اعتراض به "استفاده ابزاری" از روانپزشکی در احکام حجاب
۱۴۰۲ تیر ۲۹, پنجشنبه
رؤسای چهار انجمن سلامت روان کشور در نامهای به محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، به "استفاده ابزاری" از روانپزشکی در دادگاهها جهت صدور احکامی علیه برخی زنان هنرمند مخالف حجاب تحمیلی اعتراض کردند.
تبلیغات
روسای چهار انجمن علمی "سلامت روان کشور در نامهای به غلامحسین محسنی اژهای، رئیس قوه قضاییه، به "استفاده ابرازی" قاضیهای دادگاه از روانپزشکی در احکام صادره علیه زنان مخالف با حجاب اجباری اعتراض کردند.
در این نامه آمده است: «سوءاستفاده از روانپزشکی و روانشناسی تاریخی طولانی و تأسفبار دارد. برچسب زدن بر بردههای نافرمان با تشخیص روانپزشکی در آمریکا و حبس طویلالمدت مخالفان کمونیسم در بیمارستانهای روانی شوروی تنها دو نمونه از موارد سوءاستفاده در تاریخ بشر است.»
در روزهای اخیر علیه افسانه بایگان، آزاده صمدی و لیلا بلوکات، سه بازیگر زن به دلیل سرپیچی از رعایت حجاب تحمیلی احکامی مانند مراجعه به مراکز روانشناسی جهت درمان "بیماری روحی شخصیت ضدخانواده" صادر شده است.
کانون کارگردانان و اتحادیه تهیهکنندگان سینمای ایران نیز در بیانیه مشترکی حکم صادر شده در قوه قضائیه برای آزاده صمدی، بازیگر سینما و تلویزیون را محکوم کردند و آن را "توهین به شعور تمام اهالی سینما" خواندند.
در بیانیه آمده است که برخی از قضات دادگستری "در احکامی عجیب که با قوانین جمهوری اسلامی نیز سازگاری ندارند"، زنانی را که بدون حجاب اجباری در عرصه عمومی ظاهر شدهاند، مجازات میکنند.
این دو نهاد در بیانیه خود خواستهاند تا هر چه زودتر جلوی این حکم گرفته شود و بابت توهینی که به درک اهالی سینما شده عذرخواهی شود.
حکم مراجعه به روانشناس، نظافت و شستن میت برای زنان
قوه قضاییه با احکامی چون مراجعه به روانشناس و کارکردن به عنوان نظافتچی و شستن میت تلاش میکند مانع حضور زنان بدون حجاب اجباری در اماکن عمومی شود.
پیش از این نیز با جریمههای نقدی، حبس و اخراج از کار تلاش شده بود از حضور زنان ناقض حجاب تحمیلی در اماکن عمومی جلوگیری شود. با این حال تلاشهای قانونی و فراقانونی هنوز نتوانسته زنان ایران را به وضعیت پیش از ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ که آغاز خیزش مردمی سراسری بود برگرداند.
احکامی که علیه زنان صادر شده از موضوعهای داغ شبکههای اجتماعی شده و بحثهای زیادی از منظر روانشناسی و حقوقی را برانگیخته است.
حکم مراجعه به روانشناس از نظر روانشناسی و حقوقی
هانیه زائر رضایی، روانشناس از منظر اخلاق پزشکی حکم این سینماگر را بررسی میکند و میگوید: «حتی اجازه نداریم بیماری کسی را بدون اجازه خود فرد به اعضای خانوادهاش بگوییم، بنابراین در بهترین حالت اگر این تشخیص درست باشد ما اجازه نداریم طوری بیماری را اعلام کنیم که همه بدانند.»
کامبیز نوروزی، حقوقدان هم میگوید این که کسی بیمار است یا دچار بیماریهای روحی و روانی است توهین نیست اما نکته مهم این است که قاضی چگونه فهمیده متهم پرونده دچار بیماری روحی است؟
او نتیجه میگیرد که قاضی "شخصاً چنین تشخیصی" داده است.
وکیل سپیده قلیان: دادگاه چون موکلم حاضر به پوشیدن چادر نبود برگزار نشد
امیر رئیسیان، وکیل سپیده قلیان، فعال مدنی زندانی در مصاحبه با "شبکه شرق" گفته است، موکلش به علت اینکه قرار بود دادگاه به صورت علنی برگزار شود و دفاعیات و توضیحاتش برای اولین بار در دادرسیها به سمع و نظر مردم برسد، قانع شده بود که از روسری استفاده کند.
به گفته رئیسیان، دادگاه اما اصرار داشته است قلیان بجای روسری از چادر استفاده کند و در نتیجه موکلش موافقت نکرده و دادگاه برگزار نشده است.
قرار بود صبح روز چهارشنبه ۲۸ تیر (۱۹ ژوئیه) دادگاه سپیده قلیان، کنشگر مدنی و فعال کارگری برگزار شود.
خانم قلیان پیشتر گفته بود در "دادگاه نمایشی جمهوری اسلامی" که در پی شکایت "بازجو-خبرنگار آمنه سادات ذبیحپور" برگزار میشود، شرکت نخواهد کرد، اما پس از آن که مطلع شد دادگاه علنی است، در نامهای اعلام کرد که در آن حضور خواهد یافت و "در این بیدادگاه" از خود دفاع خواهد کرد.
امیر رئیسیان گفته است که سرنوشت پرونده موکلش اکنون به برگزاری جلسه بعدی دادگاه موکول میشود و بنا شده که دادگاه جلسه بعدی را تشکیل دهد و تاریخ آن را بعدا اعلام کند. این وکیل دادگستری اما احتمال میدهد جلسه بعدی دیگر علنی نباشد.
به نوشته شرق، آمنه سادات ذبیحپور شاکی پرونده به دادگاه نیامد.
سپیده قلیان ۲۴ اسفند سال گذشته، تنها چند ساعت پس از آزادی از زندان اوین به خاطر سردادن شعار "خامنهای ضحاک، میکِشیمت زیر خاک" مجددا به زندان برگردانده شد.
قلیان نخستین بار در جریان اعتراضات کارگری ۱۳۹۷ خوزستان همراه اسماعیل بخشی و شماری از کارگران شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت تپه بازداشت شده بود.
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. همزمان با روز جهانی زن، شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.