اعتراض زنان سرشناس به نصب عکسشان دربیلبورد "زنان سرزمین من"
۱۴۰۱ مهر ۲۱, پنجشنبه
شمار دیگری از زنانی که عکسشان در بیلبورد میدان ولیعصر در تهران در قالب کولاژی از چهره زنان سرشناس با عنوان "زنان سرزمین من" منتشر شده است، اعتراض کردند. پسر هما روستا استفاده بیاجازه از عکس مادرش را "شرم آور" خواند.
تبلیغات
نصب این بیلبورد از چهره زنان سرشناس با عنوان "زنان سرزمین من" همزمان با اعتراضات سراسری مردم و سرکوب شدید ماموران امنیتی، واکنشهای بسیاری در شبکههای اجتماعی داشته است.
در ابتدا فاطمه معتمدآریا که عکسش در میان این زنان است، با انتشار ویدئویی نسبت به انتشار نام و عکسش در این بیلبورد به شدت اعتراض کرد.
پس از آن مرضیه برومند، کارگردان و پروانه کاظمی، کوهنورد نیز به استفاده بیاجازه از عکسشان در این بیلبورد واکنش نشان دادند.
مرضیه برومند در اعتراض به این بیلبود در اینستاگرام خود نوشته است: «آقایان، عکس مرا از دیواری که زیرش بچهها و جوانها را سرکوب کردید بردارید.»
پروانه کاظمی، کوهنورد ایرانی که چندین قله هشت هزار متری جهان را تاکنون فتح کرده است نیز با انتشار یک استوری در اینستاگرامش نوشته است: «شرمباد که فقط برای سواستفاده، از نام و تصویر ما زنان استفاده میشود.»
کاوه سمندریان، پسر هما روستا، بازیگر قدیمی ایران نیز به این بیلبورد اعتراض کرده و خواستار حذف عکس مادرش شده است.
پسر هما روستا در این رابطه در اینستاگرام با اعلام اینکه این کار "شرم آور" است، نوشت: «مادرم، هما روستا در تمام مدت زندگی شخصی و هنریش در کنار مردم بود و با شرافت و سربلند زندگی کرد. سالها بخاطر نام و موقعیت پدرش رضا روستا، حتی نامش را سانسور میکردید. حالا بعد از فوتش، تصویرش را تصاحب کرده و در میدانی نصب کردید که مدتی است به لطف شما، منظره کریه ارعاب و بیاحترامی به زنان و مردان را هر روز در آنجا با چشم خود شاهدم.»
بیلبورد "زنان سرزمین من" از سوی خانه طراحان انقلاب اسلامی طراحی شده و در توضیح آن نوشته شده است: «قابی به وسعت همه بانوان ایران… به افتخار زنان و دختران ایران که همواره مایه درخشش ایران و ایرانیان بودهاند…»
این اقدام مقامات جمهوری اسلامی در استفاده از چهره زنان در این کولاژ در حالی است که در تابستان سال جاری مدیرعامل سازمان بهشتزهرا با اعلام جمع آوری ۹۸ سنگ قبر واجد تصاویر بیحجاب زنان، فروشندگان و نصبکنندگان این سنگها را به برخورد تهدید کرده بود.
کاربری به این نکته اشاره کرده و در مخالفت با این کولاژ از چهره زنان سرشناس نوشته است: «شما حتی عکس زنان روی سنگ قبرهاشان را تحمل نکردید و آنها را تراشیدید و پاک کردید و به آن عنوان مجرمانه دادید، حالا بیلبورد عکس زنان را در سطح شهر تبلیغ میکنید؟ عکس فروغ فرخزاد با حجاب اسلامی؟!»
احسان گودرزی بازیگر، ترانهسرا و نویسنده ایرانی نیز به عکس فروغ فرخزاد در این بیلبورد اعتراض کرده و با بیان اینکه "سالیان سال میخواستند فروغ را از ادبیات ایران حذف کنند" بخشی از شعر عروسک کوکی این شاعر نام،دار ایرانی را نوشته است.
شهرداری تهران ظاهرا قصد داشته با کنار هم قرار دادن عکسهایی از زنان موفق و مشهور در حوزههای مختلف همه آنها را فارغ از نوع تفکر و باور یا حتی ظاهر به رسمیت بشناسد، پروژهای که اما تنها ساعاتی پس از اجرا با شکست روبهرو شد و اعتراضات گسترده ای به دنبال داشت.
گیسوبُران؛ نماد خشم و سوگواری
در اعتراض به مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد شماری از زنان ایرانی در حرکتی نمادین گیسوان خود را بریدند. این آیین از رسوم دیرینه ایرانیان در سوگواری است که حال به نمادی از خشم و اعتراض تبدیل شده است.
در اعتراض به مرگ مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد شماری از زنان ایرانی و حتی زنانی از دیگر کشورها در حرکتی نمادین گیسوان خود را بریدند. گیسو بریدن یا "زلف گشودن" بخشی از آیین دیرینه سوگواری در میان ایرانیان و همچنین ملتهای مختلف دیگر است.
به روایت معترضان، بریدن مو به نمادی از خشم تبدیل شده است. شهلا شفیق جامعه شناس، پژوهشگر و نویسنده ایرانی مقیم فرانسه در این باره مینویسد: «يکی از معناهای نمادين اقدام زنانی که برای اعتراض به حجاب اجباری گيسو میبرند اين است: شما هستی مرا با رشته مو و گيسوانم به بند کشيدهايد، پس من اين رشته را میبرم.»
عکس: Michael Kuenne/PRESSCOV/ZUMAPRESS.com/picture alliance
در اساطیر ایران باستان، ایزد بانوی مادر، سرور آسمان و طبیعت و همچنین نماد باران و باروری محسوب میشد. از همین رو است که گیسوبُران زنان اهمیت مییابد؛ زیرا به معنای قطع باروری و برکت تلقی میشود.
عکس: Mert Alper Dervis/AA/picture alliance
یکی از قدیمیترین آثار بازتاب آیین بریدن مو در "گیلگمش" به ثبت رسیده است. گیلگمش در سوگ یار نزدیک خود انکیدو موهایش را میبرد و میگوید: «دستور میدهم تا همه مردم اورک برتو بگریند و مویه مرگ سر دهند، مردم از اندوه سر خود را فرود خواهند آورد و آن هنگام که به زیر خاک روی، برای تو موهایم را بلند خواهم کرد.
عکس: Yiannis Kourtoglou/REUTERS
در شاهنامه فردوسی نیز فرنگیس همسر سیاوش در سوگ او او گیسوی خود را میبرد: همه بندگان موی کردند باز/ فرنگیس مشکین کمند دراز/ برید و میان را به گیسو ببست/ به فندق گل ارغوان را بخست
عکس: Ervin Shulku/ZUMAPRESS.com/picture alliance
حافط نیز در اشعار خود به این آیین اشاره کرده است و میگوید:« گیسوی چنگ بِبُرّید به مرگِ مِیِ ناب/ تا حریفان همه خون از مژهها بگشایند
عکس: Quinn Bender/ZUMAPRESS.com/picture alliance
سلمان ساوجی از شاعران قرن هشتم هجری هم در اشعار خود به بریدن مو اشاره کرده و میگوید:« ای صبحدم، چه شد که گریبان دریدهای/ وی شب، چه حالت است که گیسو بریدهای/ ای پرچم، از برای چه مو باز کردهای/ وی سنجق، از عزای که گیسو بریدهای
عکس: Remon Haazen/ZUMAPRESS.com/picture alliance
سیمین دانشور هم در رمان "سووشون" از درخت گیسو نوشته است: « «درخت گیسو در تمام گرمسیر معروف است. اول بار که درخت گیسو را دیدم، از دور خیال کردم درخت مراد است. نزدیک که رفتم دیدم گیسهای بافته شده به درخت آویزان کردهاند؛ گیسهای زنهای جوانی که شوهرهایشان جوانمرگ شده بود.»
عکس: Mert Alper Dervis/AA/picture alliance
نجمالدین گیلانی و همکاران در کتاب "بررسی تحلیلی و تطبیقی سوگ آئینهای لری و کردی با سنت سوگواری در شاهنامه به "خراشیدن روی و برین گیسو" و پیچاندن آن به دور دست در میان اقوام ایرانی کرد و لر اشاره میکند. در آیین چمر که در میان مردم استانهای کرمانشاه، ایلام و لرستان رواج دارد، زنان به زاری پرداخته و گیسوی خود را پریشان میکنند.
عکس: Fredrik Persson/TT NYHETSBYRÃ N/picture alliance
بریدن مو تنها مختص فرهنگ ایران نیست. چهارم مهرماه، هزاران تن از زنان کرد شمال سوریه در همبستگی با زنان ایرانی تجمعی برپا کردند و شمار زیادی از آنان به نشانه اعتراض گیسوان خود را بریدند. ملک موسو، خواننده مشهور ترکیهای نیز در حمایت از جنبش اعتراضی زنان، هنگام اجرای کنسرت موهایش را چید.