علیرغم این که آلمان در حوزه پزشکی به شدت با کمبود نیروی کار متخصص روبرو است، شمار پزشکان خارجی در این کشور افزایش یافته و در مقایسه با سال ۲۰۱۳ دو برابر شده است.
تبلیغات
گروه رسانهای فونکه آلمان روز یکشنبه ۳ مارس ( ۱۳ اسفند) با استناد به آمار انجمن پزشکی این کشور اعلام کرد که " تعداد پزشکان خارجی بدون پاسپورت آلمانی در این کشور، اکنون به بالاترین حد خود رسیده است." نمایندگان گروههای پزشکی درباره خطرات این امر از جمله "عدم تسلط پزشکان خارجی به زبان آلمانی" هشدار دادهاند.
طبق آمارهای انجمن پزشکی آلمان، "در پایان سال گذشته تعداد پزشکان خارجی ۶۳ هزار و ۷۶۳ نفر بود که این میزان نسبت به سال ۲۰۱۳ (۳۰ هزار نفر) دو برابر شده است. در سال ۱۹۹۳ تعداد پزشکان خارجی مقیم آلمان حدود ده هزار نفر بود."
همچنین بر اساس گزارش این انجمن، اکثر پزشکان بدون پاسپورت آلمانی اهل کشورهای اتحادیه اروپا یا سایر کشورهای اروپایی و همچنین از خاورمیانه هستند. سوریه (۶۱۲۰)، رومانی (۴۶۶۸)، اتریش (۲۹۹۳)، یونان (۲۹۴۳)، روسیه (۲۹۴۱) و ترکیه (۲۶۲۸) از جمله این کشورها هستند.
یورگن هوفارت، مدیر کل انجمن پزشکی ایالت راینلاند-فالتس با تاکید بر مشکلات فزاینده ناشی از عدم تسلط پزشکان خارجی به زبان آلمانی میگوید: «در بسیاری از مواقع مشکلات درک زبان، تهدیدکننده زندگی بیمار است. به عنوان مثال اغلب، اصطلاح درد قفسه سینه توسط پزشک با بروز مشکل در معده اشتباه گرفته شده و باعث میشود که او از تشخیص عارضهای مثل حمله قلبی غفلت کند.»
هوفارت معتقد است که چنین مشکلاتی ممکن است حتی بدتر شود، زیرا در سالهای آینده و به دلیل کمبود پزشک در آلمان "تعداد پزشکان خارجی افزایش خواهد یافت."
به گفته مدیر کل انجمن پزشکی ایالت راینلاند-فالتس: «نیاز به پرسنل پزشکی در آینده، با تعداد فعلی دانشجویان در آلمان قابل رفع نیست ضمن این که سالانه از حدود ۱۱ هزار فارغالتحصیل حوزه پزشکی در این کشور، تعداد قابلتوجهی اصلا وارد بازار کار نمیشوند.»
آلمان و فرار مغزهایش • چرا میروند، چرا بازمیگردند؟
وقتی طی چهارسال ۲۵۰هزار نفر از مهندسین، پزشکان و متخصصین آلمان را ترک کردند، زنگ خطر در این کشور بهصدا درآمد. حالا نتایج یک پژوهش نکات جالبی را در مورد دلایل رفتن و بازگشتن مغزها آشکار کرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/ Thomas Strecker
طی سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ میلادی در شرایط بحران اقتصادی و بیکاری ۲۵۰هزار مهندس، پزشک و متخصص جوان از آلمان مهاجرت کردند. اما نتایج تحقیقات دانشگاه دویسبورگ-اسن، انستیتوی فدرال جمعیت شناسی و متخصصان مهاجرت نکات جالبی را در مورد دلایل رفتن و بازگشتن "مغزها" آشکار کرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/ Thomas Strecker
متخصصین تحقیقات میدانی را در میان ۸۰۰ مهاجر و ۹۰۰ تن از کسانی که پس از مهاجرت به کشور خود بازگشتهاند، انجام دادهاند. مهمترین نتیجه تحقیقات این است که پدیده "فرار مغزها" در آلمان از حالت "خروج یکجانبه" خارج و به حالت "چرخه – رفتن و بازگشتن" (Brain Circulation) تبدیل شده است.
عکس: imago/Paul von Stroheim
علیرغم مهاجرت سالانه ۱۵۰ هزار آلمانی از کشورشان، از سال ۲۰۰۹ به این سو تنها ۲۵ هزار نفر در کشور مقصد ماندگار شدهاند. اما دلایل مهاجرت آلمانیها از کشورشان چیست؟ نزدیک به ۶۰ درصد مهاجران "کسب تجربه" و "زندگی برای مدت طولانی در خارج" را دلیل عمده مهاجرتشان اعلام کردهاند.
عکس: DW/F. Sabanovic
یکی دیگر از دلایل مهم مهاجرت از آلمان "آشنایی با فرهنگهای دیگر" اعلام شده است. ۶ /۵۲ درصد مهاجران آلمانی از این دلیل بهعنوان عاملی برای زندگی در کشوری دیگر نام بردهاند.
عکس: picture alliance/Stephan Jansen
"پیشنهاد شغلی جالب" برای ۷ /۴۶ درصد مهاجران آلمانی باعث شده است تا کشورشان را ترک کنند. ۴ / ۴۱ درصد از مهاجران از "شرایط زندگیشان" در آلمان ناراضی بودهاند و ۶ / ۴۰ درصد نیز "کسب درآمد بیشتر" را عنوان کردهاند.
عکس: picture-alliance/dpa
از میان آنهایی که آلمان را ترک کردهاند ۴ / ۴۰ درصد "شرایط بهتر برای پیشرفت" و ۵ /۳۷ درصد نیز "شرایط مساعد کار" را بهعنوان دلیل تصمیمگیری برای مهاجرت عنوان کردهاند.
عکس: Fotolia
"احساس زندگی بهتر" و "زندگی مشترک با زوج" به ترتیب با ۷ /۳۲ و ۲ /۲۷ درصد از عواملی هستند که موجب شده تا مردان و زنان آلمانی برای زندگی در یک کشور دیگر تصمیم بگیرند.
عکس: imago/emil umdorf
اما چرا آلمانیها پس از مهاجرت و مدتی زندگی در یک کشور دیگر به کشورشان بازمیگردند. یکی از اصلیترین و مهمترین دلایل عنوان شده برای بازگشت با ۶ /۴۴ درصد "بازگشت به دامن خانواده و زندگی در نزدیکی فامیل و اقوام" اعلام شده است.
عکس: Monkey Business/Fotolia
تقریبا ۴۰ درصد از آلمانیهای مهاجر بعد از مدتی زندگی در کشور میزبان "از شرایط زندگیشان در آنجا ناراضی" میشوند و با "مقایسه کیفیت زندگی در آلمان و کشور میزبان" تصمیم به بازگشت میگیرند.
عکس: picture-alliance/dpa
"شانس پیشرفت" با ۱ / ۳۲ درصد، "شرایط بهتر کاری" با ۶ /۳۰ درصد و "شغل جالبتر" با ۹ /۲۵ درصد از دیگر دلایل بازگشت مهاجرین آلمانی به کشورشان عنوان شده است.
عکس: picture-alliance/dpa/R. Emmerich
"احساس زندگی بهتر" با ۳ /۲۵ درصد و "آرزوی بازگشت به وطن" با ۹ / ۲۴ درصد دو عامل دیگر برای بازگشت به آلمان بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa
شاید باورکردنی نباشد، اما ۶ /۲۲ درصد مهاجران دلیل بازگشت خود به آلمان را "دلتنگی برای دوستان و رفقایشان" اعلام کرده و حاضر نبودهاند زندگی در خارج را فدای دوری از دوستان و پیوندهای اجتماعی خود بکنند.
عکس: Fotolia/Kitty
یکی دیگر از دلایل بازگشت به آلمان با ۲ / ۲۲ درصد "بازگشت شریک زندگی" اعلام شده است.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
از دیگر عوامل تصمیم به بازگشت با ۳ /۱۹ درصد "تسهیلات و امکانات بهتر پزشکی و درمانی" و با ۱۵ درصد "احساس امنیت بیشتر در آلمان" عنوان شده است.
عکس: DW
البته عنصر "بحران" در کشورهای میزبان نیز از چشم پژوهشگران پنهان نمانده است. برای مثال وقتی اوضاع اقتصادی در اسپانیا مناسب بود، هزاران آلمانی به این کشور مهاجرت کردند، با بروز بحران اقتصادی در سال ۲۰۰۸ بسیاری از آنها شغل خود را از دست دادند و "مجبور" به بازگشت شدند.
عکس: picture-alliance/dpa
پژوهشگران در مورد وضعیت مهاجرت از آلمان به دو نکته مثبت اشاره میکنند. نخست اینکه بهبود پیوسته شرایط زندگی به لحاظ اقتصادی و اجتماعی در سالهای گذشته در آلمان باعث "تشویق مهاجرین به بازگشت به کشورشان" شده است.
عکس: Fotolia/Tatyana Gladskih
نکته مهمتر در تحقیقات این است که "مهاجرت چرخهای یا به لحاظ زمانی محدود" متخصصین آلمانی به دیگر کشورها بهعنوان یک "شانس" و نه یک "تهدید" برای کشور آلمان ارزیابی شده است. این افراد به هنگام بازگشت "کولهباری از تجربه، آگاهی از وضعیت دیگر ملل و پیوندها و دوستیهای شخصی در سطوح بالا و الیت جامعه میزبان" را با خود به کشور بازمیگردانند که در نهایت به نفع آلمان است.