احمد شهید گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران، به همراه سه گزارشگر ویژه دیگر در امور اعدام‌های فراقانونی، شکنجه و استقلال قضات بیانیه‌ی ‌مشترکی صادر کرده و از ایران خواسته‌اند که اجرای بی‌رویه حکم اعدام را متوقف کند.

در این بیانیه با اشاره به اعدام نوجوان ۱۷ ساله‌ای که قوی‌ترین مرد ایران را به قتل رسانده بود، از ایران خواسته شده که به تعهدات بین‌المللی خود پایبند بماند و اعدام کودکان زیر ۱۸ سال را متوقف کند.

چهارگزارشگر ویژه سازمان ملل تاکید کرده‌اند: «هر حکم قضایی که برای نوجوانان زیر ۱۸ سال مجازات اعدام را در نظر بگیرد و اجرای آن حکم با تعهدات بین‌المللی ایران ناسازگار است».

ایران در سال ۱۳۷۲ میثاق بین‌المللی حقوق کودک را امضا کرده و این تعهدنامه به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز رسیده و شورای نگهبان هم آن را تایید کرده است. مطابق این کنوانسیون، صدور حکم حبس ابد و اعدام برای نوجوانان زیر ۱۸ سال ممنوع است. قضات ایران برای نوجوانان زیر ۱۸ سال حکم اعدام صادر می‌کنند و آنها را تا رسیدن به سن ۱۸ سالگی در زندان نگه می‌دارند و سپس اعدام می‌کنند.

روز چهارشنبه ۳۰ شهریور اما نوجوانی که هنوز ۴ ماه به آغاز ۱۸ سالگی‌اش باقی مانده بود در ملا عام اعدام شد. علیرضا ملاسلطانی در یک نزاع خیابانی و بدون قصد قبلی، روح‌الله داداشی قوی‌ترین مرد ایران را به قتل رسانده بود. اجرای این حکم اعتراضات بین‌المللی زیادی را به دنبال داشت از جمله سازمان عفو بین‌الملل و اتحادیه اروپا به اعدام این نوجوان اعتراض کردند.

واکنش به موقع احمد شهید

دکتر عبدالکریم لاهیجی نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر می‌گوید با توجه به این که یک ماه و نیم از مأموریت رسمی احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل برای ایران می‌گذرد و تاکنون جمهوری اسلامی هیچ پاسخی به او نداده و با توجه به افزایش روزافزون نرخ اعدام در ایران، وی می‌بایست نسبت به این وضعیت عکس‌العملی نشان می‌داد.

بشنوید: گفت و گو با عبدالکریم لاهیجی

آقای لاهیجی به دویچه‌وله گفت: «وقتی که آقای احمد شهید و گزارشگر مربوط به اعدام‌های غیرقضایی و گزارشگر مربوط به استقلال قضات و وکلا که می‌دانند این اعدامها از مصدایق اعدام‌های غیرقضایی‌ست و می‌دانند که دادگستری ایران مستقل نیست، در مقابل نقض نخستین حقوق انسان یعنی حق زندگی و نیز اعدام نوجوانان زیر  ۱۸ سال قرار می‌گیرند، مسلم است که باید یک چنین عکس‌العملی از خود نشان دهند».

آقای لاهیجی در پاسخ به این پرسش که چرا در زمانی که گزارشگر ویژه برای ایران تعیین شده و وی مشغول جمع‌اوری اطلاعات درباره نقض حقوق بشر در ایران است، امار اعدامها به ناگهان بالا رفته، می‌گوید: «اولا آمار جرم و جنایت چه در حوزه‌ی مواد مخدر، چه در حوزه‌ی قتل و سایر جرائمی که مجازاتش در ایران اعدام است، به قدری بالا گرفته که دادگستری جمهوری اسلامی و مقامات جمهوری اسلامی می‌پندارند که با بالابردن میزان اعدام بتوانند جرم و جنایت را در ایران به صورتی کنترل کنند. دوما برنامه جمهوری اسلامی ایجاد جو ارعاب و وحشت در ایران است، به همین دلیل هم دیدید که اعدام این نوجوان را در منظر عمومی انجام دادند. این است که چشم‌شان را بر روی اعتراضات جامعه جهانی می‌بندند و به سیاست خودشان همچنان خودسرانه و خیره‌سرانه ادامه می‌دهند».

احمد شهید به ایران هم نرود ماموریتش انجام خواهد شد

احمد شهید گزارشگر ویژه حقوق بشر برای ایران به طور  رسمی کار خود را از اول آگوست سال جاری آغاز کرده است. وی در ابتدای ماموریتش به طور رسمی از ایران خواست تا به وی اجازه سفر به این کشور را بدهد و این خبر را نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد ولی تا کنون هیچ جوابی از سوی دولت ایران به این درخواست داده نشده است.

دکتر لاهیجی معتقد است حتی در صورتی که احمد شهید نتواند به ایران برود هم ماموریت خود را که تهیه یک گزارش مبسوط درباره نقض حقوق بشر در ایران است، انجام خواهد داد. وی می‌گوید: «البته اگر آقای احمد شهید بتواند به ایران برود، مسلما بیشتر می‌تواند در جریان ابعاد نقض حقوق بشر باشد. ولی مثلا در زمینه‌ی اعدام ارقام رسمی اعلام شده و رسانه‌های خبری رسمی ایران هم آن را منتشر می‌کنند و در سایر موارد هم آقای احمد شهید آن قدر دلایل و مدارک در اختیارش هست که تا زمان ارائه گزارش بتواند گزارش جامعی از ابعاد گسترده‌ی نقض حقوق بشر در ایران بدهد. سازمان‌های مدافع حقوق بشر هم همچنان در اختیار آقای احمد شهید هستند. آخرین گزارشی که ما به آقای احمد شهید دادیم، بیشتر از دو هفته از تاریخش نمی‌گذرد و این گزارش می‌توانم بگویم یک کتاب کوچک بود که ما تسلیم ایشان کردیم».

احمد شهید قرار است فروردین سال ۱۳۹۱ گزارش خود را در زمینه نقض حقوق بشر در ایران  به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه کند.

میترا شجاعی
تحریریه: فرید وحیدی