با افزایش شدید صادرات از آلمان به کشورهای همسایه روسیه طی سه ماهه نخست ۲۰۲۳، نگرانی‌ها مبنی بر اینکه کالاهای صادراتی سر از روسیه درآورند شدت گرفته‌ است. کارشناسان بر این باورند که صادرات دوباره این کالاها از کشورهای مقصد به روسیه، به روس‌‌ها کمک خواهد کرد تا تحریم‌هایی را که به دلیل جنگ این کشور با اوکراین وضع شده، دور بزنند.

ارزش صادرات آلمان به روسیه در ماه‌های ژانویه تا مارس، در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل، بیش از ۴۷ درصد کاهش نشان داد که این موضوع، نمایانگر محدودیت‌های شدید اعمال شده اتحادیه اروپا و دیگر قدرت‌های غربی بر سر راه تجارت با روسیه است.

بیشتر بخوانید: مخالفت مجارستان با بسته تحریمی جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه

رویترز با انتشار گزارشی با استناد به داده‌های اداره  فدرال آمار آلمان اعلام کرده که در چنین شرایطی، صادرات از آلمان به قرقیزستان حدود ۹۴۹ درصد افزایش یافته و به ۱۷۰ میلیون یورو (۱۸۷.۱۴ میلیون دلار) رسیده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

صادرات آلمان به گرجستان نیز اگرچه به نسبت کمتر است، اما ۹۲ درصد افزایش نشان می‌دهد.  صادرات به قزاقستان ۱۳۶ درصد، به ارمنستان ۱۷۲ درصد و به تاجیکستان ۱۵۴ درصد افزایش یافته است.

جهش شدید و رشد غیرعادی تجارت طی سال گذشته و در واقع پس از تهاجم روسیه به اوکراین، این نگرانی را تقویت کرده که کالاهای تحریم شده، پس از فروش در کشورهای همسایه، در نهایت سر از روسیه دربیاورند.

بیشتر بخوانید: تحریم‌های غرب علیه روسیه چقدر موثر بوده است؟

گابریل فلبرمایر، کارشناس بازرگانی و رئیس موسسه تحقیقات اقتصادی اتریش (Wifo) در پاسخ به این که چنین نرخ‌های رشد در میزان صادرات را چگونه می‌توان توضیح داد، می‌گوید رهبران گروه هفت در اجلاس خود در ژاپن در این هفته درباره بستن راه‌های گریز روسیه، از جمله بی‌اثر کردن تلاش‌های این کشور و کشورهای ثالث برای فرار از تحریم‌های روسیه، بحث خواهند کرد.

تمرکز بسته یازدهم تحریم‌های اتحادیه اروپا، که در حال حاضر در دست بررسی‌است، بر افراد و کشورهایی خواهد بود که محدودیت‌های تجاری موجود را دور می‌زنند.

بیشتر بخوانید: توافق اتحادیه اروپا بر سر دهمین بسته تحریمی علیه روسیه

کریستیان لیندنر وزیر دارایی آلمان روز سه شنبه در بروکسل گفت، دور زدن تحریم‌های علیه روسیه، غیرقابل قبول است.

در عین حال، جلوگیری از صادرات مجدد کالاها، به دلیل تداخل قراردادهای گمرکی و تجاری میان کشورهایی که همه آن‌ها معاهدات تحریمی غرب را امضا نکرده اند، پیچیده است.

فلبرمایر می‌گوید ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان با روسیه معاهدات گمرکی دارند. این به معنای آن است که آنچه که از اتحادیه اروپا به قرقیزستان صادر می‌شود می‌تواند بدون کنترل و عوارض گمرکی دیگر، به روسیه فروخته شود.

صادرات وسایل نقلیه موتوری و قطعات آنها به قرقیزستان در سه ماهه اول رشد شدیدی نشان داد و بر اساس آمارهای منتشر شده با افزایش بیش از ۴۰۰۰ درصدی، به بیش از ۸۴ میلیون یورو رسید. صادرات محصولات فلزی، محصولات شیمیایی و پوشاک نیز بیش از ۱۰۰۰ درصد افزایش یافته است.

این مساله در پی افزایش شش برابری صادرات آلمان به قرقیزستان طی سال گذشته و پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ رخ داد و این نشان می‌دهد که صادرات کالاهای "ساخت آلمان" به سایر کشورهای نزدیک به روسیه در سال گذشته به شدت رشد داشته است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

صادرات آلمان به ترکیه نیز که به عنوان مسیر دیگری برای رسیدن کالاها به روسیه تلقی می‌شود، طی سه ماهه اول سال جاری میلادی در حدود ۳۷ درصد افزایش یافت و به حدود ۸ میلیارد یورو رسید. ترکیه معاهدات گمرکی مشترکی با اتحادیه اروپا دارد. از این رو کالاهای صنعتی آلمان، اصولا می‌توانند بدون عوارض از اتحادیه اروپا وارد ترکیه شوند. اما به دلیل آن‌که ترکیه در تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه شرکت نمی‌کند، اغلب کالاهای اتحادیه اروپا از آنجا به روسیه صادر می‌شوند.

این موضوع درباره واردات از ترکیه به آلمان نیز صادق است. کالاهایی که از ترکیه به آلمان می‌رسند ممکن است حاوی مقادیر قابل‌توجهی از قطعات روسی باشند، بی آن‌که اتحادیه اروپا بتواند کاری در این مورد انجام دهد.

ترکیه اوایل سال جاری تحت فشار گروه ۷ موافقت کرد که ترانزیت کالاهای غربی به روسیه را که بر اساس تحریم‌ها ممنوع شده بودند، متوقف کند. در همین زمان یکی از مقامات ارشد وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که اثر توقف کالاهای غربی به ترکیه را اینک می‌توان در داده‌های تجاری ترکیه مشاهده کرد.

واشنگتن به منظور تضمین اجرای تحریم‌ها، فشارهای دیپلماتیک خود را بر کشورها و شرکت‌های خصوصی در سطح جهان افزایش داده است.

یک مقام ارشد اتحادیه اروپا در گفتگو با رویترز اعلام کرد که شرکت‌های اروپایی باید اطمینان حاصل کنند که کاربر نهایی کالاهایی که صادر می‌کنند چه کسی خواهد بود و همچنین باید  پیامدهای کمک به دور زدن تحریم این کالاها را بشناسند.

این مقام افزود اگر ناگهان مشاهده کردید که صادرات کالاهایی که شرکت شما پیش از این، به روسیه فروخته بود، ناگاه به صورت تصاعدی به یک کشور ثالث صادر می شود، باید از خودتان بپرسید که آیا در حال کمک به دور زدن تحریم‌ها نیستید؟