گزارشها در مورد تبعیض و محرومیت در کردستان

چشم‌دیدها، گزارش‌ها و آمارها نشان می‌دهند که مردم مناطق کردنشین به شدت فقیرند، فقیرتر از بسیاری نقاط دیگر ایران. به گفته دکتر بایزید مردوخی استاد دانشگاه و از اعضای "جبهه متحد کرد" درصد شاخص فقر در کشور ۱۸ درصد و در استان کردستان ۰۷/۳۱درصد است.

دکتر بهاءالدین ادب، نماینده مجلس ششم و از مؤسسان "جبهه متحد کرد" می‌گوید مردم کردستان با ملغمه ای از مشکلات اقصادی و تبعیض های قومی روبرو هستند، با این حال: «نگرش حکومت به مناطق کردنشین یک نگرش امنیتی‌ست. در کردستان حتا صحبت کردن از حقوق مصرح در قانون اساسی فعلی جمهوری اسلامی ایران و یا قوانین دیگر، که در آنها برای مردم ایران در حقیقت حقوقی در نظر گرفته شده، جرم تلقی می‌شود. و این نگرش امنیتی به کرد و کردستان و به مناطق کردنشین اصولا منشأِ همه‌ی این مطالب است، وگرنه مردم کرد که همیشه با یک توهماتی از طرف دستگاه حاکمه روبه‌رو هستند."

توهمی که از آن سخن می‌رود زدن برچسبِ تجزیه طلبی به مردم کردستان است. بهاءالدین ادب می‌گوید این اتهامی است که اِعمال خشونت نسبت به مردم را توجیه میکند، درحالی‌که: «اینجا خانه اصلی کردهاست و سرزمین اصلی کردها. متأسفانه توهماتی نظیر تجزیه‌طلبی و امثالهم همیشه باعث شده با آن عینک تیره سیاه به این مردم نگریسته شود و این نوع حرکات هم، یعنی بگیر و ببند و کشت و کشتارها، قطعاً جواب مسئله را نخواهد داد؛ کما اینکه چندین دهه، اِعمال این نوع حرکت‌، این نوع تاکتیک و این استراتژی، نتوانسته است راه به جایی ببرد. مردم حقوق قانونی خودشان را می‌خواهند، مردم می‌خواهند بگویند ما از کسی برتر نیستیم و از کسی هم کمتر نیستیم. تبعیض، تحقیر را تحمل نمی‌کنند و قطعا حقوق خودشان را مطالبه، حقوق قانونی خودشان را مطالبه می‌کنند.»

"جبهه متحد کرد" این مطالبات را دستیابی مردم کردستان به فضایی مناسب برای بهره‌برداری از امکانات مادی و انسانی خود در زمینه ارتقای امنیت انسانی و سرمایه اجتماعی و ایجاد چشم اندازی امید بخش برای آینده می‌داند. بهاءالدین ادب می‌گوید: «ولی معمولا این مطالبات قانونی و برحق که به‌صورت مسالمت‌آمیز هم اکثرا مطرح می‌شود، توسط حکومت به خشونت کشیده می‌شود، به زندانی کردن افراد و به خون کشیدن تجمع‌های آرام. نتیجه، این خشونتی‌ست که تحمیل می‌شود به مردم."

در این مورد البته کسی مدعی نشده است که این خواستها در سایر مناطق ایران تحقق یافته، و فقط در کردستان متحقق نگشته است.

بیانیه "جبهه" همچنین تأکید می‌کند که: «نرخ بیکاری در مناطق کردنشین، به ویژه در میان دانش آموختگان مراکز آموزش عالی کشور، همچنان سیر صعودی دارد و با سیاست هایی که دولت در پیش گرفته است این روند تداوم خواهد یافت. تشدید نگاه امنیتی و ناامن جلوه دادن کردستان موجب شده است بخش خصوصی داخلی و خارجی از سرمایه گذاری در این مناطق هراسان و صاحبان محلی سرمایه های کوچک هم از سرمایه گذاری در این مناطق گریزان شوند . مجموعه عوامل فوق موجب شده که شاخص رشد اجتماعی و فرهنگی سال به سال سقوط کرده و نتایج آن در منطقه به صورت اعتیاد ، بزهکاری ، خودکشی و خودسوزی و ... بروز می نماید.»

در رابطه با بروز این گونه عوارض تاشی از نابسامانی‌های اجتماعی، "سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان" نیز در آخرین اطلاعیه های خود خبر از خودکشی و خودسوزی شش زن و مرد در ارومیه، مریوان، سنندج و سردشت می‌دهد. بنابر گزارشها به همه اینها باید ایجاد ناامنی های روانی و اجتماعی برای شهروندان کرد را نیز اضافه کرد. سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان گزارش می‌کند که در روزهای اخیر بدرفتاری با زنان به خاطر "بدحجابی" در کردستان شروع شده است. این سازمان در بیانیه شماره ۷۶ خود به استقرار پلیس شرع اسلامی در خیابانها، بازارها، معابر، کوچه ها و گذرگاه ها اشاره میکند که پوشش دختران و زنان کرد را تحت نظر قرار داده اند و اقدام به دستگیری و آزار آنان کرده اند، به‌طوریکه در مواردی برخی شهروندان به دلیل شدت جراحت ناشی از خشونت پلیس روانه مراکز درمانی شده اند.

اخبار در مورد نا‌آرامی در شهرهای آذربایجان

خبرهای چند روز گذشته هم چنین حکایت از نا‌آرامی در شهرهای آذربایجان دارند. درسایت های مختلف اینترنتی به دستگیری ها وسیع اشاره شده. پیمان پاک مهر خبرنگار از تبریز اخبار درج شده در سایت های اینترنتی مبنی بر تظاهرات گسترده در شهرهای آذربایجان و دستگیری عده زیادی در این منطقه را ناصحیح دانست و گفت که تعداد تظاهر کنندگان بسیار اندک بوده.

دکتر حسن فرهودی‌نیا رییس کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای دادگستری آذربایجان شرقی و اردبیل در این باره به دویچه وله گفت:

«من حقیقتا از تعداد دستگیری‌‌ها که چقدر بوده خبر ندارم. آمارهای متفاوتی وجود دارد و گاهی هم مثلا اطلاعاتی. من از منابع موثق نشنیده‌ام، تعداد بازداشتی‌ها چقدر بوده و احیانا فعلا تعداد چقدر است. ظاهرا حدود ۲۵­ ۲۰ نفر را من شنیده‌ام که دستگیر شده‌اند و بهرحال تحت قرار هستند. یک تعدادی در این حد و نه بیشتر.»

دکتر حسن فرهودی نیا تأکید می کند که اگر هم نا‌ارامی درکار باشد ریشه در تبعیض های قومی از جمله نادیده انگاشتن زبان مردم آذربایجان دارد. به نظر او: «دایرکردن زبان ترکی در دانشگاههای تبریز یکی از ضروریات است، ولی دایر نمیشود. خُب، به‌نظر می‌آید یک نوع مقاومتهای بی‌معنی وجود دارد، در صورتی که اینها خواست مشروع دارند و عدم توجه به آنها توضیح هم ندارد به نظر من و معقول هم نیست. بهرحال این خواستی طبیعی‌ست که باید به این خواست جامعه عمل پوشاند و اگر این خواست اگر جامعه عمل بپوشد، احتمالا از بهانه‌ها هم کم میشود. وقتی آن را عمل نمی‌کنند، چیزی که در خود قانون اساسی هم تصریح شده و در واقع خود مدافعین قانون اساسی هم به آن عمل نمی‌کنند، بهانه‌ای می‌دهد برای کسانی که احتمالا اهداف دیگری دارند، البته بعضی‌ها."

دکتر حسن فرهودی تأکید می‌کند که نمی‌شود آن‌چه را که در آذربایجان می‌گذرد تجزیه‌طلبی‌ نامید:

«ممکن است که کسانی هم باشند، ولی کثیری از این فعالین این عرصه آدمهایی هستند که کل ایران را دوست دارند، ولی می‌گویند به زبان ما هم باید بها داده بشود، تدریس بشود و کرسی‌های دانشگاهی برایش ایجاد بشود. اینها علاقه دارند، منتها این علاقه را وقتی نمیپذیرند این در واقع به این قضیه احیانا ساماندهی و رهبری‌اش میافتد به دست کسانی که در مسیر افراط قدم برمیدارند و حرکتهایی می‌کنند که با کلیت ایران منطبق نیست، با منافع ملی ایران سازگار نیست.»