ادامه دادند. "گل بهتر از گلوله است" یکی از شعارهای آنان بود.
عکس: picture-alliance/dpa/V. Sharifulin
انقلاب میخک در پرتغال
پرتغال نزدیک به نیم قرن در دیکتاتوری نظامی به سر برد. تحت حکومت ژنرال کارمونا و بعدها ژنرال سالازار که تا سال ۱۹۷۴ ادامه داشت، شکنجه، سانسور و سرکوب حاکم بود تا اینکه بخشی از ارتش توانست قدیمیترین دیکتاتوری اروپا را سرنگون کند. در آن زمان شهروندان لیسبون در لولههای تفنگهای سربازان گل میخک فرو میکردند تا شادی خود از انقلابی بدون خونریزی را ابراز کنند. این انقلاب به "انقلاب میخک" شهرت دارد.