آماری که ظهر روز شنبه سیزدهم آذرماه ۱۳۸۹ از سوی روابط عمومی گمرک جمهوری اسلامی منتشر شد نشان می‌دهد، روند افزایش واردات همچنان ادامه دارد. با مقایسه‌ی ارقامی که امروز منتشر شده با آمار مربوط به واردات در شش ماهه‌ی نخست سال میزان ارزش کالاهای وارداتی به کشور تا پایان سال جاری از مرز شصت میلیارد دلار خواهد گذشت.

طلا رتبه‌ی اول واردات

به گفته‌ی اردشیر محمدی معاون وزیر اقتصاد و رئیس كل گمرك ایران، گرچه وزن کالاهای وارداتی در هشت ماه گذشته به نسبت مدت مشابه سال پیش ۳ و ۳ دهم درصد کمتر بوده، ارزش این واردات بیش از ۲۳ درصد افزایش داشته است. ظاهرا تغییر در ترکیب کالاهایی که به کشور وارد شده و افزایش قیمت‌ها علت این عدم تناسب بوده است.

در قیاس با گزارش شش ماهه‌ی نخست گمرک، واردات بنزین به ایران بسیار کاهش داشته است. بنزین در ماه‌های گذشته رتبه‌ی نخست را در واردات به خود اختصاص داده بود. با تشدید تحریم‌ها که شامل فروش بنزین به ایران نیز شده است، طلای خام در رتبه‌ی نخست واردات قرار گرفته. به گزارش روابط عمومی گمرک ۸ و ۷ دهم درصد از کل ارزش واردات هشت ماه گذشته به این کالا اختصاص داشته است.

صدور سنگ آهن، ورود شمش آهن و فولاد

به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی با توجه به تنگناهایی که در ارتباط با بازارهای مالی و بانکی جهانی پیدا کرده بخشی از درآمدهای نفتی خود را به طلا تبدیل کرده است. رئیس کل بانک مرکزی، محمود بهمنی ۲۸ مهرماه ۸۹ اعلام کرد «ذخایر طلای ایران نسبت به سه سال گذشته چندین برابر شده است.» مطابق اظهارات او افزایش واردات طلا ارتباط چندانی با نیاز بازار ندارد. بهمنی که در مراسم "روز ملی صادرات" سخن می‌گفت تاکید کرد «كل مصرف طلای كشور ۳۰ تن در سال است و ذخایر كنونی به‌قدری است كه اگر ۱۰ سال آینده یك گرم طلا هم وارد كشور نشود هیچ مشكلی پدید نمی‌آید.»

جایگاه دوم در واردات هشت ماه گذشته به شمش آهن و فولاد اختصاص دارد. این در حالی است که سنگ آهن در میان کالاهای صادراتی در رتبه‌ی چهارم قرار می‌گیرد. بدون در نظر گرفتن محصولات پتروشیمی سنگ آهن در ردیف نخست کالاهای صادراتی هشت ماه گذشته قرار خواهد داشت.

چین، عراق و امارات؛ شرکا مهم تجاری

بر اساس تازه‌ترین گزارش گمرک، ایران در هشت ماهه‌ی گذشته اندکی بیش از بیست میلیارد دلار صادرات داشته است. در گزارش یاد شده این صادرات کالاهای "غیرنفتی" خوانده می‌شوند اما بخش قابل توجهی از آن به محصولات پتروشیمی اختصاص دارد. رئیس گمرگ می‌گوید صادرات در هشت ماه گذشته به نسبت دت مشابه در سال ۸۸ حدود ۲۶ درصد افزایش داشته است.

چین، عراق و امارات متحده عربی به ترتیب بزرگترین واردکنندگان کالا از ایران محسوب می‌شوند. این سه کشور روی هم خریدار تقریبا پنجاه درصد از کل کالاهای صادر شده از ایران بوده‌اند. هند و افغانستان در ردیف‌های بعدی قرار دارند. در هست ماهه‌ی گذشته مقصد ۱۸ درصد از کالاهای صادراتی ایران چین بوده است. ارزش این کالاها اندکی بیش از سه میلیارد دلار گزارش شده.

۳۱ درصد واردات از امارات

موازنه بازرگانی میان ایران و کشورهای طرف معامله بسیار متفاوت است. در حالی که صادرات چین به این کشور اندکی از وارداتش بیشتر است، اختلاف این ارقام در روابط با امارات متحده عربی بسیار چشمگیر است. امارات در هشت ماهه‌ی گذشته دو میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده است. ارزش صادرات از این کشور در همین مدت به ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسد که ۳۱ درصد از کل واردات را به خود اختصاص داده است.

آلمان با صدور دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار کالا به ایران در هشت ماه گذشته سومین صادرکننده بزرگ به این کشور بوده است. واردات آلمان به یک سوم این مقدار نیز نمی‌رسد. در ماه‌های گذشته بحث‌ها و انتقادهای فراوانی به افزایش واردات و ورود مدیریت نشده‌ی کالاهای مصرفی به ایران مطرح شده است. کارشناسان سیاست‌های اقتصادی و مالی دولت محمود احمدی‌نژاد را از عوامل مهم افزایش واردات ارزیابی می‌کنند، که به باور آنها به رکود تولید داخلی و افزایش بیکاری انجامیده است.

BK/MM