افت واکسیناسیون؛ زنگ خطر سرخک در استان‌های مرزی ایران
۱۴۰۰ خرداد ۱۱, سه‌شنبه
یک مقام وزارت بهداشت می‌گوید طی دو ماه و نیم، ۲۴ مورد ابتلا به سرخک مشاهده شده که عمدتا به سیستان و بلوچستان و نواحی مرزی مربوط بوده است. شیوع کرونا، مشغله کادر درمانی و تبلیغات ضد واکسن از دلایل این روند عنوان شده‌اند.
عکس: Imago/Science Photo Library
تبلیغات
محسن زهرایی، رئیس "اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن" از شیوع سرخک در نواحی مرزی ایران و ثبت ۲۴ مورد ابتلا طی دو ماه و نیم گذشته خبر داده است. به گفته او این ارقام عمدتا به استان سیستان و بلوچستان مربوط بوده، اما مواردی نیز در هرمزگان، خراسان رضوی و تهران مشاهده شده است. در سال ۱۳۹۹ تنها سه مورد ابتلا به سرخک در ایران گزارش شده بود.
این مقام وزارت بهداشت یادآوری کرده که در مرزهای افغانستان، پاکستان به دلیل پوشش ناکافی واکسیناسیون سرخک یا فلج اطفال، موارد بیماری زیاد است و خطر چرخش ویروس و سرایت بیماری در این مناطق بسیار بالاست.
خبرگزاری ایسنا به نقل از زهرایی نوشت: « در یک سال و نیم گذشته به دلیل پاندمی کرونا عملیات واکسیناسیون تکمیلی متوقف شد یا کیفیت اجرای آن دیگر مانند گذشته نبود. به همین دلیل سرخک که در افغانستان و پاکستان بیماری بسیار شایعی است، طی ماه‌ها اخیر به وضعیت حادی رسید به شکلی که در نقشه‌هایی که سازمان بهداشت جهانی از این دو کشور منتشر می‌کند، شیوع بسیار بالای سرخک کاملا مشهود است.»
عکس: picture-alliance/dpa/KEYSTONE/U. Flueeler
ایران تاییدیه سازمان جهانی بهداشت در مبارزه موفق با سرخک را دارد، اما زهرایی هشدار داده که خطر بازگشت مجدد بیماری از بین نرفته و از خانواده‌ها خواسته که واکسیناسیون فرزندان خود را تحت عنوان کرونا عقب نیندازند. محسن زهرایی با اشاره به پوشش ضعیف واکسیناسیون سرخک نزد خانواده‌‌های مهاجر در ایران، رایگان بودن واکسن‌های سه‌گانه اطفال برای کلیه افراد ساکن کشور را مورد تاکید قرار داده است.
تزریق واکسن سه‌گانه سرخک، سرخجه و اوریون در دو نوبت ۱۲ و ۱۸ ماهگی، از سال ۱۳۸۳ در ایران آغاز شده و ایمن‌سازی کودکان در این سال‌ها موفقیت آمیز تلقی شده است. سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان اما گفته است: «با توجه به برنامه واکسیناسیون عمومی کودکان و برنامه کشوری حذف سرخک، حتی یک مورد ابتلا به این بیماری از نظر پزشکی طغیان محسوب می‌شود.»
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت این بیماری سالانه بیش از ۱۰۰۰۰۰ کودک را به کام مرگ می‌کشاند که بیشترشان زیر ۵ سال سن دارند. سرخک مسری‌ترین بیماری عفونی است و هر یک مبتلا می‌تواند تا ۱۸ نفر را بیمار کند.
یونیسف پیش‌تر اعلام خطر کرده که که در دوران همه‌گیری کرونا حداقل ۳۰ کارزار واکسن سرخک در سراسر جهان تعلیق شده و این امر می‌تواند جان میلیون‌ها کودک در سراسر دنیا به ویژه در کشورهای آفریقایی را تهدید کند.
شیوع بیماری مسری سرخک در سال ۲۰۱۹
روز نهم آوریل در نیویورک به دلیل شیوع بیماری سرخک وضعیت اضطراری اعلام شد. سازمان جهانی بهداشت نیز از گسترش این بیماری در سراسر جهان سخن می‌گوید. دلیل افزایش مبتلایان به سرخک چیست؟
عکس: Colourbox
سرخک ـ مصیبتی اجتناب‌پذیر
بنابه گفته سازمان جهانی بهداشت بی‌توجهی به واکسیناسیون جدی‌ترین تهدید برای بهداشت جهانی است. شیوع سرخک اهمیت واکسن را تایید می‌کند. به باور این سازمان با واکسیناسیون می‌توان مانع از مرگ دو تا سه میلیون انسان شد. اما معضل تنها در عدم دسترسی به واکسن خلاصه نمی‌شود، بلکه به ویژه در کشورهایی با سیستم بهداشتی خوب، بی‌اعتمادی و سهل‌انگاری در واکسیناسیون مشکل اصلی است.
عکس: picture-alliance/dpa/K.-J. Hildenbrand
سرخک و علت انتقال آن
سرخک یک نوع بیماری مسری است که ویروس آن بر اثر عطسه یا سرفه و از طریق بزاق و ترشحات دهان یا بینی، از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، حتی اگر افراد در فاصله چند متری یکدیگر قرار داشته باشند. هر گونه تماس با فرد مبتلا به سرخک موجب سرایت بیماری به بدن فردی است که در برابر آن ایمن‌سازی نشده است.
عکس: Novartis Vaccines
پیامدهای بیماری سرخک
سرخک یک بیماری بسیار واگیردار است که تقریبا همه انسان‌ها، به ویژه در ایام کودکی، به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری معمولا با علائمی مثل سرماخوردگی آغاز می‌گردد. سپس لکه‌ها و جوش‌های ریز و ملتهب در بدن ظاهر می‌شوند. عفونت ناشی از این بیماری سیستم دفاعی بدن را تضعیف می‌کند و می‌تواند منجر به عفونت ریه و التهاب مغز شود.
عکس: picture-alliance/dpa/fit-for-travel
دلایل برخی مخالفان واکسیناسیون
مخالفان واکسن به نظر اندرو ویکفیلد تکیه می‌کنند. این پزشک بریتانیایی در مقاله‌ای که در دهه ۱۹۹۰ منتشر کرد نوشت که واکسن سرخک موجب تسهیل بروز آوتیسم می‌گردد. دیری نپایید که ویکفیلد مجوز طبابتش را از دست داد و مقاله پژوهشی‌اش نیز پس گرفته شد. نظر دیگری نیز رایج است که می‌گوید ابتلا به بیماری سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. اما این نظریه پشتوانه علمی ندارد.
عکس: Getty Images/Y. Dyachyshyn
اوکراین؛ بالاترین میزان افزایش بیماران مبتلا به سرخک
با افزایش ۳۰ درصدی شیوع بیماری سرخک، اوکراین به رکورد جهانی رسیده است. در سال ۲۰۱۸ بیش از ۵۳ هزار نفر در این کشور به این بیماری مبتلا شدند. در سال جاری تعداد افراد مبتلا به سرخک در اوکراین به ۳۰ هزار نفر رسیده که ۱۷ هزار نفر از آنان را کودکان تشکیل می‌دهند. به گفته مقامات اوکراینی، کمبود واکسن سرخک و عدم پذیرش انجام واکسیناسیون از سوی مردم علل افزایش این بیماری در اوکراین بوده‌اند.
عکس: Getty Images/Y. Dyachyshyn
وضعیت اضطراری در ایالات متحده آمریکا
روز نهم آوریل شهردار نیویورک به دلیل ابتلای چند صد نفر به بیماری سرخک وضعیت در این شهر را اضطراری اعلام کرد. از سال ۲۰۰۰ این بیماری در آمریکا ریشه‌کن شده قلمداد می‌شد. اما از آغاز سال جاری ۴۶۵ مورد جدید در ۱۹ ایالت این کشور مشاهده شده است. بنا به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها در نیویورک از اکتبر ۲۰۱۸ تا کنون ۲۸۵ نفر در این شهر به بیماری سرخک مبتلا شده‌اند.
عکس: picture-alliance/dpa/D. Herrick
شیوع سرخک در آلمان
آلمان نیز در این میان از شیوع بیماری سرخک در امان نمانده است. به گفته موسسه روبرت کخ، تا اواسط ماه مارس در مجموع ۲۳۶ مورد ابتلا به سرخک در سرتاسر آلمان وجود داشته است. پس از شیوع این بیماری در همین ماه ۸۰ دانش‌آموز اجازه ورود به مدرسه‌شان را نداشتند به دلیل آنکه در برابر این بیماری عفونی بالقوه مهلک واکسینه نشده بودند.
