یک روز پس از توافق پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان بر سر کلیات قطعنامه سوم شورای امنیت برای تحریم ایران، سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه اعلام کرد که قطعنامه جدید تحریم‌های تازه‌ای را علیه ایران در بر نخواهد داشت.

اظهارات لاوروف، با آنچه فرانک والتر اشتاین‌مایر وزیرخارجه آلمان روز سه شنبه اعلام کرد، تناقض داشت. اشتاین مایر، بلافاصله پس از پایان یافتن نشست برلین گفت که در قطعنامه سوم، فشار روی بانک‌های ایرانی افزایش خواهد یافت و محدودیت‌های بیشتری برای سفرهای مقامات ایرانی تعیین خواهد شد.

محمود احمدی نژاد، در واکنش به اقدام شش کشور، اعلام کرد که این فشارها سبب انصراف ایران از تلاش در راه دستیابی به فن‌آوری انرژی صلح‌آمیز هسته ای نخواهد شد. منوچهر متکی وزیرخارجه جمهوری اسلامی نیز، در جریان سفر خود به بلغارستان اعلام کرد که ایران، تا آغاز ماه مارس امسال به ابهامات آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای پاسخ خواهد گفت. آژانس تا نیمه نخست ماه فوریه به ایران مهلت داده بود.

بحث بر سر تأثیر تحریم‌ها

اثرگذرای تحریم‌های بین‌المللی بر مبادلات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، از مدت‌ها پیش در محافل سیاسی و اقتصادی غرب با تردید روبرو شده است. اخیرا آمریکائی‌ها ابراز نگرانی کردند که ممکن است کالاهای آمریکائی از طریق کشورهائی دیگر به ایران برسد.

گزارش تازه صندوق بین‌المللی پول، نشان می‌دهد که همزمان با تحریم‌ها، حجم واردات ایران حتی نسبت به گذشته افزایش یافته است. به موجب این گزارش، حجم واردات ایران، از سال ۲۰۰۲ میلادی به این سو، بیش از دوبرابر شده است. ایران تا سال ۲۰۰۲ سالانه حدود ۱۸ میلیارد دلار کالا وارد می‌کرد. اما در سال ۲۰۰۷ این رقم به ۴۰ میلیارد دلار رسید.

جا به جایی در میان صادرکنندگان

تنها اثر تحریم‌ها، ظاهرا تغییر موقعیت کشورهای صادرکننده کالا به ایران بوده است. این کشور تا سال ۲۰۰۲ بیشترین کالاها و خدمات مورد نیاز خود را از کشورهای غربی می‌خرید. اما در سال ۲۰۰۷ حجم صادرات چین، از مجموعه صادرات کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز فراتر رفت.

اتاق بازرگانی ایران و آلمان در تهران، با اشاره به گزارش صندوق بین‌المللی پول، در بولتن هفتگی خود نوشت: "یک سوم کالاها، از اتحادیه اروپا می‌آیند. در ردیف دوم، چین قرار دارد که اکنون به مهمترین شریک بازرگانی ایران تبدیل شده است. سپس نوبت به امارات متحده عربی، کره جنوبی، روسیه و هند می‌رسد".

افزایش غیرمستقیم صدور کالاهای آمریکایی به ایران

نام ایالات متحده آمریکا، در ردیف‌های اول تا بیستم فهرست صادرکنندگان کالا به ایران وجود ندارد. با این همه، دیوان محاسبات آمریکا مجددا هشدار داده است که به رغم تحریم‌های بین‌المللی، همواره کالاهای آمریکائی بیشتری از راه‌ کشورهای دیگر وارد ایران می‌شوند.

دیوان محاسبات ایالات متحده، امارات متحده عربی، مالزی، سنگاپور، بریتانیای کبیر و آلمان را کشورهای رابط معرفی کرده است. اما برلین تنها تایید می کند که در میان کشورهای اروپائی همچنان بیشترین کالاها را به ایران صادر می‌کند.

گزارش اتاق بازرگانی ایران و آلمان، از سویس، فرانسه، ایتالیا و بریتانیای کبیر به عنوان آن گروه از کشورهای اروپائی نام می‌برد که پس از آلمان، بیشترین معاملات را با جمهوری اسلامی ایران دارند.