سفر ابراهیم رئیسی به نیویورک با اعتراضات سراسری به خاطر مرگ مشکوک مهسا امینی همزمان شده است. او همچنین یکی از اعضای "هیات مر گ" اعدامهای سال ۱۳۶۷ به شمار میرود. فعالان مدنی و سیاسی به حضور رئیسی در سازمان ملل معترضند.
تبلیغات
به نظر میرسد که مرگ مشکوک مهسا امینی باعث نزدیکی معترضان و مخالفان جمهوری اسلامی به یکدیگر شده است و علاوه بر سازمان ها و احزاب سیاسی، برخی از چهرههای سرشناس را هم به موضعگیری و فراخوان به شرکت در تجعمات اعتراضی علیه او واداشته است.
در این راستا از جمله فراخوانی برای اعتراض به حضور ابراهیم رئیسی در مقر سازمان ملل منتشر شده است که افراد گوناگونی از آن حمایت کردهاند.
حامد اسماعیلیون، از دادخواهان و سخنگوی انجمن خانواده قربانیان پرواز پیاس ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین در اینستاگرام نوشت: «آدمکشی که باید پشت میلهها باشد امروز پا به نیویورک گذاشت. صادر کردن ویزا برای این آدمکش لکهی ننگی در دامان دنیای آزاد است و باید به پرسش گرفته شوند.»
اسماعیلیون تاکید کرده است که وظیفه خود میداند، از هر امکانی برای اطلاعرسانی در باره آنچه که امروز "در سقز، دیواندره، تهران، سنندج، بیجار و شهرهای دیگر" میگذرد روشنگری کند.
او قصد دارد در این راستا روز چهارشنبه، ۲۱ سپتامبر در تظاهرات علیه حضور رئیسی در نیویورک شرکت کند.
دعوت ابی
ابراهیم حامدی (ابی)، خواننده سرشناس ایرانی نیز برای شرکت در این حرکت اعتراضی دعوت کرده است. او در اینستاگرام نوشت:« یایید خشم خود را به جهانیان نشان دهیم. بیایید اعتراض کنیم به حضور جلاد هیئت مرگ در سازمان ملل. بیایید اعتراض کنیم به تریبون دادن به حکومتی که ملت ما را کشته و غارت کردهاند. به خاطر مهساها در اعتراضات شرکت کنید و همراه اعتراضات شهرهای ایران شویم.»
داریوش اقبالی (داریوش) نیز در یکی از کنسرتهایش با اشاره به مرگ مشکوک مهسا امینی از ایرانیان داخل و خارج کشور خواست، با ایجاد همبستگی قدرت خود را در برابر فشارهای حکومتی تقویت کنند.
داریوش در صفحه اینستاگرام خود نوشت:«اگر آن روز که ندا را در خیابانهای تهران کشتند، اصفهان برخاسته بود، اگر آن روز که ساچمهها به صورت کشاورزان اصفهانی نشست، اهواز برخاسته بود، اگر آن روز که متروپل فرو ریخت، مازندران برخاسته بود، اگر آن روز که به دختران مشهدی گاز فلفل زدند، کرمان برخاسته بود، امروز شاهد مرگ مظلومانه مهسا نبودیم. همبستگی یعنی این: باید ایران برخیزد تا بساط ظلم، ستم و تاریکی جمع شود. تا زمانی که هر گوشه برای خود اعتراض کند، دژخیم در سرکوب موفق میشود».
رئیسی بامداد دوشنبه، ۲۸ شهریور برای حضور و سخنرانی در هفتادوهفتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد عازم نیویورک شد. دیدار با گوترش، دبیرکل سازمان ملل و سران برخی کشورها و حضور در جمع برخی از ایرانیان مقیم آمریکا از جمله برنامههای سفر رئیسی است.
او بعدازظهر دوشنبه به وقت محلی در یکی از نشستهای سازمان یونسکو در رابطه با "سند ۲۰۳۰" یا "اهداف توسعه پایا" سخنرانی کرد.
رئیسی اظهار داشت که جمهوری اسلامی "سند تحول بنیادین آموزش و پرورش" خود را "با ابتنا به فلسفه تربیتِ ایرانی- اسلامی" و بدون اتکا به رویکردهای سکولار در سند ۲۰۳۰ تدوین کرده است.
او در سخنرانی خود برتعهد جمهوری اسلامی به "تربیت و ارزشهای فرهنگی و دینی" تاکید ورزید.
ساعاتی بعدتر میان رئیسی و امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه دیداری صورت گرفت.
این نخستین دیدار رئیسی با یکی از رهبران کشورهای غربی در اولین سفر او به یک کشور غربی است.
به نوشته خبرگزاری ایرنا، رئیسی در ملاقات با مکرون سه کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان را متهم کرده است که به "تعهدات برجامی" خود عمل نکردهاند.
هنوز منابع فرانسوی در باره محتوای دیدار مکرون و رئیسی خبری منتشر نکردهاند.
ابراهیم رئیسی و اعدامهای سال ۶۷ به روایت تصویر
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران شده است. وظیفه او اما در ۲۷ سالگی بعنوان معاون دادستان عضویت در هیئتی بود که حکم اعدام هزاران زندانی سیاسی را بدون محاکمه صادر کرد. گزارش تصویری زیر مروری است بر آن جنایت و دستاندرکارانش.
عکس: IHR
دادستان در ۲۰ سالگی؟
ابراهیم رئیسی که رئیس جمهور ایران شده، مدت کوتاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت قضایی خود را در ۲۰ سالگی به عنوان دادستان کرج و سپس همدان آغاز کرد. او در سال ۱۳۶۴ به تهران منتقل شد و جانشین دادستان این شهر شد. رئیسی در این سمت عضو "هیئت مرگ" شد و احکام اعدام هزاران نفر را امضا کرد. (عکس در کنار اسدالله لاجوردی، رئیس پیشین زندان اوین و دادستان انقلاب تهران و اسدالله جولایی)
عکس: Keyhan
جنایتی بزرگ در تاریخ نوین ایران
طی دوماه مرداد و شهریور سال ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی که حتی بعضی از آنها مدت محکومیت خود را به اتمام رسانده بودند ولی همچنان زندانی بودند و به اصطلاح "ملی کشی" میکردند، اعدام شدند. تعداد دقیق اعدامها هرگز فاش نشد. تعداد قربانیان این واقعه نزد مراجع مختلف متفاوت و تا ۴۴۸۴ نفر تخمین زده میشود. گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل تعداد زندانیان سیاسی اعدامشده را دستکم ۱۸۷۹نفر اعلام کردهاست.
عکس: IHR
پیشزمینه تاریخی
در مورد علل اعدامهای دستهجمعی در تابستان سال ۶۷ نظرات مختلفی وجود دارد: برخی معتقدند این اعدامها نتیجه جدال جمهوری اسلامی با سازمان مجاهدین ومشخصا واکنش به عملیات "فروغ جاویدان" بوده است. روایت قویتر اما این است که کشتار زندانیان سیاسی از قبل برنامهریزی شده بود، به خصوص که زندانیان اعدام شده فقط اعضای مجاهدین نبودند، بلکه از اعضای گروههای چپ همچون راهکارگر، فدائیان و حزب توده نیز بودهاند.
عکس: Akhbar-rooz
حکم آیتالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی
پس از قبول قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل و متعاقب آن حمله سازمان مجاهدین و عملیات "مرصاد" ، روح الله خمینی در حکمی افرادی را مامور بررسی مجدد وضعیت زندانیان کرد و نوشت:« کسانی که در زندانهای سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و میکنند، محارب و محکوم به اعدام میباشند و تشخیص موضوع نیز در تهران با رای اکثریت آقایان حجتالاسلام نیری و جناب آقای اشراقی و نمایندهای از وزارت اطلاعات میباشد».
عکس: Eghtesadnews.ir
نقش سید احمد خمینی در صدور حکم قتلعام
آیتالله منتظری که در آن زمان جانشین آیتالله خمینی، رهبر جمهوری اسلامی بود در خاطرات خود که سالها بعد منتشر کرد مینویسد که "در آن زمان گفته میشد که نامه اول به خط سید احمد خمینی نوشته شدهاست و در مورد نامه دوم هم آشکارا دستخطِ سؤالکننده و پاسخ دهنده نامه یکسان است". آیتالله منتظری به علت انتقادهایش از سمت خود غزل شد و در حصر خانگی درگذشت.
عکس: jamaran.ir
اعضای هیئت مرگ
گرچه در حکم خمینی از اسامی مرتضی اشراقی (سمت راست- دادستان تهران)، حسینعلی نیری (رئیس هیئت – نفر وسط) و مصطفی پور محمدی (نماینده سازمان اطلاعات- سمت چپ) یاد شده، اما ابراهیم رئیسی (معاون دادستان- پائین سمت راست) و اسماعیل شوشتری (رئیس سازمان زندانها – پائین سمت چپ) نیز در جلسات و صدور احکام حضور داشتند. ابراهیم رئیسی در آن زمان ۲۷ ساله بود.
عکس: Iranhr
آغاز اعدامها
یرواند آبراهامیان تاریخنگار ایرانی مینویسد: «روز جمعه ۲۸ تیرماه ۱۳۶۷ درهای زندانها بسته و تلفنها قطع شد. تلویزیونها را از برق کشیدند و از توزیع نامهها، روزنامهها و بستههای دارویی خودداری ورزیدند. ساعات ملاقات حذف شد و بستگان زندانیان را از حول و حوش زندانها پراکنده ساختند. رفتوآمد زندانیان به مکانهای عمومی مانند درمانگاهها، کارگاهها، قرائت خانهها، تالارهای تدریس و حیاطها ممنوع شد.»
عکس: Private
سئوالات مرگ و زندگی
به گفته آبراهامیان، هیئت اعدام در تهران به زندانیان اطمینان میدادند که چند سؤال برای "اعطای عفو عمومی" میپرسند. در مورد مجاهدین میپرسیدند "آیا حاضر به معرفی یاران سابق خود در برابر دوربین هستید؟"، "آیا حاضر هستید به خط مقدم رفته و از روی مینهای دشمن عبور کنید؟" و در مورد چپ گرایان، "آیا حاضرید علنی ماتریالیسم تاریخی را نفی کنید؟"، "آیا حاضر به نفی اعتقاد گذشتهتان در مقابل دوربین هستید؟"
عکس: Iran-emrooz.net
اعدام با طناب دار
به گزارش شاهدان عینی "هیئت اعدام" در صورت عدم رضایت از پاسخها، فوراً دستور انتقال به اتاقی برای نوشتن وصیتنامه را میداد و سپس زندانیان در دستههای شش نفری و با چشمان بسته به دار آویخته میشدند.
عکس: picture-alliance/NurPhoto/S. Hosseini
دفن در گورهای دستهجمعی
اعدام شدگان بدون اطلاع به خانوادهها، در گورهای دستهجمعی به خاک سپرده میشدند. بیشتر خانوادهها نیز پس از چند ماه خبردار شدند که فرزندانشان اعدام شدهاند.
عکس: DW/S. Montazari
اعتراض آیتالله منتظری
آیتالله احمد عابدینی در خاطراتش میگوید: «بنا شد نزد آیتالله منتظری برویم و بخواهیم موقتاً سکوت کند. او جواب داد: افرادی که محاکمه شدهاند و در زندانند و دوران محکومیت خود را به سر میبرند و جرم جدیدی مرتکب نشدند، به چه دلیل باید دوباره سوال و جواب کرد و سپس اعدام؟ گروهی از منافقان به ایران حمله کردهاند، این چه ربطی به زندانیان دارد؟ میگویید در این امور من سکوت کنم؟».
عکس: DW/A. Amini
"شما را در آینده جزء جنایتکاران درتاریخ مینویسند"
براساس فایل صوتی منتشر شده، آیتالله حسینعلی منتظری در یک جلسه حضوری در مرداد ۱۳۶۷ با حضور اعضای هیئت اعدامها، یعنی حسینعلی نیری (حاکم شرع وقت)، مرتضی اشراقی (دادستان وقت)، ابراهیم رئیسی (معاون وقت دادستان) و مصطفی پورمحمدی (نماینده وقت وزارت اطلاعات در زندان اوین) به آنها میگوید که "شما را در آینده جزء جنایتکاران در تاریخ مینویسند".
عکس: Getty Images
حمید نوری، در زندان سوئد
از جمله کسانی که در زمان اعدامهای مخالفین سیاسی دهه شصت نقش موثری داشت، میتوان به حمید نوری اشاره کرد که دادیار وقت زندان گوهردشت کرج بود. او که در آن زمان با نام مستعار "عباسی" احکام ناعادلانهای را علیه بسیاری صادر کرده، مدتی پیش در سوئد شناسایی، بازداشت و در یک روند قضایی تفهیم اتهام شده است.
عکس: Iraj Mesdaghi
سایه جنایت بر ریاست جمهوری
سازمان عفو بینالملل پس از انتخاب ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری اسلامی با اشاره به اعدام هزاران زندانی سیاسی در تابستان ۶۷ خواستار آن شد که رئيسی، "به خاطر جرائم بینالمللی" تحت تعقیب کیفری قرار گیرد.
رئیسی؛ مدافع حقوق بشر؟
خبرنگار شبکه تلویزیونی الجزیره در اولین نشست خبری پس از انتخابات از ابراهیم رئیسی در مورد نقش او در اعدامهای ۶۷، قرار گرفتن در لیست تحریمهای حقوق بشری و درخواست محاکمه او از سوی نهادهای فعال حقوق بشر پرسید. مترجم این نشست از ترجمه کامل این سوال خودداری کرد. رئیسی بدون اشاره به نقشاش در اعدامها گفت: « تمام اقداماتی که من در مدت مسئولیتم انجام دادم همواره در جهت دفاع از حقوق بشر بوده است.»