اعتراض طلاب به حضور زنان در ورزش زورخانه‌ای: لکه ننگی عظیم
۱۳۹۹ خرداد ۱۹, دوشنبه
کمتر مکانی را می‌توان یافت که در آن شعر و موسیقی و ورزش، همه همزمان، برای پرورش روان و تن آدمی به خدمت گرفته شوند. زورخانه چنین مکانی است.
ورزش باستانی یا همان ورزش زورخانه‌ای و پهلوانی با آیین‌هایش یکی از کهن‌ترین ورزش‌ها در ایران است. برخی کاوش‌های باستان‌شناسی مربوط به بیش از ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد از جمله در لرستان و پژوهش‌ها و نوشته‌های محققان و نویسندگانی که از پاره‌ای شباهت‌ها میان معابد و آیین مهرپرستی با بناها و آیین‌های زورخانه‌ای خبر می‌دهند. این نشانه‌ها همگی احتمال اینکه ریشه‌های ورزش باستانی، ورزشی برای پرورش بدن و روان، به دوران پیش از اسلام در ایران بازمی‌گردد را تقویت می‌کنند.
این ورزش و آیین کهن که معمولا بی‌حاشیه به فعالیت خود ادامه می‌دهد و کمتر تیتر خبری روزنامه‌ها و رسانه‌ها می‌شود، این روزها اما خبرساز شده است. موضوع هم بر سر حضور زنان است در زورخانه. موضوعی که با کمپین‌های به راه افتاده در فضای مجازی و اظهار نظر مسئولان توجه‌ها را به خود جلب کرده و با انتشار مقاله و گفت‌و گو با زنان ورزشکار یا علاقمند به این رشته در روزنامه‌های ایران، حالا باعث شده جمعی از "طلاب و پیشکسوتان مخالف حضور زنان" هم شمشیر از رو ببندند.
"به سخره گرفتن تمامی آداب و قوانین قرن‌های متمادی این ورزش"
خبرگزاری‌های ایران روز گذشته (۱۸خرداد)، نوشتند، "جمعی از پیشکسوتان ورزش‌های زورخانه‌ای و طلاب با حضور در زورخانه شهید عراقی تهران نسبت به حمایت فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای از حضور زنان در این رشته ورزشی، به شدت اعتراض کرده‌اند". دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید
تجمع‌کنندگان در بیانیه پایانی خود با اعتراض شدید به "مدیریت ناکارآمد مجتبی جوهری" رئیس فدراسیون پهلوانی و زورخانه‌ای و حمایت او از حضور زنان در ورزش زورخانه‌ای نوشته‌اند: «قدمت و اصالت این ورزش در طی قرن‌های متمادی متکی به حضور پهلوانان و مردان راستین عرصه مردانگی و فتوت و جوانمردی بوده و هیچگونه سابقه از حضور بانوان مطلقا وجود ندارد و انجام این امر ابداعی مذموم و مردود و باعث ایجاد لکه ننگ عظیمی در کارنامه سیاهتان می‌باشد.»
معترضان از جمله "اعطای نشان و حکم پهلوانی" به زنان را "هتک حرمت و بی‌اعتنایی به پهلوانان" دانسته و این اقدام را "ناسنجیده و توهین آمیز، به سخره گرفتن تمامی آداب و قوانین قرن‌های متمادی این ورزش" نامیده‌اند.
"زورخانه مکان مقدسی است و جای زنان نیست"
رئیس فدراسیون ورزش زورخانه‌ای و پهلوانی، هفته گذشته با اشاره به اینکه "مراجع مخالفتی با حضور بانوان در زورخانه ندارند" مخالفان حضور زنان در این ورزش را "تعدادی محدود" نامیده بود. مجتبی جوهری همچنین گفته بود: « مخالفین حضور زنان در رشته زورخانه‌ای از آنجایی که این رشته همیشه در تاریخ برای آقایان بوده، آن را مناسب بانوان نمی‌دانند و اعتقاد دارند این ورزش باید مردانه بماند.»
رئیس فدراسیون ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای، در بهمن ماه ۹۸هم با اشاره به حساسیت های موجود در این زمینه گفته بود، «روحیه تعصبات موجود در بین برخی مردان را قبول نداریم. این تعصبات بسیار بد و منفی را که بیان می‌کنند زورخانه مکان مقدسی است و جای زنان نیست، نمی‌پذیرم، زیراکه در شاهنامه ده‌ها پهلوان زن داریم و حضرت زینب نیز قهرمان عاشورا است.»
"زورخانه از خانه خدا و مسجد مقدس‌تر نیست"
رایحه مظفریان ۳۴ ساله و دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی، یکی از زنانی که در ایران ورزش زورخانه‌ای انجام می‌دهد و گفت‌وگوی او با روزنامه "آفتاب یزد" در مورد ورزش باستانی هم نگاه‌های زیادی را به سوی خود کشیده، معتقد است: «ورزش باستانی ایران و زورخانه نماد تمدن ایرانیان است و ریشه در تاریخ کهن و فرهنگ غنی ایران دارد. [مخالفان/مردان] باید بپذیرند ملیت مفهومی صرفا مردانه نیست. جامعه و ملت ایران هم زنان هستند و هم مردان. اینکه بار‌ها ابراز می‌کنند گود زورخانه مقدس است، پاسخ بسیار واضحی دارد، گود زورخانه از خانه خدا و مسجد مقدس‌تر نیست. زنان هیچگاه از حضور در اماکن مقدس منع نشده‌اند.»
تابویی به نام "پهلوان مریم و پهلوان الناز"
به اعتقاد این زن علاقمند به ورزش پهلوانی، زنان و دختران ایران باید مثل سایر کشور‌ها سهمی از ورزش ملی و باستانی کشورشان داشته باشند. او از واکنش مردم هنگامی که او را در حال ورزش زورخانه‌ای می‌بینند می‌گوید و اینکه، بار‌ها مردانی مراجعه کرده‌اند و با تمسخر پرسیده‌اند: «یعنی زنان بیایند ورزش کنند و آن‌ها را پهلوان مریم و پهلوان الناز خطاب کنیم؟!» پاسخ این زن باستانی‌کار این است که «وقتی کسانی مثل پهلوانان شاهنامه و شیرزنانی در تاریخ ایران وجود دارد قطعا گرفتن لقب پهلوانی در برابر خدمتی که می‌کنند حق مسلم آنان است.»
دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید
برای ورود زنان به این ورزش، ممنوعیت قانونی وجود ندارد. از نظر شرعی هم که به گفته‌ی رئیس فدراسیون، مراجع مشکلی با این موضوع ندارند. رایحه مظفریان در گفت‌وگو با "آفتاب یزد"، می‌گوید: «این یک عرف بین خود مردان است»؛ تابویی که به گفته او "با حضور زنان به آرامی در ذهن‌ها جا خواهد افتاد و این تابو شکسته خواهد شد".
آیین‌های پهلوانی و زورخانه‌ای در آبان ۱۳۸۹ (نوامبر۲۰۱۰ ) با تقاضای ایران در فهرست میراث معنوی یونسکو به ثبت جهانی رسید.
شماری از زنان و مسئولانی که موافق حضور زنان در ورزش پهلوانی‌اند، معتقدند، تعریف جایگاهی برای زنان در این رشته ورزشی، دروازه ورود به عرصه‌های بین‌المللی را برای ورزش باستانی خواهد بود.