اعلام همبستگی چندین هنرمند برجسته با زندانیان سیاسی بلاروس
۱۴۰۲ مرداد ۲۴, سهشنبه
در بلاروس از دهها زندانی سیاسی رد و نشانی در دست نیست. ۱۳ هنرمند و نویسنده برجسته جهان با ارسال نامهای هشدارآمیز به الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس همبستگی خود را با زندانیان سیاسی در این کشور اعلام کردند.
تبلیغات
شماری از زندانیان سیاسی در بلاروس مفقود شده و از آنان رد و نشانی در دست نیست. حال ۱۳ نویسنده و هنرمند برجسته با نامهای سرگشاده به الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس، او را به ربودن و شکنجه زندانیان سیاسی متهم کرده و همبستگی خود را با این زندانیان اعلام کردهاند.
لوکاشنکو که از پشتیبانان ولادیمیر پوتین، محسوب میشود، اکنون ۲۶ سال است که خودکامانه در رأس قدرت در بلاروس قرار دارد.
سلمان رشدی، نویسنده بریتانیاییهندی، الفریده یلینک، برنده نوبل ادبی و ولف بیرمن، ترانهسرای معروف آلمانی از چهرههایی هستند که نامه سرگشاده به لوکاشنکو را امضا کردهاند.
این سیزده هنرمند و نویسنده در نامه هشدارآمیز خود مشخصا از چندین زندانی سیاسی که در بلاروس مفقود شدهاند، نام بردهاند، از جمله ماریا کولسنیکووا، رهبر اپوزیسیون این کشور.
کلوسنیکووا از کسانی بود که هدایت اعتراضات گسترده مردمی سال ۲۰۲۰ در بلاروس را بر عهده داشت؛ اعتراضاتی که به خاطر جعل در انتخابات ریاست جمهوری به جریان افتاده بود. این چهره سیاسی چندی بعد بازداشت شد.
او در سال ۲۰۲۲ در زندان در پی ناراحتیهای شدید در ناحیه معده مورد عمل جراحی اضطراری قرار گرفت. گفته میشود که او پس از این عمل به یک اردوگاه کار اجباری منتقل شده است و از ماه فوریه سال جاری میلادی نشان و خبری از او در دست نیست.
امضاکنندگان این نامه سرگشاده همچنین با سرگئی تیخانووسکی، ماکسیم سناک، ویکتور باباریکو و دهها زندانی سیاسی دیگر که ناپدید شدهاند، اعلام همبستگی کردهاند.
در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ که در نتیجه آن دستکاری شد، لوکاشنکو "با کسب بیش از ۸۰ درصد آراء" در مقام خود ابقا گردید. اکثر کشورهای جهان نتیجه این انتخابات را به رسمیت نشناختند. بسیاریها تیخانووسکایا را برنده انتخابات میدانند که اکنون در تبعید به سر میبرد.
اعتراضات مردمی گستردهای که در پی این انتخابات به جریان افتاد، صدها کشته و زخمی و بیش از ۱۰ هزار مورد بازداشت مخالفان را به همراه داشت. سازمانهای حقوق بشری لوکاشنکو و دستگاه امنیتی او را به خاطر شکنجه و نقض شدید حقوق بشر به جنایت علیه بشریت متهم کردهاند.
نقش گل در انقلابهای جهان
خواه گل رز، خواه میخک و خواه یاس؛ در بسیاری از کشورهای جهان گل نقش مهمی در جنبشهای مردمی بازی میکنند و نمادی برای اعتراضات مسالمنتآمیز هستند. معترضان در بلاروس نیز برای بیان صلحجویانه اعتراضها به گل متوسل شدهاند.
عکس: picture-alliance/dpa/TASS/N. Fedosenko
گل برای بلاروس جدید
اعتراضات شهروندان بلاروس علیه نتایج اعلامشده انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب دوباره آلکساندر لوکاشنکو، با برخورد خشونتآمیز نیروهای دولتی روبرو شد. زنان بلاروس در واکنش به این سرکوب با پیراهنهای سفید و گل (بهویژه گلهای سفیدرنگ) به شکل مسالمتآمیز به اعتراضات خود ادامه دادند.
عکس: picture-alliance/dpa/V. Sharifulin
"گل بهتر از گلوله است"
در لهستان نیز هزاران نفر در همبستگی با جنبش اعتراضی در بلاروس دست به تظاهرات زدند. لهستانیها خواستهای معترضان در بلاروس برای آزادی بیشتر را به خوبی درک میکنند. لهستان از سال ۲۰۰۸ میلادی مجوزی تحت عنوان Karta Polka برای شهروندان بلاروس صادر میکند تا به آنها اجازه دهد برای سفر و کار به این کشور بیایند. "گل بهتر از گلوله است" از جمله شعارهایی بود که در تظاهرات لهستانیها دیده میشد.
عکس: picture-alliance/Russian Look/C. Lisitsyn
انتقلاب میخک در پرتغال
پرتغال نزدیک به نیم قرن در دیکتاتوری نظامی به سر برد. تحت حکومت ژنرال کارمونا و بعدها ژنرال سالازار که تا سال ۱۹۷۴ ادامه داشت، شکنجه، سانسور و سرکوب حاکم بود تا اینکه ارتش توانست قدیمیترین دیکتاتوری اروپا را سرنگون کند. در آن زمان شهروندان لیسبون در لولههای مسلسلها و تفنگهای سربازان گل میخک فرو میکردند تا شادی خود از انقلابی بدون خونریزی را ابراز کنند. این انقلاب به "انقلاب میخک" شهرت دارد.
عکس: Herve Gloaguen/Gamma-Rapho/Getty Images
انقلاب یاس در تونس
یکی دیگر از انقلابهای مشهوری که گل در آن نقشی مهم بازی کرد، انقلاب تونس بود که به انقلاب یاس معروف شد. یاس گل ملی تونسیها محسوب میشود و از این رو نیز انقلابی که در راستای اعتراضات مردمی در سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ به سرنگونی زینالعابدین بن علی انجامید، به انقلاب یاس شهرت یافته است. بن علی که ۲۰ سال قدرت در تونس را در دست داشت، در پی سرنگونی به عربستان سعودی پناه برد. او در سپتامبر ۲۰۱۹ درگذشت.
عکس: AFP/Getty Images/F. Belaid
شکوفایی "بهار عربی"
اعتراضات مردمی در تونس سرآغاز جنبشهایی متعددی بود که در آن زمان در بخشهایی از جهان عرب به جریان افتاد و به "بهار عربی" مشهور شد. مصر، لیبی و بسیاری از کشورهای عربی دستخوش دگرگونیهای عمیقی شدند. میتوان گفت انقلاب یاس در تونس تنها نمونه موفق تلاش مردم در کشورهای عربی برای دستیابی به عدالت و آزادی بیشتربود. اگر چه تونس هنوز هم گاهی شاهد اعتراضات پراکنده است، اما از ثباتی نسبی برخوردار شده است.
عکس: C. Furlong/Getty Images
سوریه همچنان در انتظار صلح
در سوریه "بهار عربی" در سال ۲۰۱۱ با سرکوب بیرحمانه تظاهرات توسط دولت اسد، به جنگی داخلی تمامعیار تبدیل شد که تا کنون صدها هزار قربانی و میلیونها آواره به جای گذاشته است. این عکس که در ماه مه سال ۲۰۱۳ گرفته شده است، یکی از شورشگران کرد در حلب را نشان میدهد که در مسلسل خود یک شاخه گل گذاشته است. با گذشت ۷ سال سوریه هنوز هم در انتظار صلحی است که بعید به نظر میرسد به این زودیها برقرار شود.
عکس: AFP/Getty Images
یاسمن در چین
بهار عربی سبب شد که در چین نیز در سال ۲۰۱۱ اعتراضاتی به جریان افتد. شرکتکنندگان تظاهرات در چنین نیز از "انقلاب یاس" سخن میگفتند، اگر چه به ندرت در دست آنان گلهای یاسمن دیده میشد. برخیها نیز نوعی گل رازقی در دست داشتند، اما برای حکومت چین مشخص بود که منظور معترضان چیست. مقامات چین به سرعت واکنش نشان داده و در اینترنت واژه "یاس" را سانسور کردند.
عکس: picture-alliance/dpa/How Hwee Young
انقلاب گل رز در گرجستان
یکی از انقلابهایی که سالهای زیادی از آن میگذرد، انقلاب گل رز در گرجستان بود که در سال ۲۰۰۳ میلادی روی داد و کنارهگیری ادوارد شواردنادزه، رئیس جمهوری وقت این کشور را به دنبال داشت. آنان یکی از سخنان او را کاملا جدی گرفته و اساس اعتراضات خود قرار دادند. شواردنادزه زمانی گفته بود، "ما به جای گلوله گل بر سر دشمنان خود خواهیم ریخت".
عکس: picture-alliance/AP Photo/S. Aivazov
انقلاب گل لاله در قرقیزستان
در پی انتخابات پارلمانی در قرقیزستان در فوریه سال ۲۰۰۵ اعتراضات گسترده مردمی به جریان افتاد که در نهایت به سرنگونی عسکر آقایف، رئیس جمهوری این کشور انجامید. در آن زمان مخالفان و معترضان از گل لاله کوهی به عنوان سمبل استفاده میکردند. قرقیزستان اگر چه در سال ۲۰۱۰ سرانجام به یک جمهوری پارلمانی تبدیل شده است، اما نهادهای حقوق بشری هنوز از محدودیتهای آزادی عقیده و بیان در این کشور ناخشنود هستند.
عکس: picture-alliance/dpa/Itar-Tass
جهت معکوس
دولت تایلند در جریان اعتراضات مردمی در این کشور در سال ۲۰۱۳ به این فکر افتاد که ورق را برگرداند و به مأموران پلیس دستور دهد، میان تظاهرکنندگان گل پخش کنند. پس از جنگ قدرت چندین ماهه میان پیراهنقرمزهای هوادار دولت و زردپوشهای اپوزیسیون سرانجام در سال ۲۰۱۴ کودتایی نظامی در تایلند روی داد و اکنون رسما در این کشور "حکومتی نظامی" برقرار داست.
عکس: C. Archambault/AFP/Getty Images
از گل تا رنگ
گل در عرصههای سیاسی و حزبی نیز نقش ایفا میکند؛ برای نمونه گل سرخ که یکی از نمادهای سوسیالدموکراتهای آلمان است یا جنبش نسل جوان در سال ۱۹۶۸ میلادی که با گل دست به اعتراض علیه جنگ ویتنام میزدند. افزون بر گل، رنگهای متفاوت نیز در جنبشهای و انقلابهای گوناگون در سراسر جهان نقش بازی کردهاند؛ از جمله انقلاب نارنجی در اوکراین یا جنبش سبز در ایران.