اعتراضات شدید به اصلاحات مناقشهبرانگیز قضائی در اسرائیل
۱۴۰۱ اسفند ۲, سهشنبه
پارلمان اسرائیل با وجود مخالفتهای گسترده به بررسی لایحه اصلاحات قضائی ادامه میدهد و یک بند آن را تصویب کرده است. منتقدان این لایحه را اقدامی برای تضعیف قوه قضائیه و افزایش دخالت دولت در کار آن میدانند.
تبلیغات
پارلمان اسرائیل (کنست) که اکثریت کرسیهای آن در اختیار ائتلافی از تشکلهای افراطی راستگرا و مذهبی قرار دارد شامگاه دوشنبه، اول اسفند (۲۰ فوریه) در خاتمه یک نشست هشت ساعته بندی از لایحه دولت بنیامین نتانیاهو برای "اصلاح" قوه قضائیه را تصویب کرد.
روز شنبه هزاران شهروند اسرائیلی برای هفتیمن بار طی هفت هفته اخیر به خیابان آمدند و علیه برنامه دولت که هدف آن تضعیف قوه قضائیه ارزیابی میشود اعتراض کردند.
به گزارش خبرگزاری آلمان قرار است پارلمان اسرائیل در سه نشست، لایحه پیشنهادی دولت در مورد دستگاه قضائی را به بحث و رای بگذارد. نتانیاهو در پایان نشست اول در یک پیام توئیتری نوشت این یک "روز باشکوه" است.
عدم حمایت اکثریت شهروندان از لایحه دولت
در مقابل، گروههای اپوزیسیون در پارلمان وعده دادهاند به مبارزه خود برای پاسداری از "روح ملت" ادامه میدهند و دهها هزار نفر روز دوشنبه در مخالفت با مصوبه پارلمان به خیابانها آمدند.
بر پایه تازهترین نظرسنجیها اکثریت شهروندان اسرائیلی یا با اصلاحات مورد نظر دولت مخالف هستند یا خواهان کند شدن این روند برای فراهم شدن زمینه گفتوگوهای ملی درباره آن هستند.
یکی از مناقشهبرانگیزترین بخشهای لایحه اصلاحات قضائی بندی است که به اکثریت نسبی نمایندگان پارلمان امکان میدهد تصمیمهای دیوان عالی قضائی علیه مصوبات آن را لغو کنند.
تضعیف اصل دموکراتیک تفکیک قوا
این اکثریت که اکنون در اختیار ائتلافی از گروههای افراطی است، در صورتی که اصلاحات مورد نظر دولت تصویب شود، اختیارات بیشتری برای انتصاب قاضیان خواهد داشت.
منتقدان معتقدند تغییراتی که دولت نتانیاهو مد نظر دارد باعث تضعیف اصل دموکراتیک تفکیک قوا میشود که از موانع اصلی شکلگیری حکومتهای خودکامه به شمار میرود.
دولت راستگرای افراطی نتانیاهو در تقابل با این انتقادها و اعتراضهای دامنهدار ادعا میکند دیوان عالی در حال حاضر از قدرت زیادی برخوردار است و از این قدرت برای تاثیرگذاری بر سیاست سوءاستفاده میکند.
نقش دیوان عالی در غیبت قانون اساسی مدون
با توجه به این که اسرائیل قانون اساسی مکتوب ندارد و امور حکومت بر مجموعهای از قوانین بنیادی استوار است، نقش دیوان عالی در حمایت از حاکمیت قانون و حفاظت از حقوق شهروندان اهمیت ویژهای دارد.
اعتراضها و انتقادها فقط در تجمعها و تظاهرات خیابانی متجلی نیست بلکه بسیاری از حقوقدانان و سیاستمداران اسرائیلی نیز ناخشنودی خود از این تغییرات را اعلام کرده و نسبت به پیامدهای زیانبار آن هشدار دادهاند.
استر خایوت، رئیس دیوان عالی اسرائیل ماه پیش در اجلاس سالانه مجمع عمومی قانون در شهر حیفا گفته بود تغییرات مورد نظر دولت ضربه مهلکی به هویت دموکراتیک این کشور وارد میکند.
او میگوید این تغییرات اصل تفکیک قوا را مخدوش میکند و به معنای نقض حقوق اساسی شهروندان و محروم کردن دستگاه قضائی از ابزار لازم برای نظارت بر قوه مجریه خواهد بود.
هشدار رئیس جمهوری اسرائیل
اسحاق هرتزوگ، رئیس جمهوری اسرائیل هشدار داده که اگر دولت بدون سازش و توجه به مخالفتها و اعتراضها برنامههای خود برای تغییرات قضائی را پیش ببرد این کشور با خطر فروپاشی حقوقی و اجتماعی روبرو خواهد شد.
نتانیاهو در پیام توئیتری خود با اشاره به این که معترضان به لایحه دولت از صبح روز دوشنبه با بستن خیابانهای اصلی تلاش کردند جلوی ورود نمایندگان احزاب ائتلاف به کنست را بگیرند این اقدام را لگد مال کردن دموکراسی توصیف کرد.
نشست پارلمان در غروب روز دوشنبه نیز بسیار متشنج و پرهیاهو بود. لائیر لاپید، نخستوزیر پیشین اسرائیل و رهبر کنونی فراکسیون اپوزیسون میگوید تاریخ اعضای دولت را به خاطر "ضربه به دموکراسی، به اقتصاد و به امنیت" قضاوت خواهد کرد.
هشدار وزیر دادگستری آلمان
همزمان با این تحولات، مارکوس بوشمن، وزیر دادگستری دولت فدرال آلمان برای نخستین بار از زمان تشکیل دولت نتانیاهو به اسرائیل سفر کرد و بدون اشاره مستقیم به لایحه دولت نسبت به پیامدهای آن هشدار داد.
این سیاستمدار حزب لیبرال دموکرات شامگاه دوشنبه در جریان گشایش نمایشگاهی در تلآویو گفت: «درس گرفتن از تاریخ به معنای شناختن این مسئله است که اگر کسی خواستار تغییر قواعد رقابت دموکراتیک و همکاری نهادهای قانونی است باید در پی یک اکثریت گسترده باشد.»
پس از انتخابات پارلمانی اسرائیل در ماه نوامبر ۲۰۲۲ حزبهایی که دولت ائتلافی را تشکیل دادهاند تنها ۶۴ کرسی کنست را در اختیار گرفتند که در مناسبات پارلمانی اکثریتی شکننده محسوب میشود. در آلمان تغییر در قانون اساسی فقط با موافقت دو سوم نمایندگان پارلمان و شورای فدرال ممکن است.
وزیر دادگستری دولت فدرال آلمان میگوید به همین دلیل تغییر قانون اساسی در این کشور فقط زمانی ممکن است که بخشی بزرگی از اپوزیسیون به ضرورت این کار باور داشته باشند.
دولت نتانیاهو در ابتدای کار خود با چالشهایی با دیوان عالی روبرو شد که مهمترین آنها تا کنون رای دیوان به کنار گذاشتن یکی از وزیران کابینه به دلیل سابقه محکومیت کیفری بوده است.
اسرائیل؛ ۷۰ سال پس از اعلام موجودیت
دولت اسرائیل ۷۰ سال پیش اعلام موجودیت کرد. نقطه عطفی در تاریخ یهودیان پس از تجربه هولوکاست. دویچه وله در این گالری نگاهی دارد به رویدادهای مهمی که تاریخ اسرائیل را ظرف این ۷۰ سال شکل دادند.
عکس: Imago/W. Rothermel
امیدی دیرینه برای پیروزی
داوید بن گوریون، کسی که پس از تشکیل دولت اسرائیل به عنوان نخستین نخستوزیر کشور انتخاب شد، روز ۱۴ ماه مه ۱۹۴۸ استقلال دولت اسرائیل را اعلام کرد. او درباره امید دیرینه یهودیان گفت: «مردم یهود بهرغم پراکندگی خود هرگز سرزمین موعود را از یاد نبردند و هیچگاه از نیایشهای خود برای فرارسیدن روز بازگشت چشمپوشی نکردند. بازگشتند تا آزادی سیاسی خود را احیا کنند.»
عکس: picture-alliance/dpa
روزگار سیاه
گرچه باور به سرزمین موعود در تورات ریشه دارد، اما جنایات هولوکاست نیز نقشی مهم در شکلگیری دولت اسرائیل داشت. رژیم نازی در دوران جنگ جهانی دوم اقدام به کشتار ۶ میلیون یهودی در سراسر اروپا نمود. آنانی که از اردوگاههای مرگ جان سالم بهدر برده بودند نیز مورد استثمار وحشیانه قرار گرفتند و ناگزیر تن به کار اجباری دادند. این تصویری است از کسانی که از اردوگاه آشویتس جان سالم بهدر بردند.
عکس: picture-alliance/dpa/akg-images
"نکبت فلسطینیان"، تعبیر اعراب از استقلال اسرائیل
واژه "نکبت" واژهای است که فلسطینیها و هوادارانشان برای توصیف استقلال اسرائیل به کار میبرند. زمانی که مهاجران یهودی برای تشکیل دولت خود به فلسطین آمدند، ۷۰۰ هزار عرب ناگزیر به فرار و ترک زادگاه خود شدند. تولد دولت اسراییل همانهنگام سرآغاز بحران خاورمیانه بود. مناقشهای که پس از ۷۰ سال و بهرغم تلاشهای بسیار، کماکان حل نشده باقی مانده است.
عکس: picture-alliance/CPA Media
زندگی در کیبوتسها
کیبوتس به زبان عبری به معنی جمع و تعاون است. کیبوتسها دهکدههای اشتراکی بودند که پس از اعلام استقلال در سراسر اسرائیل تشکیل شدند. اداره بسیاری از این کیبوتسها برعهده نیروهای سکولار و سوسیالیستهای یهودی بود. آنان بر آن بودند تا باور خود را از جامعه اشتراکی تحقق بخشند.
عکس: G. Pickow/Three Lions/Hulton Archive/Getty Images
دولت در جنگ
تنش حاکم بر مناسبات اسرائیل با همسایگان عرباش به جنگ ۶ روزه در ماه ژوئن ۱۹۶۷ انجامید. اسرائیل با دست یازیدن به چند حمله ناگهانی موفق شد مقاومت نیروهای نظامی مصر، اردن و سوریه را در هم شکند و مناطقی از شبه جزیره سینا، نوار غزه، کرانه باختری رود اردن، شرق اورشلیم و بلندیهای جولان را به تصرف خود در آورد. این پیروزی منجر به اشغال این سرزمینها و از اینرو منجر به تشدید تنش و مناقشه شد.
عکس: Keystone/ZUMA/IMAGO
شهرکسازی در مناطق مورد مناقشه
سیاست شهرکسازی دولت اسرائیل به مناقشه با فلسطینیان دامن زده است. سیاستمداران فلسطینی با اشاره به سیاست شهرکسازی اسرائیل، دولت این کشور را متهم میکنند که با چنین سیاستی، عملا امکان ایجاد یک دولت فلسطینی در آینده را نابود میکند. اسرائیل تا امروز همواره با این استدلال که سیاست شهرکسازی تضمینی برای امنیت این کشور بوده و امری قانونی است، به انتقادهای جامعه جهانی توجهی نکرده است.
عکس: picture-alliance/newscom/D. Hill
خشم، نفرت و سنگ: انتفاضه اول
در زمستان سال ۱۹۸۷، فلسطینیان به یک اعتراض تودهای دست زدند. ناآرامیها از نوار غزه به شرق اورشلیم و همچنین کرانه باختری رود اردن نیز گسترش یافت. ناآرامیها کاهش یافت و به توافقنامه اسلو راه برد؛ یعنی به نخستین توافق مستقیم بین دولت اسرائیل و جنبش آزادیبخش فلسطین که نمایندگی فلسطینیان را برعهده داشت.
عکس: picture-alliance/AFP/E. Baitel
و صلح؟
رئیس جمهوری وقت آمریکا، بیل کلینتون به عنوان میانجی و اسحاق رابین و یاسرعرفات در مذاکرات صلح شرکت کردند. نتیجه توافق اسلو یک، به رسمیت شناختن متقابل بود. این توافقنامه به امیدهای فراوانی برای حل مناقشه فلسطینیان و اسرائیل دامن زده بود. اما ترور رابین دو سال پس از توافق اسلو، ضربهای جدی بر مذاکرات صلح بین طرفین بود.
عکس: picture-alliance/CPA Media
جای خالی رابین
یک یهودی افراطی و بنیادگرا روز ۴ نوامبر سال ۱۹۹۵ اقدام به ترور رابین نمود. رابین در جریان راهپیمایی صلح در تلآویو هدف گلوله واقع شد و به قتل رسید. ترور رابین به نزاع اجتماعی در جامعه اسرائیل دامن زد. این ترور جامعه اسرائیل را به دو بخش تقسیم کرد. در یکسو نیروهای سکولار و معتدل و در سوی دیگر نیروهای تندرو و مذهبی. این عکس شیمون پرز، جانشین رابین را در کنار جای خالی او تصویر میکند.
عکس: Getty Images/AFP/J. Delay
یک سخنرانی تاریخی
مناسبات اسرائیل با آلمان پس از فروپاشی ناسیونال سوسیالیسم در آلمان نیز تیره ماند. در فوریه سال ۲۰۰۰، برای نخستین بار، رئیس جمهوری آلمان، یوهانس رآو، در پارلمان اسرائیل به زبان آلمانی سخنرانی کرد. سخنرانی که برای هر دو طرف، چالشی بزرگ بود. بهویژه برای کسانی که از هولوکاست جان سالم بهدر برده بودند. اما همین اقدام گام بزرگی در راستای عادی سازی مناسبات پس از جنایات فراموش ناشدنی نازیها بود.
عکس: picture-alliance/dpa
دیوار اسرائیل
در سال ۲۰۰۲، در سایه موج جدید خشونت برخاسته از انتفاضه دوم، اسرائیل اقدام به احداث یک دیوار ۱۰۷ کیلومتری نمود. دیواری بین اسرائیل و مناطق فلسطینینشین در کرانه باختری رود اردن. گرچه این دیوار از دامنهی خشونت کاست، اما برای این مناقشه سیاسی راه حلی نبود. بر درازای این دیوار به مروز زمان افزوده شد و حال قرار است که طول آن به ۷۰۰ کیلومتر برسد.
عکس: picture-alliance/dpa/dpaweb/S. Nackstrand
ادای احترام به قربانیان هولوکاست
هایکو ماس، وزیر امور خارجه دولت کنونی آلمان، خواستار مناسبات بهمراتب بهتری با دولت و مردم اسرائیل است. از همین رو، نخستین سفر او در مقام ریاست بر وزارت امور خارجه آلمان به اسرائیل بود. او ماه مارس سال ۲۰۱۸ به اسرائیل رفت و به قربانیان هولوکاست در ید وشم (تپه یادبود) واقع در بلندیهای اورشلیم ادای احترام کرد.