افزایش چشمگیر اخراج پناهجویان از آلمان در نیمه نخست سال ۲۰۲۳
۱۴۰۲ مرداد ۲۸, شنبه
در شش ماه نخست سال جاری میلادی بیش از هفت هزار و ۸۰۰ پناهجو که تقاضای آنها در آلمان رد شده به کشورشان بازگردانده شدند. اغلب این افراد شهروندان گرجستان، مقدونیه شمالی، آلبانی، مولداوی و صربستان بودهاند.
اخراج یک پناهجو از آلمان، عکس از آرشیوعکس: Sebastian Willnow/dpa/picture alliance
تبلیغات
روند اخراج پناهجویانی که تقاضای پناهندگی آنها در آلمان رد شده در نیمه اول سال ۲۰۲۳ به نسبت دوره مشابه در سال پیش بیش از یک چهارم افزایش یافته است.
روزنامه "نویِ اوزنابروکرِ" روز شنبه، ۱۹ اوت به نقل از پاسخ وزارت کشور دولت فدرال آلمان به حزب چپها نوشت، در شش ماه نخست امسال هفت هزار و ۸۶۱ متقاضی پناهندگی از این کشور اخراج شدهاند.
این تعداد در قیاس با شش ماه اول پارسال نزدیک به ۲۷ درصد بیشتر بوده است. اغلب پناهجویان اخراجی شهروندان کشورهایی بودهاند که "امن" طبقهبندی شدهاند.
به گفته وزارت کشور بیشتر پناهجویان اخراجی از آلمان در سال جاری شهروندان گرجستان، مقدونیه شمالی، آلبانی، صربستان و مولداوی بودهاند.
توقف اخراج پناهجویان ایرانی
جمهوری اسلامی ایران از کشورهایی است که به دلیل تعقیب، بازداشت، شکنجه و حبس معترضان و دگراندیشان، بازپس فرستادن پناهجویانی که با تقاضای آنها موافقت نشده به آن از مدتی پیش متوقف شده است.
پس از آغاز جنبش اعتراضی در ایران و با ادامه سرکوب خونین معترضان، وزیر کشور دولت فدرال و وزیران داخلی ایالتهای آلمان توافق کردند، اخراج پناهجویان ایرانی که با تقاضای آنها موافقت نشده متوقف شود.
ابتدای ماه ژوئیه و با خاتمه دوره این توافق، وزارت کشور دولت فدرال در نامهای به دولتهای ایالتی با توجه به ادامه نقض فاحش حقوق منتقدان و معترضان ایرانی از آنها خواست برای تمدید توافق یاد شده رویهای یکسان در پیش گیرند.
جنبش اعتراضی بیسابقه در ایران در روزهای پایانی شهریور ماه سال پیش ابتدا در واکنش به جان باختن مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد آغاز و خیلی سریع سویهای ضد حکومتی به خود گرفت و سراسری شد.
جنبش اعتراضی با شعار زن، زندگی، آزادی
چهل روز پس از کشته شدن مهسا امینی مراسم چهلم او به نقطه اوج دیگری در جنبش اعتراضی تبدیل شد و این سنت در چهلمین روز کشته شدن دیگر قربانیان نیز ادامه یافته است.
در جریان سرکوب معترضان صدها نفر کشته و مجروح شدند و به اعتراف کارگزاران حکومت دهها هزار نفر بازداشت شدهاند. هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر ایران شمار بازداشتیها در سال گذشته را ۲۹ هزار نفر برآورد میکند.
در آستانه نخستین سالروز حرکتهای اعتراضی در ایران با شعار "زن، زندگی، آزادی"، نیروهای حکومتی خود را آماده مقابله با شهروندان معترض میکنند.
در حالی که در آلمان بازپس فرستادن متقاضیان پناهندگی به ایران و برخی دیگر از کشورها در عمل تقریبا متوقف شده، این روند در مورد شهروندان بسیاری دیگر از کشورها، از جمله در حوزه بالکان متفاوت است.
نانسی فزر، وزیر کشور آلمان طرفدار سختتر و قاطعانهتر شدن قوانین مربوط به اخراج پناهجویانی است که تقاضای آنها رد شده عکس: Bernd von Jutrczenka/dpa/picture alliance
"تحمل" ۲۲۴ هزار پناهجوی مشمول اخراج
با این حال مطابق پاسخ وزارت کشور به حزب چپها خطر اخراج فوری متوجه بخش بزرگی از کسانی که با تقاضای آنها موافقت نشده و مجبور به ترک آلمان هستند، نمیشود.
بر پایه آمار این وزارتخانه تا پایان ماه ژوئن ۲۷۹ هزار و ۸۹ نفر به دلیل رد تقاضای پناهندگی مجبور به ترک آلمان بودهاند اما ۲۲۴ هزار و ۷۶۸ نفر آنها فعلا "تحمل" میشوند و اجازه دارند در این کشور بمانند.
به این ترتیب تعداد شهروندان خارجی که در نوبت اخراج از آلمان قرار دارند پس از سالها به شدت کاهش یافته است.
چند ماه پیش اعلام شد که تنها در شمال آلمان حدود هزار ایرانی در فهرست اخراجقرار دارند. ظاهرا اغلب این افراد جزو "تحمل" شدگانند و تا کنون درباره اخراج احتمالی آنها گزارشی منتشر نشده است.
۵۲۰ اخراج ناکام در شش ماه
افزون بر این بازپس فرستادن افرادی که حکم اخراج آنها صادر شده نیز همیشه به راحتی انجام نمیشود. وزارت کشور دولت فدرال میگوید، در نیمه اول امسال اخراج ۵۲۰ نفر به علتهای مختلف، از جمله مقاومت آنها یا عدم همکاری پلیس و شرکتهای هواپیمایی انجام نشده است.
دولت فدرال آلمان، متشکل از حزبهای سوسیال دموکرات، سبزها و لیبرال، در قرارداد ائتلاف خود بر سر جدیت در برخورد با مهاجران غیرقانونی و قاطعیت در بازپسفرستادن متقاضیان پناهندگی که تقاضای آنها رد میشود توافق کرده است.
نانسی فزر، وزیر کشور طرفدار سختتر و قاطعانهتر شدن قوانین مربوط به اخراج این گونه افراد است تا بازپس فرستادن آنها به کشورشان به شکل موثرتری اجرایی شود.
یکی از تدبیرهای مورد نظر در این زمینه بازگرداندن افرادی در گذرگاههای مرزی است که بدون داشتن ویزا قصد ورود به آلمان را دارند. در شش ماه نخست امسال تعداد این افراد ۲ هزار و ۱۸۶ نفر گزارش شده است.
کلارا بونگر، سخنگوی حزب چپها در امور سیاستهای پناهندگی با انتقاد از افزایش تعداد اخراج شدگان در نیمه اول امسال میگوید، این شهروندان مجبور به بازگشت به جاهایی شدهاند که در آنجا با تهدید جنگ، فقر شدید و نداشتن چشمانداز روبرو هستند و این اقدام غیرمسئولانه است.
در سالهای اخیر اخراج پناهجویانی که با تقاضای پناهندگی آنها موافقت نشده به دلیل پاندمی کرونا به مراتب کمتر از سالهای پیش از ۲۰۱۹ بوده است.
شمار اخراج شدگان در سال ۲۰۲۲ در مجموع اندکی کمتر از ۱۳ هزار نفر بوده است. با توجه به آمار ارائه شده در مورد شش ماه اول سال، انتظار میرود تعداد پناهجویان اخراجی امسال به نسبت سال پیش افزایش قابل توجهی داشته باشد.
آنچه جنبش "زن، زندگی، آزادی" در ایران تغییر داد
دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی جنبش "زن، زندگی، آزادی" را "اغتشاش" خواند و پس از سرکوب خشن، پایان آن را اعلام کرد. در این مجموعه شاهد تصاویری از زنان ایرانی هستیم که نشانگر تن ندادن آنها به حجاب اجباری است.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
با قتل ژینا مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد در روز سهشنبه ۲۲ شهریور ۱۴۰۱، جنبشی در ایران به راه افتاد که در تاریخ این کشور بیسابقه است. "زن، زندگی، آزادی" به شعار تحولخواهی و برگذشتن از جمهوری اسلامی تبدیل شد.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جنبش "زن، زندگی، آزادی" از همان روز نخست با سرکوب، گلوله، بازداشت و شکنجه دهها هزار نفر از معترضان پاسخ داده شد. گرچه دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی اجازه انتشار هیچ آماری در این زمینه را نداده، اما محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در روز ۱۵ اسفند خبر "عفو" بیش از ۸۰ هزار نفر توسط رهبر جمهوری اسلامی را داد.
عکس: Fatemeh Bahrami/AA/picture alliance
منابع حقوق بشری شمار کشتهشدگان خیزش انقلابی "زن، زندگی آزادی" را از روز ۲۶ شهریور تا ۲۰ دی، ۵۲۰ نفر اعلام کردند که در میانشان ۷۰ کودک و نوجوان زیر ۱۸ سال دیده میشوند. ۱۰۹ نفر از بازداشتشدگان نیز در معرض خطر اعدام قرار دارند.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
جمهوری اسلامی اعتراضات را "اغتشاش" و معترضان را "اغتشاشگر" نامید و مسئولیت هیچ یک از کشتهشدگان را برعهده نگرفت. نهادهای امنیتی و رسانههای وابسته به آنها برای بسیاری از کشتهشدگان پروندهسازی کردند و علت مرگ آنان را "خودکشی"، "سقوط از بلندی"، "مصرف کنسرو ماهی مسموم" و یا "مسموم شدن به دلیل مصرف الکل" اعلام کردند.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در سارایوو گفت: «در اغتشاشات، پلیس به سمت احدی شلیک نکرده و هیچکس در ایران بر اثر شلیک پلیس یا برخورد پلیس و یا نیروهای امنیتی کشته نشد، بلکه برعکس به دلیل بهکارگیری سلاح گرم و سرد توسط عوامل خارجی که وارد ایران شدند یا افرادی که تحت تاثیر قرار گرفتند، بیش از ۶۷ نیروی پلیس در ایران به شهادت رسیدهاند، بدون اینکه شلیکی کنند یا از سلاح گرم استفاده کنند.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در مقابل همه سرکوبها و انکارها، بر شمار زنانی که جنبش "زن، زندگی، آزادی" موجب شکستن ترس آنها از "حجاب اجباری" شد، افزوده گردید.
عکس: Morteza Nikoubazl/NurPhoto/picture alliance
اینک هر روز پیشنهادی از سوی یکی از ارگانها و مقامات جمهوری اسلامی برای برخورد با این زنان ارائه میشود. موسی غضنفرآبادی، رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، از طرحی ویژه خبرداد و گفت: «در این طرح با کشف حجاب، کارت ملی شخص مسدود میشود و تا زمانی که فرد بیحجاب، جریمه بیحجابیاش را پرداخت نکند، همه خدمات اجتماعی او مثل امکان بهرهبردن از سیستم بانکی کشور و… را از او میگیریم.»
عکس: Michinari Nishida/AP/picture alliance
در هفتههای اخیر حتی در برخی از شهرهای ایران رستورانها و داروخانههایی که به زنان بیحجاب خدمات ارائه کردند نیز پلمب شدند.
عکس: Vahid Salemi/AP/picture alliance
برخی ظاهر شدن زنان در معابر عمومی بدون حجاب را "قانون شکنی" میخوانند، زیرا به موجب تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»
عکس: Arne Immanuel Bänsch/dpa/picture alliance
پس از اعتراضات اخیر محمدصالح هاشمی گلپایگانی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر جمهوری اسلامی، "قوانین نامساعد" را علت اصلی به سامان نرسیدن بحث عفاف و حجاب دانست و خبر از طرحی جدید داد و گفت: «ما در طرح جدید حجاب، جرم کشف حجاب را به تخلف تخفیف دادهایم.»
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
منتقدان میگویند: «در طول تاریخ بشر، قوانین زیادی وضع شدهاند که اشتباه بوده و بعدا لغو شدهاند». زمانی بردهداری قانونی بود، تفکیک نژادی در نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی قانون بود و در آلمان نیز به مدت ۱۲۳ سال همجنسگرایی طبق پاراگراف ۱۷۵ قانون جزا، جرم محسوب میشد. این قانون اما در سال ۲۰۰۲ میلادی لغو و همه احکام صادره بر مبنای آن "نقض" شد.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
در ۴۴ سال تاریخ جمهوری اسلامی میلیاردها تومان بودجه صرف شده و ۲۶ دستگاه قانونگذار و اجرایی متولی و موظف به اجرای باصطلاح "حجاب و عفاف" بودند. تصاویر این روزهای خیابانهای شهرهای ایران اما موید شکست سیاست "حجاب اجباری" است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
به گفته مسیح علینژاد، فعال حقوق زنان: «حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی است». این دیوار با جنبش "زن، زندگی، آزادی" ترکهای سختی برداشته است.
عکس: Rouzbeh Fouladi/ZUMA Press/picture alliance
علیرغم همه فشارها و سرکوبها، ایجاد رعب و وحشت، اسیدپاشی و حمله با گاز سمی به مدارس دخترانه، باز هم زنان ایران شجاعانه به جمهوری اسلامی نه میگویند.