سال گذشته، هنگامی که یکی از مسئولان ستاد مبارزه با موادمخدر، تعداد دانش‌آموزان معتاد در ایران را ۳۰ هزار نفر اعلام کرد، جنجالی برپا شد که همچنان ادامه دارد. آمار و ارقام مربوط به تعداد معتادان کشور، همواره موضوع بحث و مناقشه بوده است. فرمانده نیروی ‌انتظامی و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر، ۲۴ شهریورماه سال پیش تاکید کرد: «در زمان حاضر نظام آماری دقيقی نداريم». اسماعیل احمدی‌مقدم در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، آمار ارائه شده از سوی منابع داخلی و خارجی، که تعداد معتادان ایران را تا چهار میلیون نفر اعلام کرده‌اند، مبالغه‌آمیز خواند، اما گفت:« از ابتدای انقلاب تا سال گذشته یک میلیون و ۵۰ هزار معتاد گذرشان به مراجع قانونی افتاده و افراد بسیاری نیز هستند که شامل این گروه نمی‌شوند».

گذشته از نبود یک نظام آماری دقیق، مسئولان به دلایل متفاوتی، آمار تقریبی ارائه شده از سوی نهادهای مختلف را نمی‌پذیرند و تکذیب می‌کنند. فرمانده نیروی انتظامی وعده داده بود با سرشماری معتادان، آمار قابل اعتمادی انتشار یابد. رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد در کنفرانس مطبوعاتی بیست و هشتم شهریور ماه، با تاکید بر این که الان از معتادين كشور آمار دقيقی داريم، تعداد کل آن‌ها و افراد مشکوک به اعتیاد را زیر ۶۰۰ هزار نفر اعلام کرد. او با اشاره به کسانی که این عده را ۲ تا ۴ میلیون نفر ذکر کرده‌اند، اظهار داشت: « بعضی دوست دارند در سياه‌نمايی مسابقه بدهند».

آمارهای متناقض

بدون توجه به این که کدام آمار واقعی و دقیق است و کدام نادقیق، گزارش ستاد مبارزه با اعتیاد نشان می‌دهد بیش از سی درصد از معتادان، جوانان بین ۲۰ تا ۲۴ ساله هستند. بنابر گزارشی که ۱۴ آبان ۱۳۸۶ در سایت مجلس نیز منتشر شد، نزدیک به ۱۶ درصد از معتادان را جوانان زیر بیست سال تشکیل می‌دهند.

آمار مربوط به تعداد دانش‌آموزان معتاد، همواره از سوی مسئولان وزارت آموزش وپرورش به شدت تکذیب شده است. مديركل دفتر سلامت و پيشگيری از آسيب‌های اجتماعی این وزارتخانه، مهرماه ۸۶ با بیان این که هیچ پژوهش و تحقیقی در این زمینه انجام نشده، منکر وجود دانش‌آموزان معتاد شد. ظاهرا رقم یادشده تنها شامل افرادی می‌شود که به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند. مدیر کل دفتر سلامت، با اشاره با این مسئله‌ گفت که این افراد جوانان بین ۱۶ تا ۱۸ ساله بوده‌اند و معلوم نیست چه تعداد از آنها دانش‌آموز باشند.

وزیر آموزش و پرورش علی‌رضا علی‌احمدی اسفند ماه گذشته گفت: «ارائه آمار مستند و انتشار آن باعث ایجاد نگرانی در والدین می‌شود و این امر درستی نیست». او در ادامه‌ی این سخنان، که در سایت ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز نقل شد، خاطر نشان کرد: «در بحث آسیب شناسی دانش آموزان، رفع کمبود ۱۷ هزار مربی بهداشت حائز اهمیت است، اما آموزش و پرورش با این بودجه اندک نمی‌تواند این کمبود را جبران کند».

مواد مخدر افغانستان در ایران

ظاهرا بیش از ۹۰ درصد تریاک و هروئین جهان در افغانستان تولید می‌شود. بیش از ۵۰ درصد موادمخدری که نیروی انتظامی در سال ۸۶ کشف کرد، مربوط به مناطق شرقی و جنوب‌شرقی کشور بود. جمهوری‌اسلامی سال گذشته با کشف ۹۰۰ تن مواد مخدر، در رتبه‌ی نخست کشورهای جهان قرار گرفت. به رغم این اقدام‌های پیشگیرانه، مبارزه با اعتیاد که به ویژه در مورد نوجوانان نقشی اساسی ایفا می‌کند، باید با همکاری نهادهایی چون وزارت آموزش و پرورش انجام شود، که از جمله به دلیل محدودیت امکانات، ترجیح می‌دهند صورت مسئله را نادیده بگیرند.

این در حالی است که مطابق آمار رسمی، میانگین سن معتادان کاهش یافته و الگوی مصرف مواد مخدر به سمت مواد جدید چون شیشه و کراک تغییر می‌کند. دستیابی به این مواد و مصرف آن راحت‌تر است و در میان جوانان شناخته شده‌تر از هروئین و تریاک هستند. اغلب این جوانان، از خطرناک‌تر بودن مواد مخدر جدید بی‌اطلاع‌ هستند و شناخت و آگاهی لازم و کافی، حتا در اختیار مسئولان آموزشی نیز قرار نگرفته است.